Jak zmienić formę opodatkowania wstecz za 2022 rok?
Do przedsiębiorcy należy decyzja jaką formę opodatkowania wybierze. Do wyboru ma skalę podatkową, podatek liniowy i zryczałtowany podatek dochodowy. Raz wybrana forma opodatkowania może zostać zmieniona z początkiem nowego roku poza wyjątkiem, kiedy przedsiębiorca traci prawo do stosowanej formy i musi dobrowolnie w trakcie roku przejść np. z ryczałtu, czy podatku liniowego na zasady ogólne. Przepisy Polskiego Ładu wprowadziły za 2022 rok możliwość dobrowolnego przejścia z ryczałtu lub podatku liniowego na zasady ogólne. Taka zmiana formy opodatkowania jest zmianą wstecz. Oznacza, że można jej dokonać po zakończonym 2022 roku, czyli z początkiem 2023 roku, chociaż dotyczy opodatkowania za 2022 rok.
Zmiana formy opodatkowania wstecz – co należy wiedzieć?
Art. 14 i 15 ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Polski Ład 2.0) wskazuje, że podatnik, który w 2022 roku wybrał formę opodatkowania w postaci podatku liniowego lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych ma prawo zmienić formę opodatkowania wstecz na skalę podatkową za cały 2022 rok. Dotyczy to jedynie tych przedsiębiorców, których działalność była opodatkowana ryczałtem lub podatkiem liniowym jeszcze przed 1 lipca 2022 roku.
PRZYKŁAD 1 Przedsiębiorca we wrześniu 2022 roku założył działalność gospodarczą i wybrał podatek liniowy jako formę opodatkowania. Czy przedsiębiorca może zmienić formę opodatkowania wstecz za 2022 rok i przejść z podatku liniowego na zasady ogólne?
Odpowiedź: Przedsiębiorca nie może skorzystać z prawa zmiany formy opodatkowania wstecz na skalę podatkową. Z takiej możliwości mogą skorzystać jedynie podatnicy prowadzący działalność jeszcze przed obowiązywaniem przepisów Polskiego Ładu 2.0, czyli przed 1 lipca 2022 roku.
Zmiana formy opodatkowania wstecz – obowiązki przedsiębiorcy (formularz PIT-36)
Obowiązkiem podatnika, który zmieni formę opodatkowania wstecz jest powiadomienie urzędu skarbowego o dokonanej zmianie w zeznaniu rocznym składanym za 2022 rok. W przypadku, kiedy pierwszą wybraną przez przedsiębiorcę formą opodatkowania był ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i przedsiębiorca chce przejść na skalę podatkową za cały 2022 rok, to powinien o tym poinformować urząd przez złożenie rocznego zeznania podatkowego na druku PIT-36. Musi na nim zaznaczyć w części C poz. 64 (podatnik) oraz poz. 65 (małżonek). W tej sytuacji nie składa już druku PIT-28. Podobna zasada obowiązuje, kiedy przedsiębiorca ma zamiar przejść z podatku liniowego na skalę podatkową. Musi złożyć w urzędzie skarbowym zeznanie roczne PIT-36 za 2022 rok zamiast PIT-36L. W tym przypadku na formularzu PIT-36 zaznacza poz. 60 (podatnik) i poz. 61 (małżonek). Jeżeli przedsiębiorca, który chce dokonać zmiany, złoży zamiast PIT-36 formularz PIT-28 lub PIT-36L, to nie będzie miał możliwości zmiany formy opodatkowania wstecz na skalę podatkową.
PRZYKŁAD 2 Przedsiębiorca od 4 lat prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym. Czy będzie mógł zmienić formę opodatkowania wstecz za 2022 rok na skalę podatkową?
Odpowiedź: Tak, podatnik będzie mógł dokonać zmiany wstecz z podatku liniowego na skalę podatkową. Będzie musiał jedynie złożyć zeznanie roczne za 2022 rok na formularzu PIT-36.
Skala podatkowa w kolejnych latach
Przedsiębiorca, który dokona zmiany formy opodatkowania wstecz za rok 2022 i nadal będzie chciał w 2023 roku oraz kolejnych latach rozliczać podatek za pomocą skali podatkowej, to musi dokonać aktualizacji na formularzu CEIDG-1.
