Czasami przedsiębiorca decyduje się na przekazanie w formie darowizny środka trwałego, np.: dla członka rodziny. Powyższa czynność nie jest zakazana, ale wymaga prawidłowego rozliczenia.
Darowizna środka trwałego w świetle przepisów o podatku dochodowym
Darowanie środka trwałego nie powoduje powstania przychodu u darczyńcy, ponieważ darowizna jest przekazaniem nieodpłatnym i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Nie ma znaczenia fakt czy przekazanie nastąpiło w trakcie prowadzenia działalności, czy po jej zakończeniu. Podatek płaci się jedynie od odpłatnego zbycia składników majątku. Osoba obdarowana również nie zapłaci podatku dochodowego, ponieważ zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT) przychody podlegające przepisom o podatku od spadków i darowizn nie są opodatkowane.
Podatek od spadków i darowizn – obowiązek podatkowy
Obowiązek zapłaty podatku z tytułu spadków i darowizn dotyczy jedynie nabywcy rzeczy, czyli obdarowanego. W niektórych przypadkach podatnik może zostać zwolniony z tego obowiązku (zależy od grupy, do której należy). Dodatkowo obowiązuje kwota wolna od podatku od spadków i darowizn, która w 2020 roku kształtowała się następująco:
9 637 zł – obdarowany należy do I grupy podatkowej
7 276 zł – obdarowany należy do II grupy podatkowej
4 902 zł – obdarowany należy do III grupy podatkowej.
I grupa podatkowa – małżonek, zstępni (syn, córka, wnuki i prawnuki), wstępni (matka, ojciec, dziadkowie), rodzeństwo, pasierb, ojczym, macocha, teściowie, zięć, synowa. II grupa podatkowa – zstępni rodzeństwa (siostrzeniec, bratanek), rodzeństwo rodziców, zstępni małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków lub innych zstępnych. III grupa podatkowa – osoby wymienione w I oraz II grupie i osoby niespokrewnione.
W grupie I można wyodrębnić tzw. grupę 0, do której zalicza się:
małżonek
zstępni
wstępni
rodzeństwo
ojczym
macocha.
W przypadku kiedy obdarowany należy do grupy 0, to może zostać zwolniony z obowiązku zapłaty podatku, nawet jeżeli wartość darowizny jest wyższa od kwoty wolnej od podatku. Aby skorzystać ze zwolnienia, nabywca darowizny musi złożyć druk SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od jej otrzymania.
Darowizna środka trwałego – zapłata podatku VAT
Przekazanie środka trwałego w formie darowizny osobie trzeciej wiąże się z zapłatą podatku VAT. Jest to zgodne z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT:
przekazanie nieodpłatne przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności: • przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia; • wszelkie inne darowizny - jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Jeżeli prawo do odliczenia VAT naliczonego w części lub w całości występuje w przypadku darowizny przedmiotów, to konieczne jest opodatkowanie podatkiem od towarów i usług. W sytuacji odwrotnej kiedy nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, to przekazanie środka w darowiźnie nie podlega opodatkowaniu. Podstawę opodatkowania stanowi bieżąca cena nabycia towarów. W sytuacji kiedy brak jest ceny nabycia, będzie to koszt wytworzenia na czas nieodpłatnej dostawy tych towarów. Opodatkowania dokonuje się na podstawie dokumentu wewnętrznego opodatkowania, który należy wykazać w JPK_V7 oznaczając jako WEW.
PRZYKŁAD Czynny podatnik VAT zakupił do firmy rower, który następnie użytkował. Koszt zakupu netto wyniósł 12 500 zł + VAT w wysokości 2 875 zł. Podatnik użytkował rower przez 3 lata. Po tym okresie postanowił przekazać go jako darowiznę. W związku z tym miał obowiązek opodatkować transakcję przekazania, podatkiem VAT. Podstawę opodatkowania będzie stanowiła wartość rynkowa roweru z dnia przekazania, 7 000 zł. Wyjątkiem kiedy nie występuje obowiązek zapłaty podatku VAT jest zbycie firmy lub jego zorganizowanej części. W art. 6 ustawy o VAT napisane jest, że jeżeli darowizna dotyczy przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, to nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku VAT, dlatego czynność ta nie podlega opodatkowaniu VAT.
Amortyzacja środka trwałego przekazanego w darowiźnie
Przekazanie środka trwałego w formie darowizny oznacza dla przedsiębiorcy zaprzestanie dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Ostatni odpis powinien mieć miejsce do końca miesiąca, w którym darczyńca przekazał nieodpłatnie darowiznę. Część, która pozostała do zamortyzowania nie może być kosztem uzyskania przychodów i tym samym nie może zostać ujęta w kosztach. Jeżeli chodzi o obdarowanego, to odpisy amortyzacyjne od środka trwałego nabytego jako darowizna nie mogą stanowić kosztu jeżeli podatnik nabywając go skorzystał ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn. Wyjątkiem jest sytuacja kiedy darczyńca we wcześniejszym okresie dokonywał odpisów amortyzacyjnych od darowanego środka trwałego.
PRZYKŁAD Przedsiębiorca prowadzi zakład stolarski. W ramach działalności zakupił maszynę do cięcia drewna. Po zakupie wprowadził ją do ewidencji środków trwałych i amortyzował przez okres 1,5 roku. Po tym czasie postanowił przekazać maszynę synowi w formie darowizny (syn również prowadzi firmę wytwarzającą meble). Syn przedsiębiorcy ma prawo do dokonywania odpisów amortyzacyjnych w KPiR od maszyny przekazanej w darowiźnie, nawet jeżeli był zwolniony z zapłaty podatku od spadku i darowizn.
Wartość początkowa środka trwałego przekazanego w darowiźnie
Wartość początkowa środka trwałego przekazanego w formie darowizny ustala się na wartość rynkową z dnia nabycia, czyli na dzień otrzymania darowizny (art. 22g ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT). Jeżeli w umowie darowizny została określona niższa wartość składnika majątku, niż ta, która wynika z wyceny rynkowej, to wtedy za wartość początkową przyjmuje się niższą kwotę.
