Zawyżona stawka VAT na fakturze a odliczenie VAT

Przedsiębiorca jeszcze przed rozpoczęciem własnej działalności gospodarczej ma obowiązek sprawdzenia, jaka stawka VAT jest przypisana do sprzedawanych towarów albo świadczonych usług. Stawka jest widoczna na fakturze potwierdzającej wykonanie transakcji. Z doświadczenia wiemy, że zdarzają się błędnie wyznaczone stawki VAT. Pomyłki mogą być uwarunkowane wieloma czynnikami, a wśród nich błędnym sklasyfikowaniem transakcji, przeoczeniu czy braku wiedzy. Warto mieć świadomość, że niewłaściwa stawka podatku VAT rodzi wiele konsekwencji dla każdej ze stron biorących udział w transakcji. Czy nabywca towarów bądź usług może odliczyć VAT z faktury, na której widnieje zawyżona stawka podatku? Jak zachować się w takiej sytuacji? Odpowiadamy.

Niewłaściwa stawka podatku VAT – jakie są konsekwencje?

Źle dobrana stawka podatku VAT to poważny błąd, który rodzi za sobą szereg konsekwencji. Czy nabywca towarów bądź usług może odliczyć podatek VAT z faktury, która służy do udokumentowania transakcji, gdy widnieje na niej niewłaściwa stawka? Tak, ma do tego prawo.  

W przypadku zawyżonej stawki VAT nabywca odlicza zbyt dużą wartość podatku. Wartość nie jest adekwatna do kwoty transakcji. Z kolei zaniżona stawka podatku VAT sprawia, że nabywca odlicza mniejszą wartość podatku. Kwota byłaby większa, gdyby przedsiębiorca zastosować właściwą stawką VAT, czyli sprzedawca na tym traci.

Aby naprawić całą sytuację związaną z zastosowaniem niewłaściwej stawki VAT, trzeba przygotować fakturę korygującą. Należy podkreślić, że prawo do przygotowania dokumentu ma jedynie sprzedawca. Zgodnie z przepisami nabywca może wystawić jedynie notę korygującą służącą do poprawy drobnych błędów jak literówek w nazwie czy błędnego numeru NIP. Jednak wybraną stawkę podatku VAT przypisaną do konkretnej transakcji zmienia tylko sprzedawca.

Błędne stawki podatku VAT zauważają głównie nabywcy. W takiej sytuacji wystarczy, że sprzedawca przygotowuje fakturę korygującą i cała sytuacja zostaje naprawiona.

Odliczanie podatku VAT przez podatników – kiedy można zastosować ten przepis?

Posiłkując się art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, dowiadujemy się, że podatnik ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Dotyczy to przypadków, kiedy towary i usługi służą do wykonania czynności opodatkowanych.

Z kolei na podstawie art.86 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT wiadomo, że kwota podatku naliczonego jest wyznaczana poprzez dodanie kwot podatku widniejących na fakturach uzyskanych przez podatnika z tytułu:

• zakupu towarów oraz usług,
• zapłaty części albo całości kwoty jeszcze przed zakupem towarów bądź wykonaniem usług.

Tylko czynni podatnicy VAT mogą skorzystać z prawa do odliczania podatku naliczonego, pod warunkiem że zakupy są powiązane z czynnościami opodatkowanymi. Oznacza to czynności, które w dalszej kolejności są wykorzystywane do wyznaczenia podatku należnego.

Zawyżona stawka VAT a prawo do odliczenia podatku VAT

Czynny podatnik VAT, który zakupił towary albo usługi związane z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi ma prawo do odliczenia VAT-u widniejącego na fakturze, nawet w przypadku, gdy zastosowano zawyżoną stawkę VAT.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a ustawy o podatku od towarów dowiadujemy się, że obniżenie kwoty bądź zwrot różnicy podatku należnego nie obowiązuje we wszystkich sytuacjach. Mowa o przypadku, kiedy sprzedawca opodatkował dostawę towarów bądź usług, która zgodnie z przepisami prawa jest zwolniona z VAT albo nie podlega opodatkowaniu. Przepisy prawa nie wskazują sytuacji, kiedy podatek naliczony zgodny z otrzymanym dokumentem potwierdzającym zakup towarów bądź usług opodatkowanych ma stawką podatku VAT inną niż zastosowaną przez sprzedawcę.

Reasumując, żadne przepisy nie zabraniają nabywcy odliczania podatku VAT, który ma zawyżoną stawkę podatku. Prawo do skorzystania z odliczenia podatku naliczonego jest uwarunkowane statusem nabywcy jako czynnego podatnika VAT oraz związku nabytych towarów i usług z czynnościami opodatkowanymi. Inną przesłanką jest sfinalizowanie transakcji. W omawianej sytuacji szczególnie ważny jest fakt, iż zakupione towary albo usługi są opodatkowane i nie zastosowano zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Omawiane przepisy prawa warto zobrazować na przykładzie.

