Każda firma działająca w Polsce może spodziewać się kontroli ze strony różnych instytucji. Sposób w jaki taka kontrola może być przeprowadzona został określony w ustawie Prawo przedsiębiorców. Niektóre kontrole mogą odbiegać od ustalonego standardu w zależności od instytucji, która ją przeprowadza. Obecnie w związku z sugestiami przedsiębiorców resort rozwoju zaproponował zmiany dotyczące kontroli przeprowadzanych w działalności gospodarczej. W proponowanych zmianach znalazła się między innymi kwestia samego podejścia organów kontrolnych do kontrolowanych przedsiębiorców. Urzędnicy mają wykazać się większym zrozumieniem przedsiębiorców, czego przykładem może być uproszczenie kontroli.
Projekt ustawy przewiduje, że podczas kontroli firmy nie będą ograniczane zbędnymi formalnościami i biurokracją. Stosunek urzędników do przedsiębiorców ma mieć bardziej ludzki charakter. Przepisy prawne mają być tak skonstruowane, aby były bardziej przystępne i przyjazne dla przedsiębiorcy. Wszelkie obciążenia administracyjne obowiązujące do tej pory zostaną zmniejszone do minimum. Niektóre nieprzyjazne przepisy mają zostać w ogóle wykreślone. W projekcie pojawiła się idea tzw. „miękkich wezwań”. Dzięki temu urzędnicy będą mogli kontaktować się z przedsiębiorcami celem wyjaśnienia wątpliwości ograniczając do minimum wszczynanie postępowań, co w konsekwencji przyczyni się do zmniejszenia stresu u przedsiębiorcy, u którego byłaby przeprowadzana kontrola. Pozwoli również zaoszczędzić czas przedsiębiorców i organów kontrolnych. Jak wskazuje ustawa Prawo przedsiębiorców kontrola może zostać rozpoczęta nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze jej wszczęcia.
Kontrola w firmie – jawność informacji
Projekt przewiduje obowiązek publikowania informacji o okresowych planach kontroli i analizie ryzyka naruszenia prawa w wykonywanej działalności gospodarczej. Chodzi przede wszystkim o zwiększenie przejrzystości podejmowanych czynności kontrolnych, a także umożliwienie przedsiębiorcom przygotowania się do ewentualnej kontroli. Analiza ma polegać na identyfikacji obszarów, w których naruszenie przepisów przez przedsiębiorcę jest największe. Celem wprowadzenia zachowania porządku w ryzyku naruszenia przepisów jest w zależności od sytuacji umożliwienie zaplanowania kontroli, zmniejszenia niepewności i zwiększenia poczucia bezpieczeństwa przedsiębiorców. Według projektu firmy będą przypisywane do jednej z trzech grup ryzyka naruszenia przepisów:
niskiego
średniego
wysokiego.
W zależności od przypisanej kategorii kontrole będą odbywały się w terminach przypadających nie częściej niż raz na dwa, trzy lub pięć lat. Kontrola w firmie ma być podejmowana na podstawie wystąpienia obiektywnych przesłanek. Przedsiębiorcy mają zyskać pewność, że organy kontrolne realizują prawidłowo obowiązek polegający na przygotowaniu okresowego planu kontroli oraz analizy, a swoje zadanie wykonują w sposób obiektywny i skrupulatny. Organ kontrolny w zawiadomieniu o zamiarze wszczęcia postępowania będzie miał obowiązek informowania przedsiębiorców o kategorii ryzyka, do której zostali oni zakwalifikowani.
Skrócenie czasu kontroli w firmach
Czas kontroli w firmach ma ulec skróceniu. Chodzi o to, aby kontrola w jak najmniejszym stopniu zakłócała normalne, codzienne funkcjonowanie firmy. Jak na razie proponowane zmiany nie obejmą wszystkich grup przedsiębiorców. Przede wszystkim mają dotyczyć mikroprzedsiębiorców. Nie obejmą również kontroli i analiz przeprowadzanych przez Krajową Administrację Skarbową oraz kontroli działalności koncesjonowanej. Obecnie obowiązujące przepisy zakładają, że czas wszystkich kontroli przeprowadzanych u jednego przedsiębiorcy w tym samym roku kalendarzowym nie może przekroczyć:
12 dni roboczych – mikroprzedsiębiorcy
18 dni roboczych – mali przedsiębiorcy
24 dni roboczych – średni przedsiębiorcy
48 dni roboczych – pozostali przedsiębiorcy.
Kiedy nowe uregulowania wejdą w życie?
W większości zmiany zostały pozytywnie odebrane przez przedsiębiorców. Nowe przepisy mają zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2025 roku. Do początku maja obecnego roku trwały konsultacje w tej sprawie. Ich celem było wypracowanie wspólnego stanowiska co do polepszenia warunków prowadzenia działalności gospodarczej. Dyskusja miała odbywać się pomiędzy przedstawicielami przedsiębiorców, a rządem. Proponowane zmiany w przepisach są konsekwencją wsłuchiwania się w głosy przedsiębiorców. Celem rządzących jest tworzenie prawa bardziej przyjaznego przedsiębiorcom, dlatego ich zamiarem jest między innymi wprowadzenie ułatwień związanych z przeprowadzaniem kontroli w firmie.
