Urząd skarbowy może prowadzić wobec podatnika czynności sprawdzające lub może wszcząć kontrolę podatkową w celu zgromadzenia dowodów lub ustalenia stanu faktycznego. Kontrola podatkowa, a czynności sprawdzające, czy oznaczają to samo?
Kontrola podatkowa i czynności sprawdzające pomimo, że mają wiele wspólnego, to jednak oznaczają co innego. Różnice pomiędzy tymi dwoma pojęciami zostały wskazane w Ordynacji podatkowej. Kwestie związane z czynnościami sprawdzającymi zostały zawarte w rozdziale V Ordynacji podatkowej. Natomiast o kontroli podatkowej można przeczytać w rozdziale VI Ordynacji podatkowej.
Czym jest kontrola podatkowa?
Podstawę do przeprowadzenia kontroli podatkowej stanowi art. 282 ustawy Ordynacja podatkowa. Kontrola może dotyczyć każdego przedsiębiorcy. Jest przeprowadzana w celu uszczelnienia systemu podatkowego. W zasadzie u tego samego przedsiębiorcy jednocześnie może być przeprowadzona tylko jedna kontrola. Zawsze podejmowana jest z urzędu. Przeprowadzają ją urzędy podatkowe I instancji. Organ podatkowy może wszcząć kontrolę podatkową u przedsiębiorcy tylko wtedy kiedy występują ku temu bardzo mocne podstawy.
Kiedy mówimy o czynnościach sprawdzających?
Kwestie związane z czynnościami sprawdzającymi zostały omówione w art. 272 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z wymienionym przepisem organy podatkowe mają prawo wykonać u podatnika czynności sprawdzające w zakresie sprawdzenia poprawności składanych deklaracji, terminowości opłacania podatków, weryfikacji danych i dokumentów przedstawionych przez podatnika, który dokonuje rejestracji podatkowej.
Dla podatnika oznacza to, że urząd skarbowy jeszcze na etapie rejestracji do VAT ma prawo sprawdzić, czy budynek, którego adres przedsiębiorca podał jako miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, faktycznie istnieje. Przedsiębiorca w ramach czynności sprawdzających może zostać wezwany do udostępnienia faktur w sytuacji kiedy podatnik ubiega się o zwrot podatku VAT. Czynności sprawdzające mogą być związane także z popełnieniem błędu rachunkowego w wypełnianej deklaracji podatkowej. Kwestie związane z popełnionym błędem rachunkowym zostały przedstawione w art. 274 Ordynacji podatkowej.
Art. 274 Ordynacji podatkowej (Postępowanie w przypadku stwierdzenia błędów w deklaracji podatkowej)
§ 1. W razie stwierdzenia, że deklaracja zawiera błędy rachunkowe lub inne oczywiste omyłki bądź że wypełniono ją niezgodnie z ustalonymi wymaganiami, organ podatkowy w zależności od charakteru i zakresu uchybień: 1. koryguje deklarację, dokonując stosownych poprawek lub uzupełnień, jeżeli zmiana wysokości zobowiązania podatkowego, kwoty nadpłaty, kwoty zwrotu podatku albo kwoty nadwyżki podatku do przeniesienia lub wysokości straty w wyniku tej korekty nie przekracza kwoty 5000 zł; 2. zwraca się do składającego deklarację o jej skorygowanie oraz złożenie niezbędnych wyjaśnień, wskazując przyczyny, z powodu których informacje zawarte w deklaracji podaje się w wątpliwość
Przebieg czynności sprawdzających
Obecnie czynności sprawdzające najczęściej odbywają się w sposób elektroniczny. Może ich dokonać:
naczelnik urzędu skarbowego - czynności sprawdzające dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku dochodowego od osób prawnych, podatku VAT, podatku PCC, podatku od spadku i darowizn
wójt, starosta powiatowy, burmistrz, prezydent miasta lub marszałek województwa - czynności dotyczące podatku leśnego, rolnego, od nieruchomości, podatku od środków transportowych i opłat lokalnych.
