Dodatkowa kara dla firmy za źle obliczony podatek VAT
Obowiązkiem przedsiębiorcy jest rzetelne prowadzenie spraw księgowych firmy. Każde błędne rozliczenie w VAT może spotkać się z konsekwencjami. W takiej sytuacji organ podatkowy ma prawo domagać się zapłaty zaległego podatku razem z odsetkami i dodatkowo nałożyć na przedsiębiorcę sankcje w ramach podatku VAT.
Art. 112b ustawy o VAT opisuje zasady jakie obowiązują w przypadku ustalania dodatkowych sankcji związanych z podatkiem VAT. Jeżeli zostanie stwierdzone, że podatnik:
w złożonej deklaracji podatkowej wykazał:
kwotę zobowiązania podatkowego niższą od kwoty należnej
kwotę zwrotu różnicy podatku lub kwotę zwrotu podatku naliczonego wyższą od kwoty podatku należnego
kwotę różnicy podatku do obniżenia kwoty podatku należnego za kolejne okresy rozliczeniowe wyższą od kwoty należnej
kwotę zwrotu różnicy podatku, kwotę zwrotu podatku naliczonego lub kwotę różnicy podatku do obniżenia kwoty podatku należnego za kolejne okresy rozliczeniowe w zamian wykazania kwoty zobowiązania podatkowego, która podlega wpłacie do urzędu skarbowego
nie złożył deklaracji podatkowej oraz nie wpłacił kwoty zobowiązania podatkowego.
W takich sytuacjach naczelnik US lub naczelnik urzędu celno-skarbowego wylicza odpowiednią wysokość wskazanych kwot podatku i ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości jaka odpowiada:
różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za kolejne okresy rozliczeniowe.
PRZYKŁAD 1 Podatnik złożył deklarację VAT, w której zaniżył podatek o kwotę 2 500 zł. W związku z wykrytym błędem podatnik ma obowiązek uregulować zaległy podatek razem z odsetkami za zwłokę. Dodatkowo naczelnik urzędu skarbowego nałożył na niego sankcję w VAT w wysokości 30%, co daje kwotę 750 zł.
W sytuacji, kiedy po zakończonej kontroli skarbowej lub kontroli celno-skarbowej podatnik złoży korektę deklaracji, w której dostosuje się do wykazanych nieprawidłowości i najpóźniej w dniu złożenia korekty wpłaci zaniżoną kwotę, to zapłaci dodatkową sankcję w VAT w zmniejszonej wysokości 20%.
W przypadku dokonania korekty oraz wpłaty w trakcie kontroli celno-skarbowej stawka dodatkowej sankcji wynosi 15%. Jeżeli nieprawidłowości w rozliczeniach biorą się z faktur, które:
wystawił podmiot nieistniejący
stwierdzają niedokonane czynności w części ich dotyczącej
podają kwoty niezgodne z rzeczywistością, w części dotyczącej pozycji, dla których zostały podane kwoty niezgodne z prawdą
potwierdzają czynności wynikające z zastosowania przepisów art. 58 i art. 83 Kodeksu cywilnego w części jaka dotyczy tych czynności
to wysokość dodatkowego zobowiązania podatkowego w części, która dotyczy podatku naliczonego wynikającego z tych faktur wynosi 100%.
PRZYKŁAD 2 Podatnik złożył deklarację VAT, w której wartość podatku naliczonego została zawyżona do zwrotu o 12 000 zł. Zawyżenie powstało w związku z wystawieniem faktury przez nieistniejący podmiot. W tej sytuacji podatnik ma obowiązek zwrócić wskazaną kwotę zawyżenia razem z odsetkami. Dodatkowo może spodziewać się nałożenia sankcji w wysokości 12 000 zł.
Kiedy nie zostanie zastosowana dodatkowa sankcja w VAT?
