W Polsce w dalszym ciągu sporo osób zatrudnionych jest bez żadnej umowy lub otrzymuje część wynagrodzenia pod tzw. stołem bez udokumentowania. Kwestia nielegalnego zatrudnienia znalazła nowe uregulowania w Polskim Ładzie.
Jeżeli pracodawca zatrudnia pracownika bez udokumentowania na piśmie, czyli bez zawartej w wymaganym terminie umowy wraz z określeniem jej warunków, to mamy do czynienia z nielegalnym zatrudnieniem. Do końca 2021 roku zatrudnienie na czarno wiązało się z pociągnięciem do odpowiedzialności zarówno pracodawcy jak i pracownika. Jeżeli nielegalne zatrudnienie zostało ujawnione, to pracownik był zobowiązany do zapłaty zaległych zaliczek na podatek dochodowy oraz składek ZUS w części płaconej za siebie. Zasady te zostały zmienione w Polskim Ładzie.
Nielegalne zatrudnienie – nowe przepisy wprowadzone przez Polski Ład
Od 2022 roku zmieniły się między innymi przepisy dotyczące nielegalnego zatrudniania pracowników. Zgodnie z nowymi zasadami pełną odpowiedzialność za pracę na czarno ponosi jedynie pracodawca. Pracownik nie jest objęty żadnymi przykrymi konsekwencjami takiego zatrudnienia.
W przypadku kiedy praca bez umowy zostanie ujawniona, to pracodawca zostaje zobowiązany do:
rozpoznania dodatkowego przychodu w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę za każdy miesiąc nielegalnego zatrudnienia
zapłaty w całości (część pracownika i pracodawcy) składek na ubezpieczenia społeczne oraz składki zdrowotnej od wszystkich wynagrodzeń pracowników zatrudnionych na czarno lub wypłat pod stołem.
W tej sytuacji pracodawca nie będzie mógł zaliczyć wypłaconych wynagrodzeń oraz składek na ZUS, do kosztów uzyskania przychodów.
Praca na czarno, a konsekwencje dla pracownika
Zgodnie z nowymi przepisami, od stycznia 2022 roku pracownicy zostali wyłączeni z odpowiedzialności za wykonywanie pracy na czarno lub przyjmowania części wynagrodzenia poza umową. W związku z tym:
nie zapłacą podatku od wypłaconych wynagrodzeń
nie zapłacą składek na ubezpieczenia społeczne od ujawnionego wynagrodzenia (składki będzie miał obowiązek zapłacić pracodawca w części za siebie i za pracownika)
