Rozliczanie podatku od zaliczki z różnymi stawkami VAT
Przedsiębiorcy najczęściej wymagają zapłaty zaliczki w przypadku transakcji zawieranych z nowymi kontrahentami. Zaliczka jest formą zabezpieczenia danej transakcji, a w niektórych branżach jest nawet wręcz konieczna do rozpoczęcia współpracy. Czasami może zdarzyć się, że zaliczka objęta jest różnymi stawkami podatku VAT.
Przez zaliczkę należy rozumieć określoną wpłatę pieniędzy przez jedną ze stron umowy na poczet przyszłej dostawy towarów lub wykonanej usługi. Najczęściej jej wysokość określana jest na kilka procent od całości należnego wynagrodzenia za wykonane świadczenie. Zaliczka choć może być formą zabezpieczenia danej transakcji, to jednak nie daje stuprocentowej gwarancji wywiązania się z umowy. W przypadku, kiedy świadczenie nie zostanie wykonane, zaliczka musi zostać zwrócona.
Zaliczka, a różne stawki podatku VAT
W pozarolniczej działalności gospodarczej do przychodów nie zalicza się pobranych wpłat lub wyliczonych należności na poczet dostawy towarów i usług, których wykonanie zaplanowane jest na kolejne okresy sprawozdawcze.
U podatnika, który otrzymał zaliczkę:
powstaje przychód opodatkowany PIT lub CIT, jeżeli dojdzie do dostawy towarów lub zostanie wykonana usługa, których dotyczy wpłacona zaliczka w miesiącu lub w kwartale, w którym podatnik ją otrzymał
nie powstanie przychód opodatkowany PIT lub CIT, jeżeli podatnik dokona dostawy towarów lub wykona usługę, których dotyczy zaliczka w następnych miesiącach lub kwartałach.
Od wymienionych zasad występują trzy wyjątki:
usługi rozliczane są w okresach rozliczeniowych oraz zaliczki otrzymywane są na poczet dostaw energii elektrycznej, cieplnej oraz gazu przewodowego – przychody opodatkowane powstają ostatniego dnia okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, ale nie rzadziej niż raz w roku
płatności o charakterze definitywnym i ostatecznym
wpłaty pobrane na poczet dostaw towarów i usług wykonane w kolejnych okresach sprawozdawczych, które podlegają rejestracji przy zastosowaniu kasy rejestrującej na podstawie przepisów ustawy o VAT – za datę powstania przychodu należy uważać dzień pobrania wpłaty. Jeżeli zostanie wybrany taki sposób ustalania daty powstania przychodu, to podatnik będzie musiał stosować go przez cały rok podatkowy. O swoim wyborze obowiązkowo musi poinformować naczelnika urzędu skarbowego w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym stosował wybraną metodę.
Zaliczek nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów ani do kosztów strat jakie powstały na skutek utraty dokonanych zaliczek z powodu niewywiązania się z umowy.
Wpłaty jakie podatnik poniesie na zaliczkę związaną z zakupem towaru handlowego, które stanowią 100% wartości zamówienia mogą zostać zaliczone przez podatnika do kosztów uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej.
Rozliczanie zaliczki, a podatek VAT
Jeżeli podatnik otrzyma przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi część lub całość zapłaty, a w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, to w takiej sytuacji obowiązek podatkowy powstanie w chwili otrzymania zapłaty w stosunku do otrzymanej kwoty, zgodnie z art. 19a ust. 8 ustawy o VAT. Wymienione zasady nie dotyczą:
usług najmu, dzierżawy, leasingu lub innych o podobnym charakterze
usług ochrony osób
usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia
usług stałej obsługi prawnej oraz biurowej
usług telekomunikacyjnych
usług związanych z dostawą mediów.
Obowiązek podatkowy nie powstanie, jeżeli zaliczka wpłacana jest na WDT. Otrzymanie zaliczki zobowiązuje podatnika do wystawienia faktury VAT, pod warunkiem, że wpłaty nie dokonała osoba prywatna, która jednocześnie nie zażądała wystawienia dokumentu. W przypadku, kiedy zaliczka dotyczy zakupu towarów opodatkowanych różnymi stawkami VAT, to podatnik powinien obliczyć podatek w stosunku proporcjonalnym do wszystkich stawek VAT, którym opodatkowane są zamówione towary wyszczególnione na fakturze. Obowiązek podatkowy powstaje w momencie, kiedy podatnik otrzyma zaliczkę.
PRZYKŁAD 1 Osoba fizyczna kupiła apartament, za który chciała wpłacić zadatek w określonej kwocie. Developer nie zgodził się jednak na takie rozwiązanie i zażądał wpłaty zaliczki. Po pewnym czasie developer zrezygnował z budowy. W tej sytuacji będzie musiał zwrócić otrzymaną zaliczkę. Gdyby klient wpłacił mu zadatek, to wtedy musiałby oddać mu podwójną wartość wpłaty.
PRZYKŁAD 2 Podatnik zakupił towary z różnymi stawkami podatku VAT. Na poczet dostawy dokonał wpłaty zaliczki w wysokości 5 000 zł. Towary zostały zakupione na łączną kwotę 15 000 zł, z wyszczególnieniem, że towary ze stawką 23% stanowią kwotę 10 000 zł. Natomiast wartość towarów ze stawką 0% wynosi 5 000 zł. W jaki sposób podatnik powinien rozliczyć VAT?
Kwota zaliczki 5 000 zł stanowi 1/3 z 15 000 zł całej kwoty zamówienia. Wartość zaliczki przypadająca na towary opodatkowane stawką 23% wyniosła: 10 000 zł x 1/3 = 3333,33 zł.
Kwota VAT od zaliczki to: 3333,33 zł x 23/123 = 623,31 zł. Pozostała część zamówienia opodatkowana jest stawką 0%.
