Sankcje podatkowe VAT, ile wynoszą i za co obowiązują?

Obowiązkiem czynnego podatnika VAT jest terminowe składanie za określony okres rozliczeniowy do właściwego urzędu skarbowego plików JPK_V7M lub JPK_V7K w zależności od wybranego okresu rozliczania, miesięcznego lub kwartalnego. Niewywiązanie się z nałożonego obowiązku skutkuje nałożeniem na podatnika odpowiedniej sankcji podatkowej.

Rodzaje sankcji podatkowych nałożonych na podatnika

Podatnik, który nie wywiązuje się z nałożonych na niego obowiązków podatkowych musi liczyć się z tym, że urząd skarbowy może nałożyć na niego sankcje podatkowe.

Rodzaj sankcji zależy od zaistniałego przypadku i może mieć postać: 

• sankcji podatkowej 30%
• sankcji podatkowej w podwyższonej stawce 100%
• sankcji podatkowej obniżonej.

Sankcja podatkowa 30%

W sytuacji, w której podatnik w złożonej deklaracji podatkowej wykazał: 

• kwotę zobowiązania podatkowego niższą niż kwota należna
• kwotę zwrotu różnicy podatku lub kwotę zwrotu podatku naliczonego wyższą niż kwota należna
• kwotę różnicy podatku do obniżenia kwoty podatku należnego za kolejne okresy rozliczeniowe wyższą niż kwota należna
• kwotę zwrotu różnicy podatku, kwotę zwrotu podatku naliczonego lub kwotę różnicy podatku do obniżenia kwoty podatku należnego za kolejne okresy rozliczeniowe zamiast wykazania kwoty zobowiązania podatkowego, która podlegała wpłacie do urzędu skarbowego
• nie złożył deklaracji podatkowej i nie wpłacił kwoty zobowiązania podatkowego,

to organ podatkowy ma prawo ustalić wartość zobowiązania w prawidłowej wysokości i może dodatkowo nałożyć na podatnika sankcję podatkową w wysokości jaka odpowiada 30%:

• kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego
• kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego bądź różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za kolejne okresy rozliczeniowe.

PRZYKŁAD 1
Przedsiębiorca dokonał odliczenia podatku VAT w pełnej wysokości 100% naliczonego od wydatku związanego z użytkowanym przez niego w firmie samochodem prywatnym. Przedsiębiorca nie prowadził dla tego pojazdu ewidencji przebiegu pojazdu (kilometrówki) dla celów VAT. Takie postępowanie ze strony kierowcy spowodowało, że kwota podatku do zapłaty do urzędu skarbowego została sporo obniżona. Podatnik zamiast sumy 800 zł wpłacił 400 zł. W jakiej wysokości zostanie nałożona na przedsiębiorcę sankcja podatkowa? 

Odpowiedź:
Opisany przykład obejmuje naliczenie sankcji podatkowej w wysokości 30% od kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego, czyli: 
400 zł x 30% = 120 zł 

Sankcja podatkowa w podwyższonej stawce 100%

Podwyższona stawka podatkowa w wysokości 100% stosowana jest wtedy, kiedy przedsiębiorca świadomie bierze udział w oszustwach podatkowych. Dotyczy to przede wszystkim sytuacji, kiedy podatnik zawyża kwotę podatku naliczonego i odlicza podatek VAT od faktur, które: 

• zostały wystawione przez podmiot, który nie istnieje
• stwierdzają niedokonane czynności, czyli w części ich dotyczącej podają kwoty niezgodne z rzeczywistością bądź w części dotyczącej tych pozycji, dla których zostały podane wykazują kwoty niezgodne z rzeczywistością
• potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i art. 83 Kodeksu cywilnego, czyli w części dotyczącej tych czynności i wykazują tę czynność w deklaracji podatkowej, co pozwala osiągnąć z tego tytułu korzyści majątkowe kosztem budżetu państwa.

W takiej sytuacji nie ma znaczenia fakt, że podatnik sam złoży korektę deklaracji podatkowej korygującą wszystkie nieprawidłowości.

Pomimo, że w tym przypadku możliwe jest zastosowanie obniżonej sankcji podatkowej ze względu na spełnienie warunków, to i tak w powyższej sytuacji nie ma ona zastosowania. Organ podatkowy musi określić odpowiednią kwotę w części dotyczącej zawyżenia podatku naliczonego jaki wynika z wymienionych faktur i naliczyć sankcję podatkową w wysokości 100%. 

PRZYKŁAD 2
Przedsiębiorca kupił do firmy samochód osobowy. Od zakupu odliczył 1 200 zł zamiast 800 zł podatku VAT. Kontrola przeprowadzona u podatnika wykazała, że przedsiębiorca ujął nieprawdziwą kwotę podatku VAT niezgodną z tą wykazaną na fakturze. W związku z tym urząd kontrolny nałożył na przedsiębiorcę sankcję podatkową w wysokości 100%, czyli:
400 zł x 100% = 400 zł. 
Dodatkowo podatnik został zobowiązany do dokonania korekty deklaracji podatkowej i dopłaty brakującej kwoty zobowiązania podatkowego w wysokości 400 zł razem z odsetkami liczonymi od powstałej zaległości podatkowej. 

