Spis z natury po zmianie formy opodatkowania

Zmiana formy opodatkowania odbywa się wraz z początkiem roku. Takie przepisy obowiązywały, aż do 2022 roku, gdyż w tym roku wiele błędów i nieprawidłowości związanych z Polskim Ładem sprawiło, że ustawodawca zezwolił na wprowadzanie zmian także w ciągu roku, a dokładnie w dniu 1 lipca 2022. Czy podatnicy, którzy skorzystali z tego prawa, po zmianie sposobu opodatkowania musieli wykonać spis z natury? Dzisiaj znajdziemy odpowiedź na to i wiele innych pytań.

Zmiana formy opodatkowania w ciągu roku

Posiłkując się art. 17 ust. 1 ustawy nowelizującej Polski Ład, dowiadujemy się, że przedsiębiorcy, którzy zdecydowali się na opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, mieli prawo dokonać zmiany sposobu opodatkowania w dniu 1 lipca 2022 roku i przejść na zasady ogólne z wykorzystaniem skali podatkowej.

Aby zmiana została zatwierdzona, ustawodawca wymagał dostarczenia oświadczenia o rezygnacji z opodatkowania przychodów wygenerowanych od dnia 1 lipca do 31 grudnia 2022 roku ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Oświadczenie w formie pisemnej miało trafić do naczelnika urzędu skarbowego.

Po wysłaniu dokumentu, w terminie od 1 lipca do 31 grudnia podatnik mógł korzystać z opodatkowania na zasadach ogólnych.

Kiedy rok podatkowy skończy się, co przypadnie na 31 grudnia 2022 roku, podatnik musi złożyć dwie deklaracje podatkowe:

• PIT-28 za okres od 1 stycznia do 30 czerwca 2022 roku,
• PIT-36 za okres od 1 lipca do 31 grudnia 2022 roku.

Przepisy prawa zezwalają na zmianę formy opodatkowania przez ryczałtowców i zastosowanie zasad ogólnych, jednak podmioty, które wybrały zasady ogólne, w dniu 1 lipca 2022 roku nie mogły przejść na ryczałt.

Należy podkreślić, że 2022 jest rokiem przejściowym, dlatego wprowadzono szczególne regulacje uprawniające do zmiany formy opodatkowania z ryczałtu na zasady ogólne. Wszystko wskazuje na to, że w kolejnych latach zmiana formy opodatkowania będzie odbywać się na wcześniejszych zasadach, czyli na początku kolejnego roku.

Zmiana opodatkowania a spis z natury

Przedsiębiorcy, którzy wybrali rozliczanie na zasadach ogólnych, muszą uzupełniać wpisy w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Art. 24 ust. 2 ustawy o PIT wskazuje, że dochód to różnica, jaka występuje między przychodem (zgodnym z art. 14) a kosztami uzyskania przychodu powiększonymi o różnicę występującą między wartością remanentu końcowego oraz początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych oraz pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków w przypadku, gdy wartość remanentu końcowego to wartość większa niż remanentu początkowego bądź została zmniejszona o różnice między wartością remanentu początkowego i końcowego, pod warunkiem że wartość remanentu początkowego jest wyższa.

Trzeba zaznaczyć, że zaprezentowana metoda rozliczania podatku nie może być stosowana, gdy podatnik wybrał rozliczanie przy pomocy ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Dla ryczałtu podatek zostaje obliczany na podstawie kwoty przychodu, a przedsiębiorca nie ma prawa pomniejszyć kwoty o wygenerowane koszty.

Przedsiębiorcy, którzy wybrali ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, mają obowiązek uzupełniania ewidencji przychodów. Rozporządzenie Ministra Finansów wydane 17 grudnia 2021 roku dotyczące prowadzenia ewidencji przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nie wskazuje, że podatnicy mają obowiązek przygotowywania remanentu początkowego albo końcowego.

Inaczej przedstawia się sytuacja podatników, którzy wybrali skalę podatkową.
§ 24 ust. 1 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów wskazuje, że podatnicy mają obowiązek przygotowywać i wpisywać do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, zwanego dalej „spisem z natury”, na dzień 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego oraz w przypadku utraty (w trakcie roku podatkowego) prawa do regulowania podatku na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od wybranych przychodów uzyskiwanych przez osoby fizyczne, zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników lub likwidacji działalności.

Rozporządzenie informuje wprost, iż przedsiębiorca ma obowiązek wykonania spisu z natury w ciągu roku wraz z momentem utracenia prawa do korzystania z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Art. 22 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku informuje, że w sytuacji, gdy podatnik nie korzysta dłużej z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, przedsiębiorca ma obowiązek regulować podatek dochodowy na zasadach ogólnych. Wyjątkiem od tej sytuacji jest zwolnienie z obowiązku podatkowego. Zasada obowiązuje od dnia, gdy warunki uległy zmianie. Wymaga się także prowadzenia właściwych ksiąg.

Podstawę do wyznaczania podatku dochodowego dla podatników, którzy zrezygnowali z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na rzecz opodatkowania na zasadach ogólnych, stanowi dochód.

Spis z natury odgrywa ważną rolę dla podatników, którzy prowadzą podatkową księgę przychodów i rozchodów. Z kolei przy opodatkowaniu na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych ustawodawca obliguje do uzupełniania ewidencji przychodów.

Spis z natury po zmianie opodatkowania w dniu 1 lipca 2022 roku

Kiedy przedsiębiorca zmienił sposób rozliczania z ryczałtu na zasady ogólne w dniu 1 lipca 2022 roku, musiał mieć gotowy spis z natury. W spisie widnieje informacja o kupionych albo wytworzonych (w trakcie, kiedy rozliczali się na podstawie ryczałtu od 1 stycznia do 30 czerwca bądź wcześniej) towarach handlowych, materiałach (surowcach) podstawowych i pomocniczych, półwyrobach, produkcji w toku, wyrobach gotowych, brakach i odpadach.

Wartość spisu z natury odgrywa bardzo ważną rolę i służy do wyznaczania wartości podatku dochodowego na zasadach ogólnych za okres od 1 lipca do 31 grudnia 2022 roku. Bierze się pod uwagę różnice remanentowe obliczane na zakończenie roku.

W trakcie przygotowania spisu z natury należy wykazać się starannością i trwałością. Po wykonaniu wszystkich czynności pojawia się obowiązek podpisania  dokumentu przez wszystkich uczestników spisu.

W spisie z natury muszą pojawić się następujące dane:

• imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwa działalności gospodarczej),
• data przygotowania spisu,
• numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury,
• dokładne wyznaczenie towaru i innych składników,
• jednostkę miary, ilość stwierdzoną w czasie spisu,
• cenę w złotych i groszach za jednostkę miary,
• wartość obliczoną poprzez przemnożenie ilości towaru przez jego cenę jednostkową,
• wartość obliczoną poprzez przemnożenie liczby innych składników przez ich cenę jednostkową,
• łączną wartość spisu z natury,
• klauzulę „Spis zakończono na pozycji…”, podpisy osób sporządzających spis oraz podpis właściciela/wspólników.

Jeżeli przedsiębiorca zdecydował się zmienić sposób opodatkowania i zamiast ryczałtu wybrał zasady ogólne, to w dniu 1 lipca 2022 roku musiał mieć gotowy spis z natury dotyczący towarów handlowych i innych składników majątku, które zostały wyznaczone w rozporządzeniu dotyczącym prowadzenia KPiR.

Data publikacji: 2022-12-27, autor: FakturaXL