Pracownik zatrudniony na umowę o pracę ma prawo do wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego za czas niezdolności do pracy z powodu choroby. Wynagrodzenie chorobowe wylicza się wg zasad jakie obowiązują przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.
Pracownik, który niezdolny jest do pracy z powodu choroby lub odosobnienia w związku z zachorowaniem na chorobę zakaźną trwającą łącznie do 33 dni w trakcie roku kalendarzowego ma prawo do 80% wynagrodzenia. Takie samo prawo ma pracownik, który ukończył 50 lat, a którego choroba trwa łącznie do 14 dni w trakcie roku kalendarzowego. Takie wynagrodzenie finansuje pracodawca z własnych środków o ile przepisy prawa pracy ustalone w danym zakładzie pracy nie przewidują wyższej wysokości wynagrodzenia chorobowego.
Pracownikowi należy się wyższa kwota wynagrodzenia chorobowego za czas niezdolności do pracy, w wysokości 100% jeżeli jej powodem był:
wypadek w drodze do pracy
choroba przypadająca w okresie ciąży
poddanie się koniecznym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek, narządów, a także poddanie się zabiegowi pobrania komórek, narządów i tkanek.
Prawo do wynagrodzenia chorobowego nabywa się po tzw. okresie wyczekiwania, który trwa 30 dni nieprzerwanego obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego. Wliczają się do niego również poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, pod warunkiem że przerwa pomiędzy nimi nie przekroczyła 30 dni. Jeżeli pracownik choruje dłużej, powyżej 33 lub 14 dni, to wtedy od 34 dnia lub od 15 dnia niezdolności do pracy, wypłatę wynagrodzenia chorobowego przejmuje ZUS. W tej sytuacji płatnik składek ma obowiązek przekazania do ZUS-u oryginału zwolnienia lekarskiego razem z wypełnionym zaświadczeniem Z-3.
Pracownik otrzymuje wynagrodzenie chorobowe za każdy dzień, w którym niezdolny jest do pracy wliczając w to dni wolne. Za jeden dzień przysługuje 1/30 podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego.
Podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego – co się do niej wlicza?
Wynagrodzenie chorobowe, jak i zasiłek wylicza się na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego w okresie 12 miesięcy kalendarzowych, które poprzedzają miesiąc powstania niezdolności do pracy. Jeżeli niezdolność do pracy powstała jeszcze przed upływem 12 miesięcy, to wtedy podstawą wymiaru wynagrodzenia chorobowego jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące ubezpieczenia.
Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego tworzą prawie wszystkie składniki stanowiące podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe, czyli:
płaca zasadnicza
premie i nagrody uzależnione od indywidualnych wyników
dodatki funkcyjne
dodatki stażowe
wynagrodzenie za godziny nadliczbowe oraz nocne
wynagrodzenie za urlop.
Do podstawy wynagrodzenia chorobowego wlicza się składniki, które pomniejszane są za czas choroby. Składniki, które przysługują pracownikowi za okresy miesięczne wliczane są do podstawy wymiaru w kwocie wypłaconej pracownikowi za dany miesiąc. Składniki przysługujące za okresy kwartalne i okres roczny wlicza się w wysokości 1/12 premii wypłacanej pracownikowi za 4 ostatnie kwartały. W przypadku premii rocznej do podstawy wymiaru wlicza się kwotę w wysokości 1/12 premii wypłaconej za poprzedni rok.
Aby ustalić podstawę świadczenia chorobowego należy przyjąć wynagrodzenie uzyskane przez pracownika za wskazane miesiące jakie poprzedzały niezdolność do pracy bez względu na to, kiedy nastąpiła jego wypłata.
Składniki, które nie wchodzą do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego
Do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego nie wliczają się składniki, które nie zależą od oceny pracownika, które otrzymuje pomimo niezdolności do pracy. Należą do nich między innymi:
nagrody za ukończenie nauki przez pracownika (szkoła, studia)
koszt wynajmu mieszkania przez pracownika finansowany przez pracodawcę
bony lub wypłaty w gotówce przyznawane w tej samej wysokości lub zgodnie z ustalonym wskaźnikiem procentowym wszystkim pracownikom bądź grupom pracowników z okazji świąt lub innych okoliczności
nagrody przewidziane dla pracownika z okazji jego ślubu lub urodzenia dziecka
inne składniki, które nie zależą od indywidualnego wkładu pracy, ale zależą od wyniku pracy zespołowej pracowników (wypłacane nawet jeżeli pracownik przebywał na zwolnieniu)
składniki, których wypłata została zaprzestana i pracownik nie ma do nich prawa w momencie wypłaty świadczenia chorobowego.
Jeżeli pracownik w okresie, w którym liczona jest podstawa lub w miesiącu zachorowania miał zmieniony wymiar czasu pracy, to podstawą wynagrodzenia chorobowego będzie nowe ustalone wynagrodzenie.
