Czasami podatnicy z różnych powodów nie ujawniają swoich dochodów. Takie działanie jest niezgodne z obowiązującymi przepisami. Na podatnika, który zataja swoje dochody może zostać nałożona sankcja podatkowa lub karno-skarbowa.
Nieujawniony dochód nie zostaje opodatkowany i tym samym uszczuplają się przychody państwa. Nieujawnienie dochodu ma miejsce wtedy, kiedy podatnik nie informuje organów podatkowych o osiąganych przychodach np. nie podając ich źródła. Dochód z nieujawnionych źródeł dotyczy zarówno przedsiębiorców, którzy ukrywają swoje rzeczywiste zyski, jak i osób prywatnych nieprowadzących działalności gospodarczej. Za ukrywanie dochodów podatnikom grozi kara jaką może na nich nałożyć urząd skarbowy.
Co grozi za nieujawnienie dochodów?
Konstytucja RP zawiera zapis mówiący o zasadzie równości i powszechności opodatkowania. W państwie polskim każdy musi płacić podatki. W ten sposób podatnicy finansują państwo w zakresie ochrony zdrowia, edukacji, a także w zakresie tworzenia i rozwijania infrastruktury służącej społeczeństwu. Środki z podatków służą także zapewnieniu bezpieczeństwa całego społeczeństwa. Z tych powodów tak ważne jest odprowadzanie podatków. Jednak niektóre podmioty stosują niedozwolone praktyki i pomijają lub ukrywają niektóre przychody i tym samym płacą niższe podatki lub nie płacą ich w ogóle. Takie działanie jest niedozwolone i buduje nieuczciwą konkurencję wobec podmiotów płacących uczciwie podatki. W konsekwencji możliwości państwa w zakresie finansowania polityki społecznej i gospodarczej są znacznie ograniczone.
Organy podatkowe mają obowiązek wspierania podatników w zakresie wykonywania obowiązków podatkowych między innymi przez opodatkowanie dochodów z nieujawnionych źródeł. Ukrywanie przychodów jest dość częstym zjawiskiem, dlatego urzędy skarbowe muszą podejmować szereg działań ograniczających występowanie tego zjawiska. Urzędnicy najczęściej czerpią informacje o dochodach podatnika z ogólnie dostępnych źródeł, takich jak np. media społecznościowe lub informacje pochodzące od innych organów oraz instytucji.
Weryfikacja możliwości finansowania wydatków podatnika następuje na drodze analizy. Wobec podatnika mogą zostać podjęte czynności sprawdzające, postępowania podatkowe, kontrole podatkowe, kontrole celno-skarbowe. W przypadku ustalenia przez organ podatkowy, że wydatki podatnika nie mają pokrycia w uzyskanych przez niego przychodach, to urząd może stwierdzić, że podatnik osiąga dochód z nieujawnionych źródeł i może sam go ustalić oraz wymierzyć podatek w wysokości 75%.
Jak urząd skarbowy może pozyskać informacje o nieujawnionych dochodach podatnika?
Urząd skarbowy może uzyskać informacje na temat wysokości dochodów podatnika podczas przeprowadzanej rutynowo kontroli podatkowej. Urzędnicy weryfikują wyrywkowo złożone przez podatników rozliczenia roczne lub inne. Dzięki temu mogą łatwo zauważyć różnice w wysokości dochodów i wydatków. Organ podatkowy porównuje wysokość wydatków poniesionych przez podatnika do wartości opodatkowanego lub zwolnionego przychodu uzyskanego w tym czasie.
Urząd skarbowy może stosować różne metody ujawniania przychodów ze źródeł nieujawnionych:
metoda porównawcza - dzieli się na:
metodę zewnętrzną polegającą na porównywaniu danej firmy pod kątem funkcjonowania oraz uzyskiwania przychodów z inną podobną firmą niezależną wobec danej firmy
metodę wewnętrzną polegającą na porównaniu danych z informacjami dotyczącymi funkcjonowania firmy w przeszłości
metoda produkcyjna - określa zdolności firmy do wyprodukowania danej ilości dóbr lub usług
metoda remanentowa - w jej przypadku dokonuje się zestawienia stanu początkowego i końcowego na okres przyjęty wobec danego podatnika
metoda kosztowa - pod uwagę brane są poniesione koszty z użyciem odpowiednich indeksów
metoda dochodowa - określa dochód w obrocie w danym okresie czasu.
Nieujawnione dochody - konsekwencje i prowadzenie postępowania
W przypadku, kiedy urząd skarbowy stwierdzi, że podatnik nie ujawnił wszystkich uzyskanych dochodów może nałożyć na niego karę w wysokości 75% stawki sankcyjnej. Poza tym urząd po wykryciu nieprawidłowości dokonuje kontroli majątku i jego składników nieodpowiadających osiągniętym przychodom oraz określa wysokość dochodu z nieujawnionych źródeł. W tym czasie podatnik zostaje wezwany do złożenia wyjaśnień. Jeżeli nie przedstawi żadnych dowodów i nie wyjaśni w wystarczający sposób ponoszonych wydatków oraz kosztów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, to dopiero wtedy zostaje na niego nałożona kara. W tej sytuacji najważniejszym dowodem są księgi rachunkowe.
Wysokość podatku od nieujawnionych dochodów
W sytuacji, kiedy podatnik część wydatków finansuje z nieujawnionego dochodu, to może otrzymać nakaz zapłaty w wysokości 75%. Urząd skarbowy może też oszacować wysokość dochodu i doliczyć do niego podatek należny w określonej wysokości. Czasami podatnicy posiadają dodatkowe źródło dochodów, którego nie ujawniają. Mogą też mieć przychody z zagranicznego źródła dochodów, których nie wykazują, najczęściej z powodu niewiedzy, że muszą wskazać zagraniczne zarobki w polskiej deklaracji podatkowej. Wszystkie te sytuacje powodują, że na podatnika zostaje nałożona kara za nieujawnienie źródła dochodów. Zgodnie z przepisami zobowiązanie podatkowe przedawnia się po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.
