Wypłata wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku chorobowego dotyczy osób zatrudnionych na umowę o pracę. Świadczenie należy się za okres niezdolności do pracy. Jak należy prawidłowo wyliczyć wynagrodzenie chorobowe?
Za czas niezdolności do pracy z powodu choroby lub przebywania w odosobnieniu w związku z chorobą zakaźną, pracownikowi należy się wynagrodzenie. Jeżeli niezdolność do pracy trwa łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika powyżej 50 roku życia (niezdolność do pracy przypada po roku kalendarzowym, w którym pracownik ukończył 50 lat) wynosi łącznie do 14 dni w ciągu roku, to pracownik ma prawo do 80% wynagrodzenia finansowanego ze środków pracodawcy. Po przekroczeniu wyżej wymienionych okresów, czyli od 34 dnia lub od 15 dnia niezdolności do pracy, pracownik otrzyma zasiłek chorobowy sfinansowany ze środków ZUS-u. W tym momencie obowiązkiem pracodawcy jest przekazanie do ZUS oryginału zwolnienia lekarskiego razem z wypełnionym zaświadczeniem Z-3. Wynagrodzenie chorobowe w wysokości 100% przysługuje pracownikowi, u którego niezdolność do pracy została spowodowana przez:
wypadek w drodze do pracy lub z pracy
chorobę przypadającą w okresie ciąży
poddanie się wymaganym badaniom lekarskim, które są przewidziane dla chętnych na dawców komórek, tkanek i narządów oraz dla tych, którzy poddali się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.
Pracownik prawo do wynagrodzenia chorobowego nabywa po upływie tzw. okresu wyczekiwania (30 dni nieprzerwanego obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego). Zalicza się do niego także poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego o ile przerwa między nimi nie była wyższa niż 30 dni. Wynagrodzenie chorobowe należy się za każdy dzień niezdolności do pracy wliczając dni wolne.
Podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego – co się na nią składa?
Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego, jak i zasiłku chorobowego oblicza się na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłacanego w okresie 12 miesięcy kalendarzowych, które poprzedzają miesiąc powstania niezdolności do pracy. Zalicza się do niej wszystkie składniki stanowiące podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe, jak:
płaca zasadnicza
premie i nagrody zależne od indywidualnych wyników
dodatki funkcyjne i stażowe
wynagrodzenie za godziny nadliczbowe i nocne
wynagrodzenie za urlop.
Z podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego zostają wyłączone składniki, które nie zależą od oceny pracownika, które otrzymuje on pomimo niezdolności do pracy. Są to między innymi:
nagrody za ukończenie szkoły bądź studiów
koszt wynajmu mieszkania przez pracownika, który finansuje pracodawca
bony lub wypłaty w gotówce, które otrzymują wszyscy pracownicy w tej samej wysokości lub zgodnie z ustalonym wskaźnikiem procentowym, bądź grupa pracowników z okazji świąt lub innych okoliczności
nagrody z okazji ślubu pracownika, urodzenia dziecka.
Wyłączeniu podlegają również:
składniki, które nie zależą od indywidualnego wkładu pracy, a zależą od wyników pracy całego zespołu i są wypłacane mimo niezdolności do pracy
składniki, których wypłata została zaprzestana i pracownik nie ma do nich prawa w momencie wypłaty świadczenia chorobowego.
W przypadku zmiany czasu pracy pracownika w miesiącu lub w okresie, w którym liczona jest podstawa wymiaru chorobowego, to podstawę stanowi wynagrodzenie ustalone w nowym wymiarze czasu pracy.
Jeżeli do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego wliczane są składniki przysługujące za okresy miesięczne, to wlicza się je w kwocie przysługującej za dany miesiąc. W przypadku składników dotyczących kwartału do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego wlicza się kwotę w wysokości 1/12 premii wypłaconej za cztery ostatnie kwartały. W przypadku premii rocznej będzie to kwota w wysokości 1/12 kwoty premii wypłaconej za rok poprzedni. Ustalając podstawę świadczenia chorobowego pracownika pod uwagę brane jest wynagrodzenie uzyskane przez niego za konkretne miesiące, które poprzedzały jego niezdolność do pracy. Nie ma znaczenia to, czy wynagrodzenie było wypłacone czy też nie.
Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy, to na podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego składać się będą przeciętne miesięczne wynagrodzenia za pełne miesiące ubezpieczenia. Po zakończeniu umowy o pracę wszystkie składki, które zostały wyłączone z podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego w trakcie trwania zatrudnienia zostają wliczone do podstawy wymiaru. Obowiązkiem pracodawcy jest po zakończeniu zatrudnienia przekazanie do ZUS-u zaświadczenia ZUS Z-3, w którym powinien on wykazać wszystkie składniki wynagrodzenia.
