Darowanie samochodu drugiej osobie wymaga wykonania określonych formalności związanych z tą czynnością prawną. Polegają one na dopełnieniu obowiązków wobec urzędu skarbowego oraz ubezpieczyciela. Należy również odwiedzić wydział komunikacji.
Umowa darowizny jest jedną z najczęściej zawieranych umów. Jest rodzajem umowy cywilnoprawnej. Została określona w art. 888 par. 1 Kodeksu cywilnego. W umowie darowizny jedną ze stron jest darczyńca, a drugą obdarowany. Przez jej zawarcie darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego. Przekazać można składnik majątku lub sumę pieniędzy. Na podstawie umowy darowizny najczęściej przekazywane jest prawo własności nieruchomości lub rzeczy ruchomej, np. samochodu.
Za darowiznę uważana jest dwustronna czynność kauzalna, konsensualna, która jest jednostronnie zobowiązująca. Charakter konsensualny darowizny oznacza, że do jej skutku dochodzi już w przypadku złożenia przez strony oświadczenia woli we właściwej formie. Zgodnie z art. 890 par. 1 Kodeksu cywilnego oświadczenie darczyńcy powinno mieć formę aktu notarialnego, chociaż jeżeli zostanie zawarta umowa nie mająca formy notarialnej to i tak będzie ona ważna pod warunkiem, że przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.
Darowizna może też przybrać formę ustną i będzie wiążąca pod warunkiem, że faktycznie zostanie przekazana. W przypadku darowizny samochodu jako rzeczy ruchomej, umowa będzie skuteczna już w momencie wydania pojazdu osobie obdarowanej.
Darowizna samochodu – zgłoszenie w wydziale komunikacji
Jednym z obowiązków właściciela zarejestrowanego pojazdu jest powiadomienie starosty w terminie nieprzekraczającym 30 dni o:
nabyciu lub zbyciu pojazdu
zmianie stanu faktycznego, która wymaga zmiany danych znajdujących się w dowodzie rejestracyjnym.
Obowiązek ten wynika z art. 78 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym i ma wyłącznie charakter porządkowy. Nie ma wpływu na skuteczność zawartej umowy w kontekście przeniesienia prawa własności. Osoba, która nie wykona tego obowiązku podlega pod karę wynikającą z art. 97 Kodeksu wykroczeń.
Uczestnik ruchu lub inna osoba znajdująca się na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, a także właściciel lub posiadacz pojazdu, który wykracza przeciwko innym przepisom ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym lub przepisom wydanym na jej podstawie, podlega karze grzywny do 3.000 złotych albo karze nagany.
Powyższym obowiązkiem objęty jest zarówno nabywca pojazdu, czyli obdarowany, jak i jego zbywca, czyli darczyńca. Nabywca zgłasza nabycie pojazdu, a zbywca jego zbycie.
Darowizna samochodu – zgłoszenie do ubezpieczyciela
Art. 32 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych wskazuje na obowiązek jaki ma zbywca, czyli darczyńca pojazdu wobec obdarowanego. Zgodnie z tym przepisem musi on przekazać nowemu posiadaczowi potwierdzenia zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Musi też powiadomić w formie pisemnej ubezpieczyciela o przeniesieniu prawa własności pojazdu oraz o danych nowego właściciela. Ma na to 14 dni licząc od dnia przeniesienia prawa własności pojazdu.
Zgłoszenie darowizny samochodu w urzędzie skarbowym, a obowiązek podatkowy
W świetle art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn z dnia 28 lipca 1983 roku:
Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: darowizny, polecenia darczyńcy…
Jak wskazuje art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn powyższy obowiązek podatkowy dotyczy nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy powstaje przez nabycie w drodze darowizny w momencie złożenia przez darczyńcę oświadczenia mającego formę aktu notarialnego, a w przypadku zawarcia umowy bez zachowania takiej formy w momencie spełnienia przyrzeczonego świadczenia. Jeżeli z powodu przedmiotu darowizny przepisy mówią o zachowaniu szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, to wtedy obowiązek podatkowy powstaje w chwili złożenia oświadczeń. Wysokość podatku od spadków i darowizn zależy w głównej mierze od kategorii, do której zalicza się obdarowany.
Zgodnie z przepisami od podatku zwolnione jest nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez:
małżonka
zstępnych
wstępnych
pasierba
rodzeństwo
ojczyma i macochę.
Warunkiem jest, żeby:
zgłoszenie nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nastąpiło w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego o którym mowa jest w art. 6 ust. 1 pkt 2–5, 7 i 8 oraz ust. 2. W przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4
jeżeli przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, która została doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych będzie przekraczała kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1, to wtedy należy udokumentować otrzymanie środków za pomocą dowodu przekazania na rachunek płatniczy nabywcy lub na jego rachunek inny niż płatniczy w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej bądź za pośrednictwem przekazu pocztowego.
Zgłoszenia dokonuje się na druku SD-Z2, który należy przesłać do właściwego urzędu skarbowego.
Pod opodatkowanie podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby własności rzeczy i praw majątkowych, których czysta wartość przekracza kwotę:
9 637 zł –nabywca zalicza się do I grupy podatkowej
7 276 zł – nabywca zalicza się do II grupy podatkowej
4 902 zł – nabywca zalicza się do III grupy podatkowej.
Osoby wchodzące do poszczególnych grup podatkowych:
grupa I – małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie
grupa II – zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych
grupa III – inni nabywcy.
Osoby zaliczone do II i III grupy podatkowej mają obowiązek zgłosić się do urzędu skarbowego w terminie 30 dni od daty przekazania pojazdu. Podatek należy obliczyć w następujący sposób:
II grupa podatkowa – kwota wolna od podatku wynosi 7 276 zł. Osoba obdarowana płaci podatek od nadwyżki ponad kwotę wolną:
nadwyżka do 10 278 zł: kwota do zapłaty – 7% podatku od nadwyżki
nadwyżka od 10 278 zł do 20 556 zł: kwota do zapłaty – 719,50 zł + 9% podatku od nadwyżki
nadwyżka powyżej 20 556 zł: kwota do zapłaty – 1 644,50 zł + 12% podatku od nadwyżki
III grupa podatkowa – kwota wolna od podatku wynosi 4 902 zł. Podatek wylicza się następująco:
nadwyżka do 10 278 zł: kwota do zapłaty - 12% podatku od nadwyżki
nadwyżka od 10 278 zł do 20 556 zł: kwota do zapłaty – 1 233,40 zł + 16% podatku od nadwyżki
nadwyżka powyżej 20 556 zł: kwota do zapłaty – 2 877,90 zł + 20% podatku od nadwyżki.