PRZYKŁAD 3 Przedsiębiorca od kilku lat prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Postanowił dokonać zmiany formy opodatkowania wstecz za 2022 rok na skalę podatkową. W 2023 roku również ma zamiar rozliczać podatek za pomocą skali. W związku z tym, czy musi i w jaki sposób powinien poinformować urząd o dokonanej zmianie?
Odpowiedź: Przedsiębiorca powinien dokonać zmiany formy opodatkowania wstecz za 2022 rok przez złożenie zeznania rocznego na formularzu PIT-36. W celu kontynuacji opodatkowania skalą podatkową w 2023 roku powinien zgłosić zmianę formy opodatkowania przez aktualizację na druku CEIDG-1. Musi to zrobić w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskał przychód w 2023 roku.
Zmiana formy opodatkowania wstecz – przychody z najmu prywatnego
Zmiany formy opodatkowania wstecz z ryczałtu na skalę podatkową mogą dokonać także podatnicy, którzy w 2022 roku uzyskali przychód wyłącznie z najmu prywatnego. Dla tej grupy podatników rok 2022 był ostatnim rokiem, w którym mogli oni skorzystać z opodatkowania skalą podatkową. W 2023 roku będzie dla nich dostępna tylko jedna forma opodatkowania jaką jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Osoby, które zdecydują się na zmianę formy opodatkowania wstecz przy najmie prywatnym z ryczałtu na skalę podatkową muszą złożyć zeznanie roczne PIT-36 za 2022 rok i w części C tego zeznania powinni zaznaczyć poz. 66 (podatnik) i poz.67 (małżonek).
Zmiana formy opodatkowania wstecz – podatek liniowy na skalę podatkową
Przedsiębiorca, który zmieni formę opodatkowania wstecz z podatku liniowego na skalę podatkową za 2022 rok nadal musi prowadzić KPiR oraz ciąży na nim obowiązek sporządzenia remanentu początkowego i końcowego. Na podstawie dokumentacji księgowej sporządza zeznanie roczne na formularzu PIT-36 za 2022 rok.
Przy zmianie formy z podatku liniowego na skalę podatkową przedsiębiorca musi pamiętać o wyksięgowaniu z kosztów odliczonych składek zdrowotnych. Opodatkowanie podatkiem liniowym daje prawo księgowania składek zdrowotnych do limitu 8 700 zł rocznie do kosztów w kolumnie 13 KPiR – „Pozostałe wydatki”. Przy opodatkowaniu skalą podatkową nie ma takiej możliwości, dlatego dokonując zmiany formy opodatkowania, podatnik ma obowiązek wyksięgowania składek z kosztów. Wyksięgowanie składek jest prawidłową czynnością i oznacza, że książka przychodów i rozchodów prowadzona jest w sposób rzetelny i niewadliwy.
PRZYKŁAD 4 Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym. Składki zdrowotne odlicza w KPiR jako koszt. Podatnik zdecydował się zmienić formę opodatkowania wstecz za 2022 rok z podatku liniowego na skalę podatkową. W jaki sposób musi dokonać wyksięgowania odliczonych składek zdrowotnych?
Odpowiedź: Podatnik zobowiązany jest do prowadzenia KPiR z zasadami obowiązującymi dla skali podatkowej. W takim przypadku składki zdrowotne nie stanowią kosztu i w związku z tym przy zmianie formy opodatkowania wstecz muszą zostać wyksięgowane. W tym celu przedsiębiorca powinien dokonać storna składek na ubezpieczenie zdrowotne ujętych w kolumnie 13 KPiR – „Pozostałe wydatki”. Innym sposobem jest wystawienie dowodu wewnętrznego sporządzonego na ujemną kwotę odliczonych składek i zaksięgowania go w kolumnie 13 KPiR na dzień 31 grudnia 2022 roku.
Podatnik, który zdecyduje się na zmianę formy opodatkowania wstecz za 2022 rok nie musi przeliczać zaliczek na podatek dochodowy. W zeznaniu rocznym PIT-36 musi jedynie wykazać zaliczki miesięczne lub kwartalne obliczone dla podatku liniowego takie, które zostały wyliczone i opłacone w ciągu 2022 roku (art. 14 ust. 3 Polski Ład 2.0).