PRZYKŁAD
Pan Tomasz jest właścicielem jednoosobowej działalności gospodarczej i jednocześnie czynnym podatnikiem VAT. W ewidencji środków trwałych jego firmy znajduje się pozycja lokal mieszkalny, który służy przedsiębiorcy do czynności opodatkowanych. Pan Tomasz skorzystał z usługi remontowej, która jest opodatkowana 8% stawką podatku VAT. Po zakończeniu wszystkich prac przedsiębiorcy doręczono fakturę VAT, a na dokumencie niewłaściwą stawkę podatku VAT.

Pytanie: czy Pan Tomasz może odliczyć VAT z faktury z błędnie zastosowaną zbyt wysoką stawką podatku?
Zgodnie z przepisami prawa Pan Tomasz ma prawo do odliczenia podatku VAT, nawet jeśli zastosowana stawka jest zbyt wysoka. Jest to uwarunkowane zastosowaniem zakupionej usługi do wykonania czynności opodatkowanych przez czynnego podatnika VAT. Zgodnie z przepisami ma on prawo do pomniejszenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. W praktyce Pan Tomasz, który jest czynnym podatnikiem VAT i ma prawo do odliczenia podatku VAT, otrzymał  fakturę z kwotą podatku VAT potwierdzającą nabycie usługi wykonanej i świadczonej na jego rzecz, może odliczyć kwotę podatku VAT w przypadku zastosowania zbyt wysokiej stawki.

W dalszej kolejności wymaga się od pana Tomasza nawiązania kontaktu z firmą remontową z prośbą o przygotowanie faktury korygującej. Kiedy dokument zostanie do niego przesłany, powinien on pomniejszyć kwotę podatku naliczonego.

Przepisy prawa informują, że nabywca towarów bądź usług, który otrzymał fakturę korygującą określaną „in minus”, jest zobowiązany do pomniejszenia kwoty podatku naliczonego.

Art. 86 ust. 19a ustawy o VAT:

W przypadku gdy nabywca towaru lub usługi otrzymał fakturę korygującą, o której mowa w art. 29a ust. 13 i 14, jest on obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym tę fakturę korygującą otrzymał. Jeżeli podatnik nie obniżył kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określonego w fakturze, której korekta dotyczy, a prawo do takiego obniżenia mu przysługuje, zmniejszenie kwoty podatku naliczonego uwzględnia się w rozliczeniu za okres, w którym podatnik dokonuje tego obniżenia.

Prawo do odliczenia VAT z faktury z zawyżoną stawką podatku – jak interpretować przepisy?

W dniu 4 lutego 2020 roku Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej  (sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.778.2019.1.AKA) zatwierdził prawo do odliczenia VAT z faktury z zawyżoną stawką podatku.

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT, który nabywa usługi transportu i edycji od polskich przedsiębiorców. Zgodnie z przepisami prawa niniejsze usługi mogą być opodatkowane stawką 23% (najczęściej) albo 0% (art. 83 ust. 1 ustawy o opodatkowaniu). Wiemy jednak,  że kontrahenci bardzo często celowo stosują wyższą stawkę, zamiast 0%. W omawianej sytuacji kontrahent reguluje należność za fakturę ze stawką podatku widniejącą na dokumencie.  

Wnioskodawca nie był pewien, czy może skorzystać z prawa do odliczenia podatku VAT, gdyż na dostarczonej fakturze widniała zawyżona stawka podatku. Zamiast 0% stawki zastosowano 23%. Należy podkreślić, że nabycie usług było niezbędne do wykonania czynności opodatkowanych przez wnioskodawcę. Sprzedawca również jest czynnym podatnikiem VAT. Oprócz złej stawki VAT, na dokumencie nie widnieją żadne błędy. Faktura jest dokumentem potwierdzającym nabycie usługi, która została wyświadczona przez sprzedawcę, który wystawił dokument. Kwota do zapłaty widniejąca na fakturze została już uregulowana.

W interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej przeczytamy, że wnioskodawca ma prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego widniejącego na fakturze dotyczącej wykonanych usług służących czynnościom opodatkowanym. Wyższa stawka podatku VAT na dokumencie nie odbiera wnioskodawcy prawa do odliczenia podatku naliczonego, gdyż nie jest dla niego negatywną przesłanką. Dodajmy, że negatywne przesłani wyznaczone w art. 88 ustawy uniemożliwiają odliczenie podatku.

Fragment uzasadnienia interpretacji:

Powyższe wynika z tego, że dla istnienia prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury (nawet w przypadku wskazanym wyżej), obok fundamentalnych przesłanek takich jak status odliczającego jako czynnego, zarejestrowanego podatnika VAT i związek zakupionych towarów i usług z czynnościami opodatkowanymi (u odliczającego) i faktycznie zrealizowana transakcja, to również najistotniejsze jest to, by nabyta usługa lub towar podlegały opodatkowaniu i nie korzystały przy tym ze zwolnienia od tego podatku. Kwestia stawki – z punktu widzenia podmiotu dokonującego odliczenia – ma drugorzędne znaczenie. W związku z tym, skoro spełnione są pozostałe warunki uprawniające do skorzystania z prawa do odliczenia, Wnioskodawca jest uprawniony do odliczenia podatku od towarów i usług, który jest wykazany na fakturze wystawionej przez kontrahenta w zawyżonej stawce.

Data publikacji: 2022-09-26, autor: FakturaXL