Kontrola na zwolnieniu lekarskim, konsekwencje nieobecności
Pracownicy chorują i chodzą na zwolnienia lekarskie. Czasami zdarzają się sytuacje, kiedy niektórzy z nich wykorzystują zwolnienia niezgodnie z jego przeznaczeniem. Na przykład będąc na chorobowym podejmują inną, dodatkową pracę zarobkową bądź wykonują remont w domu lub inne niedozwolone czynności. Wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem może wiązać się z poniesieniem określonych konsekwencji.
Kontrola pracownika przebywającego na zwolnieniu lekarskim – jak przebiega?
Pracownicy przebywający na zwolnieniu lekarskim w każdej chwili mogą spodziewać się kontroli ze strony pracodawcy, który sprawdzi przede wszystkim czym pracownik zajmuje się będąc na zwolnieniu lekarskim. Chodzi głównie o to czy czasami nie wykonuje żadnej innej pracy zarobkowej lub nie załatwia w tym czasie spraw osobistych. Pracownik przebywający na tzw. chorobowym może spodziewać się kontroli nie tylko ze strony pracodawcy, ale również może zostać skontrolowany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych pod kątem prawidłowości orzeczenia o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby oraz prawidłowości wystawienia zaświadczenia lekarskiego. Takie same uprawnienia do przeprowadzenia kontroli posiada również pracodawca zgłaszający do ubezpieczenia chorobowego więcej niż 20 pracowników.
Kontrola zwolnienia lekarskiego dokonywana jest głownie w stosunku do osób, które:
korzystają często ze zwolnień lekarskich od pracy trwających przez krótki okres czasu
uzyskują kolejne zaświadczenia lekarskie od różnych lekarzy
korzystają z kolejnych okresów zasiłkowych
były już wcześniej pozbawione prawa do wynagrodzenia za czas choroby, zasiłku chorobowego z powodu niewłaściwego wykorzystywania zwolnienia lekarskiego od pracy.
W przypadku, kiedy pracodawca podejrzewa, że pracownik wykorzystuje zwolnienie lekarskie nie tak jak powinien, to może przeprowadzić u niego kontrolę zwolnienia. W tym celu odwiedza pracownika w domu, w miejscu zamieszkania lub w innym miejscu, w którym pracownik powinien przebywać będąc na zwolnieniu chorobowym. Pracownik ma obowiązek wskazać prawidłowy adres pobytu w czasie orzeczonej niezdolności do pracy, co powinno między innymi umożliwić przeprowadzenie kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego.
Zwolnienie lekarskie, a miejsce pobytu chorego
Osoba chora przebywająca na zwolnieniu lekarskim nie musi koniecznie przebywać w miejscu zameldowania na pobyt stały lub czasowy, ale musi być obecna w miejscu pobytu wskazanym na zwolnieniu lekarskim, które w tej sytuacji jest miejscem faktycznego pobytu tej osoby. Nie musi ono być tożsame z miejscem zameldowania na pobyt stały lub czasowy. Pracodawca musi być poinformowany o miejscu pobytu pracownika w trakcie orzeczonej niezdolności do pracy.
W zaświadczeniu lekarskim wystawionym na druku ZUS e-ZLA podane dane adresowe osoby ubezpieczonej nie muszą być takie same jak adres jej zameldowania lub zamieszkania. Spowodowane jest to faktem, że chorzy czasami podczas choroby wymagają opieki osób trzecich, dlatego ich pobyt pod innym adresem nie powinien budzić zastrzeżeń. Jest to powód, dla którego pracodawca powinien uwzględnić miejsce, w którym pracownik ma być skontrolowany w okresie przebywania na zwolnieniu lekarskim. Każda zmiana pobytu w trakcie zwolnienia lekarskiego wymaga poinformowania o tym fakcie pracodawcę oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych w terminie nie późniejszym niż 3 dni od momentu wystąpienia zmiany.
Kontrola zwolnienia lekarskiego, a nieobecność pracownika
Czasami może zdarzyć się, że pracownik będzie nieobecny podczas kontroli zwolnienia lekarskiego. Nie zawsze taka nieobecność jest nieuzasadniona, ponieważ pracownik mógł np. w tym czasie podczas niezapowiedzianej kontroli być z wizytą u lekarza, mógł też udać się do apteki celem wykupienia przepisanych leków, czy do sklepu, aby zrobić zakupy spożywcze, zwłaszcza wtedy, kiedy mieszka sam i nie ma innej osoby, która mogłaby go w tym wyręczyć. W przypadku, kiedy pracodawca podczas przeprowadzanej kontroli nie zastanie chorego pracownika pod wskazanym adresem powinien jeszcze raz przeprowadzić kontrolę. Jeżeli ponowna kontrola jest niemożliwa do przeprowadzenia, to pracodawca ma prawo zażądać od pracownika złożenia wyjaśnień, dlaczego był nieobecny podczas kontroli. Jeżeli ubezpieczony odmówi złożenia wyjaśnień lub nie udzieli ich w wyznaczonym terminie, to pracodawca będzie mógł uznać, że pracownik wykorzystywał zwolnienie lekarskie niezgodnie z celem jego wystawienia.
Każda przeprowadzona kontrola zwolnienia lekarskiego wymaga sporządzenia protokołu, w którym osoba kontrolująca powinna zawrzeć ważne fakty dotyczące kontroli oraz inne informacje odnoszące się do nieprawidłowego wykorzystywania zwolnienia lekarskiego, jeżeli takie wystąpiły.
PRZYKŁAD Pracownik udał się do lekarza i otrzymał zwolnienie lekarskie. Pracodawca postanowił go skontrolować. Podczas kontroli osoba kontrolująca nie zastała chorego pracownika pod adresem wskazanym w zwolnieniu. W związku z tym sporządziła protokół kontroli. Pracownik został wezwany na piśmie do złożenia wyjaśnień jaki był powód jego nieobecności w miejscu, w którym powinien przebywać będąc na zwolnieniu. Pracownik złożył wyjaśnienie, w którym podał powód swojej nieobecności. Była nim zaplanowana wizyta kontrolna u lekarza. Na podstawie złożonego wyjaśnienia i podania powodu nieobecności pracodawca nie ma prawa wstrzymać wypłaty świadczenia chorobowego dla tego pracownika ze względu na fakt, że nieobecność ubezpieczonego podczas kontroli zwolnienia lekarskiego była uzasadniona.
Zwolnienie lekarskie – nieprawidłowość jego wykorzystania
Jeżeli przeprowadzona kontrola zwolnienia lekarskiego wykaże, że pracownik wykorzystuje zwolnienie lekarskie nieprawidłowo, to w takiej sytuacji na tej podstawie pracodawca będzie mógł niezwłocznie podjąć decyzję o niewypłacaniu świadczenia chorobowego. W ten sposób pracownik utraci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia lekarskiego, chyba, że w tym czasie przebywał w szpitalu.
Jednak chory może nie otrzymać świadczenia szpitalnego, jeżeli w okresie, w którym nie był hospitalizowany wykorzystywał zwolnienie lekarskie w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem.
Jeżeli kontrola wykaże, że pracownik wykorzystuje zwolnienie lekarskie w sposób nieprawidłowy, to takie postępowanie może zostać uznane za naruszenie obowiązków pracowniczych, czego skutkiem może być np. wypowiedzenie umowy, a nawet jej rozwiązanie w trybie dyscyplinarnym.