Wynagrodzenie chorobowe – wyliczenia
Wynagrodzenie chorobowe obliczamy w ten sposób, że od wynagrodzenia brutto pracownika odejmujemy potrącone przez pracodawcę składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe (suma procentu składek – 13,71%). Aby obliczyć wysokość wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca należy podzielić płacę zasadniczą przez 30 (przyjęta ilość dni kalendarzowych w danym miesiącu). Otrzymaną wartość należy pomnożyć przez liczbę dni kalendarzowych przypadających na zwolnienie lekarskie. Wynik trzeba odjąć od płacy zasadniczej. Wyliczona kwota jest wynagrodzeniem pracownika za przepracowaną część miesiąca. Jeden dzień niezdolności do pracy to 1/30 część wynikająca z podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego.
PRZYKŁAD 1 Pracownik zatrudniony na umowę o pracę otrzymał wynagrodzenie w wysokości 3 200 zł brutto miesięcznie. Na zwolnieniu lekarskim przebywał przez 8 dni, więc ma prawo do 80% wynagrodzenia chorobowego. W jakiej wysokości otrzyma wynagrodzenie chorobowe za 8 dni zwolnienia?
2 761,28 zł / 30 dni = 92,04 zł 92,04 zł x 80% = 73,63 zł (dzienny wymiar wynagrodzenia chorobowego w wysokości 80%)
73,63 zł x 8 dni = 589,04 zł (kwota wynagrodzenia chorobowego za okres 8 dni zwolnienia chorobowego).
Odpowiedź: Pracownik za 8 dni niezdolności do pracy i przebywania na zwolnieniu lekarskim otrzyma wynagrodzenie chorobowe w wysokości 589,04 zł.
PRZYKŁAD 2 Pracownik został zatrudniony w ramach umowy o pracę od dnia 1 lipca 2018 roku. Co miesiąc otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 3 000 zł brutto. Od 16 lutego 2019 roku przebywał na zwolnieniu lekarskim przez okres 12 dni. W czasie 3 miesięcy dodatkowo otrzymał premię uznaniową: wrzesień – 400 zł brutto, październik – 450 zł brutto, listopad – 600 zł brutto. W tym przypadku podstawą wynagrodzenia chorobowego będzie średnie wynagrodzenie za okres pełnych 7 miesięcy (od lica do stycznia) pomniejszone o kwotę potrąconych składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 13,71%
3 000 zł x 7 miesięcy + 400 zł + 450 zł + 600 zł = 22 450 zł 22 450 zł / 7 miesięcy = 3 207,14 zł (przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres 7 miesięcy)
2 767,44 zł / 30 dni = 92,25 zł 92,25 zł x 80% = 73,80 zł (dzienny wymiar wynagrodzenia chorobowego w wysokości 80%)
73,80 zł x 12 dni = 885,60 zł (kwota wynagrodzenia chorobowego za okres 12 dni niezdolności do pracy).
Odpowiedź: Pracownik za 12 dni choroby i przebywania na zwolnieniu lekarskim otrzyma wynagrodzenie chorobowe w wysokości 885,60 zł.
Wyliczanie podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego pracownika chorującego w pierwszym miesiącu zatrudnienia
W przypadku kiedy niezdolność do pracy ma miejsce w pierwszym miesiącu zatrudnienia przy zachowaniu przez pracownika prawa do wynagrodzenia chorobowego, to podstawą chorobowego będzie wynagrodzenie, które pracownik otrzymałby po przepracowaniu całego miesiąca po odjęciu składek na ubezpieczenie społeczne.
Pracownik, który przebywa na zwolnieniu lekarskim w pierwszym miesiącu zatrudnienia otrzyma wynagrodzenie chorobowe po spełnieniu następujących warunków:
przed zatrudnieniem podlegał ubezpieczeniu chorobowemu z innego tytułu, a przerwa pomiędzy zakończeniem ubezpieczenia, a aktualnym zatrudnieniem nie trwa dłużej niż 30 dni. Wyjątkiem jest urlop bezpłatny, wychowawczy lub odbywanie służby wojskowej
posiada przynajmniej 10 lat stażu pracy, gdzie podlegał pod obowiązkowe ubezpieczenie chorobowe.
PRZYKŁAD 3 Pracownik zatrudniony na umowę o pracę od 1 lutego otrzymuje miesięczne wynagrodzenie w wysokości 2 900 zł brutto. 17 lutego dostarczył zwolnienie lekarskie na okres 6 dni. W poprzednim miejscu pracy był zatrudniony do 15 stycznia (umowa o pracę wygasła). Przerwa podlegania pod ubezpieczenie chorobowe wyniosła 16 dni, dlatego też pracownik spełnia warunki do otrzymania wynagrodzenia chorobowego.