Sankcja podatkowa obniżona – stan przed wprowadzeniem SLIM VAT 3 i po wprowadzeniu pakietu

Organ podatkowy może nałożyć na podatnika sankcje podatkowe również w przypadku, kiedy złoży on korektę deklaracji podatkowej już po zakończonej kontroli podatkowej lub w trakcie prowadzonego postępowania kontrolnego. 
Jak wskazuje art. 62 ust. 4 ustawy o KAS

W zakresie kontroli, o której mowa w art. 54 ust. 1 pkt 1, kontrolowanemu przysługuje w terminie 14 dni od dnia doręczenia upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej uprawnienie do skorygowania deklaracji w zakresie objętym tą kontrolą. Korekta deklaracji złożona po upływie tego terminu, a przed zakończeniem kontroli celno-skarbowej nie wywołuje skutków prawnych.

W oparciu o przytoczony przepis podatnik może złożyć korektę pliku JPK podczas trwającej kontroli jedynie w terminie 14 dni licząc od dnia doręczenia upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej. Tylko wtedy nie poniesie konsekwencji karno-skarbowych w tym zakresie. 

Należy jednak zwrócić uwagę, że pomimo złożenia przez podatnika korekty lub pierwotnej deklaracji podatkowej w trakcie trwania kontroli lub po jej zakończeniu oraz wpłaty kwoty podatku jaka wynika z korekty lub pierwotnej deklaracji podatkowej razem z odsetkami za zwłokę to urząd skarbowy i tak może nałożyć na podatnika sankcję podatkową. 

Od 1 lipca 2023 roku podatników czekają zmiany w tym zakresie. Dokładniej mają zostać uregulowane zapisy dotyczące zastosowania następujących sankcji w przedziałach do: 30%, 20%, 15%. Oznacza to, że będzie istniała możliwość zastosowania niższych stawek sankcji w stosunku do najwyższej stawki. Wskazuje na to art. 112b ust. 2 pkt 1,2 i 2a ustawy. 

Wprowadzany pakiet SLIM VAT 3 zobowiązuje organ podatkowy celem ustalenia prawidłowego zobowiązania podatkowego do wzięcia pod uwagę następujących informacji: 

• okoliczności powstania nieprawidłowości
• rodzaju oraz stopnia naruszenia obowiązku ciążącego na podatniku, którego skutkiem było powstanie nieprawidłowości
• wagi i częstotliwości stwierdzanych dotychczas nieprawidłowości
• kwoty stwierdzonych nieprawidłowości
• działań podjętych przez podatnika po stwierdzeniu nieprawidłowości celem usunięcia skutków nieprawidłowości.

Podatnik może obliczyć wysokość należnych odsetek od zobowiązań podatkowych w oparciu o kalkulator odsetek podatkowych. 

PRZYKŁAD 3
Przedsiębiorca nie ujął sprzedaży VAT w ewidencji sprzedaży bezrachunkowej. Konsekwencją tego było obniżenie kwoty do zwrotu jaka wynikała z deklaracji podatkowej z kwoty 4 000 zł na 2 000 zł. Urząd skarbowy w ramach przeprowadzonej kontroli podatkowej stwierdził, że w ewidencji sprzedaży VAT nie została ujęta sprzedaż bezrachunkowa. Przedsiębiorca na podstawie wskazań osób kontrolujących sporządził korektę deklaracji podatkowej. Sankcję w jakiej wysokości może zastosować urząd skarbowy wobec podatnika? 

Odpowiedź:
W tej sytuacji urząd skarbowy nałoży na podatnika sankcję podatkową w obniżonej wysokości 20% od kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego, ponieważ przedsiębiorca spełnił warunki umożliwiające jej zastosowanie, czyli:
2 000 zł x 20% = 400 zł. 

Po wejściu w życie pakietu SLIM VAT 3 urząd podatkowy mógłby zastosować sankcję w niższej wysokości, przykładowo: 15%, co w tym przypadku dałoby kwotę 300 zł. 

Sankcja podatkowa – kiedy nie ma zastosowania? 

Zgodnie z art. 112b ust. 3 ustawy o VAT sankcji podatkowej nie stosuje się wobec podatnika, który sam zauważy popełniony błąd i jeszcze zanim zostanie wszczęta kontrola podatkowa lub kontrola celno-skarbowa złoży w urzędzie skarbowym:

• korektę deklaracji podatkowej
• deklarację podatkową z wykazanymi kwotami podatku oraz wpłaci na rachunek urzędu skarbowego kwotę wynikającą ze złożonej deklaracji lub korekty deklaracji podatkowej razem z odsetkami za zwłokę.

Sankcja podatkowa nie zostanie nałożona również w sytuacji, kiedy zaniżenie zobowiązania podatkowego lub zawyżenie kwoty różnicy podatku bądź kwoty zwrotu podatku naliczonego wynika:

• z błędów rachunkowych lub oczywistych omyłek popełnionych w deklaracji
• z nieujęcia podatku należnego lub podatku naliczonego w rozliczeniu za dany okres rozliczeniowy
• podatek należny lub podatek naliczony zostały ujęte w poprzednich okresach rozliczeniowych lub w okresach następnych po właściwym okresie rozliczeniowym pod warunkiem, że miało to miejsce przed dniem wszczęcia kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej.

Zgodnie z art. 112b ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT sankcji podatkowej nie stosuje się również, jeżeli:

w zakresie ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego w stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe.

Pakiet SLIM VAT 3 ma wprowadzić rozwiązania, które pozwoliłyby na to, aby urzędy nie nakładały na podatników sankcji podatkowych VAT o ile wystąpią wyjątkowe okoliczności, które wskazywałyby, że podatnik działał w sposób sumienny.

Data publikacji: 2023-06-21, autor: FakturaXL