Składniki wyłączone z podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego w trakcie trwania stosunku pracy już po zakończeniu umowy wlicza się do podstawy wymiaru. Pracodawcy po ustaniu zatrudnienia ma obowiązek wykazania na zaświadczeniu ZUS Z-3 wszystkich składników wynagrodzenia.
Wyliczanie wynagrodzenia chorobowego
Pracodawca powinien rozpocząć czynności wyliczania wynagrodzenia chorobowego od odliczenia od wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia chorobowe, potrąconych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe (od wynagrodzenia brutto odejmuje się sumę procentową wymienionych składek w wysokości 13,71%). Wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca należy ustalić dzieląc płacę zasadniczą przez liczbę dni miesiąca w ilości 30 (niezależnie od tego ile dni liczy miesiąc, zawsze będzie to 30). Otrzymaną wartość należy pomnożyć przez liczbę dni kalendarzowych, w których pracownik przebywał na zwolnieniu lekarskim. Następnie wynik trzeba odjąć od kwoty płacy zasadniczej. Otrzymany wynik jest kwotą wynagrodzenia pracownika za przepracowaną część miesiąca.
PRZYKŁAD 1 Pracownik w ramach umowy o pracę otrzymuje miesięczne wynagrodzenie w kwocie 4 800 zł brutto. Przez 9 dni był niezdolny do pracy i przebywał na zwolnieniu lekarskim. Zgodnie z przepisami ma prawo do 80% wynagrodzenia chorobowego. Należy je wyliczyć następująco:
Dzienny wymiar wynagrodzenia chorobowego w wysokości 80%: 4 141,92 zł : 30 = 138,06 zł 138,06 zł x 80% = 110,45 zł
Kwota wynagrodzenia chorobowego za 9 dni niezdolności do pracy: 110,45 zł x 9 = 994,05 zł.
Pracownik za 9 dni zwolnienia lekarskiego otrzyma wynagrodzenie chorobowe w wysokości 994,05 zł.
PRZYKŁAD 2 Pracownik po 7 miesiącach zatrudnienia na podstawie umowy o pracę z kwotą wynagrodzenia 3 500 zł brutto, zachorował i był niezdolny do pracy przez okres 10 dni. Przez 3 miesiące zatrudnienia otrzymał dodatkowe wynagrodzenie w postaci premii odpowiednio: 300 zł brutto, 500 zł brutto i 650 zł brutto. W jego przypadku wynagrodzenie chorobowe jest średnim wynagrodzeniem za okres 7 pełnych miesięcy zatrudnienia pomniejszone o kwotę potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 13,71%.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika za okres 7 miesięcy wynosi: 3 500 zł x 7 + 300 zł + 500 zł + 650 zł = 25 950 zł 25 950 zł : 7 = 3 707,14 zł
Dzienny wymiar wynagrodzenia chorobowego w wysokości 80%: 3 198,90 zł : 30 = 106,63 zł 106,63 zł x 80% = 85,30 zł
Kwota wynagrodzenia chorobowego za okres 10 dni przebywania na zwolnieniu lekarskim: 85,30 zł x 10 = 853 zł.
Pracownik za 10 dni przebywania na zwolnieniu lekarskim otrzyma wynagrodzenie chorobowe w wysokości 853 zł.
Wyliczanie podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego, a choroba pracownika w pierwszym miesiącu zatrudnienia
W przypadku kiedy pracownik zachoruje w pierwszym miesiącu zatrudnienia i ma prawo do wynagrodzenia chorobowego, to podstawą wynagrodzenia chorobowego będzie wynagrodzenie pracownika, które mógłby uzyskać po przepracowaniu całego miesiąca zmniejszone o kwotę potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia społeczne. W tym wypadku pracownik powinien:
jeszcze przed zatrudnieniem być objęty ubezpieczeniem chorobowym z innego tytułu z zastrzeżeniem, że przerwa pomiędzy ustaniem tego ubezpieczenia, a ubezpieczeniem z tytułu aktualnego zatrudnienia nie może trwać dłużej niż 30 dni, chyba że powodem był urlop bezpłatny, wychowawczy lub odbywanie czynnej służby wojskowej
posiadać przynajmniej 10 lat stażu pracy, podczas którego podlegał pod obowiązkowe ubezpieczenie chorobowe.
PRZYKŁAD 3 Pracownik 1 marca rozpoczął pracę na podstawie umowy o pracę z wynagrodzeniem miesięcznym 3 400 zł brutto. 15 marca zachorował i był niezdolny do pracy przez okres 5 dni. Wcześniej przed obecnym zatrudnieniem pracował w innej firmie, w której jego umowa o pracę wygasła z dniem 15 lutego. W związku z tym przerwa w ubezpieczeniu chorobowym wyniosła 13 dni i tym samym nie przekroczyła 30 dni. Pracownik spełnia więc kryteria do otrzymania wynagrodzenia chorobowego.