Jeżeli wystąpią pewne okoliczności, na które wskazuje ustawa o VAT, to podatnik może uniknąć nałożenia na niego dodatkowej sankcji w VAT. Kara nie zostanie zastosowana w poniższych przypadkach:
podatnik przed dniem wszczęcia kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej:
złożył odpowiednią korektę deklaracji podatkowej - złożył deklarację podatkową z wykazanymi kwotami podatku
wpłacił na rachunek urzędu skarbowego kwotę wynikającą ze złożonej deklaracji lub korekty deklaracji podatkowej razem z odsetkami za zwłokę
przy ustalaniu dodatkowego zobowiązania podatkowego wyszło, że zaniżenie kwoty zobowiązania podatkowego lub zawyżenie kwoty zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za kolejne okresy rozliczeniowe związane jest:
z popełnionymi w deklaracji błędami rachunkowymi lub oczywistymi omyłkami
z nieujęciem podatku należnego lub podatku naliczonego w rozliczeniu za dany okres rozliczeniowy. Jeżeli podatek należny lub podatek naliczony został ujęty w poprzednich okresach rozliczeniowych lub w okresach kolejnych po właściwym okresie rozliczeniowym i miało to miejsce przed dniem wszczęcia kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej
przy ustaleniu dodatkowego zobowiązania podatkowego w stosunku do osób fizycznych ponoszących za ten sam czyn odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe lub za przestępstwo skarbowe.
Dodatkowa sankcja w VAT, a prawo Unii Europejskiej
Stosowanie dodatkowej sankcji w podatku VAT wobec podatników, którzy dokonają błędnego rozliczenia podatku na podstawie art. 112b ustawy VAT jest niezgodne z prawem unijnym. Tak orzekł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 15 kwietnia 2021 roku, nr C-935/19. Generalnie TSUE kwestionuje konstrukcję wspomnianego wyżej przepisu, która zdaniem Trybunału nie zgadza się z przepisami w tym zakresie w jakim nie został uwzględniony błąd odnoszący się do opodatkowania transakcji, która winna być zwolniona z podatku VAT, a podatnik błędnie zakwalifikował ją jako transakcję podlegającą opodatkowaniu VAT i uznanie takiej czynności przez organ podatkowy za oszustwo podatkowe. Trybunał uważa, że nieprawidłowe są normy nakładające na podatnika sankcję w wysokości 20% kwoty zawyżenia zwrotu VAT. W tej sytuacji sankcja nie ma prawa być nakładana na podatnika. Taki błąd nie ma cech wskazujących na popełnienie przestępstwa oszustwa i tym samym zmniejszenia wpływów do skarbu państwa. Podsumowując, zgodnie z orzecznictwem TSUE regulacje związane ze stosowaniem dodatkowej sankcji w VAT nie są zgodne z normami europejskimi.
PRZYKŁAD 3 Przedsiębiorca kupił usługę od kontrahenta. Podatek wynikający z zakupu wykazał jako naliczony do odliczenia. W trakcie kontroli podatkowej wyszło, że kwota podatku do odliczenia została zawyżona, gdyż usługa podlegała pod przedmiotowe zwolnienie z VAT. Według TSUE w takim przypadku nie ma uzasadnienia do stosowania dodatkowej sankcji w VAT. Takie postępowanie jest niezgodne z prawem unijnym.
Podsumowanie
Podatnik, który błędnie rozliczy podatek VAT naraża się na dodatkową sankcję w VAT, która wynika z art. 112b ustawy VAT. Niektóre okoliczności mogą wyłączyć tę odpowiedzialność.
Nieprawidłowe rozliczenie podatku VAT może polegać zarówno na zaniżeniu zobowiązania podatkowego, jak i zawyżeniu podatku naliczonego. Do okoliczności łagodzących, które pozwalają uniknąć dodatkowej sankcji w podatku VAT zaliczają się między innymi pomyłki rachunkowe, a także sytuacja, w której podatnik dobrowolnie dokona korekty deklaracji podatkowej jeszcze zanim urząd skarbowy rozpocznie czynności sprawdzające.
