Jaka kara za brak badań okresowych pracownika?

Kodeks pracy wyznacza zarówno prawa, jak i obowiązki pracowników. Jednym z obowiązków jest wykonywanie badań okresowych, do których zalicza się badania wstępne, kontrolne i pozostałe.

Badania okresowe i inne obowiązki pracownika

Artykuł 229 Kodeksu pracy podaje informację, iż wstępne badania lekarskie są dedykowane dla osób, które zaczynają pracę, pracowników młodocianych rozpoczynających pracę na innym stanowisku, a także pracowników przenoszonych na stanowisko pracy, w którym istnieje ryzyko wystąpienia czynników szkodliwych dla zdrowia oraz niebezpiecznych i trudnych warunków.

Badania wstępne odbywają się jeszcze przed rozpoczęciem pracy. Pracownik jest zobowiązany do wykonywania badań okresowych. Jeżeli pracownik zachoruje i jego obecność w pracy będzie dłuższa niż 30 dni, po powrocie do pracy ma obowiązek wykonać badania kontrolne.

Kodeks pracy informuje, że pracodawca powinien zrobić wszystko, co w jego mocy, żeby wszystkie badania odbywały się w godzinach zgodnych z czasem pracy zatrudnionych osób. Za czas badania pracownik otrzymuje pełne wynagrodzenie. Z kolei koszt badania oraz profilaktyki jest  pokrywany przez pracodawcę.

Pracodawca zleca zatrudnionym osobom udanie się na badania okresowe. Jedynym wyjątkiem od tej zasady jest kierowanie na badania końcowe – są wykonywane na żądanie zatrudnionej osoby. Uzyskane rezultaty są w stanie potwierdzić albo zaprzeczyć tezie pracownika, co będzie odgrywało ważną rolę przy rozwiązywaniu stosunku pracy. Szczególnie gdy w miejscu pracy stosowano substancje oraz czynniki rakotwórcze bądź pyły zwłókniające.

Pandemia koronawirusa, a także stan zagrożenia epidemicznego wprowadził wiele zmian. Jedną z nich było zawieszenie wykonywana badań okresowych przez pracowników. Jednak, kiedy działalność nie jest dłużej zawieszona, wymaga się wykonania badań w terminie nieprzekraczającym 180 dni od momentu odwołania zawieszenia.

Brak badań lekarskich - jakie konsekwencje?

Kodeks pracy wskazuje, że wykonywanie badań lekarskich to obowiązek zarówno pracodawcy, jak i pracownika. Drugi z nich musi uczęszczać w badaniach oraz postępować zgodnie z instrukcjami wydanymi przez lekarza. Brak respektowania przepisów z zakresu badań wywoła wiele niepożądanych konsekwencji dla każdej ze stron. Z kolei pracodawca organizuje badania i za nie płaci.

Pracownik, który nie godzi się na badania okresowe, nie przestrzega swoich obowiązków, co najczęściej jest jednoznaczne z zakończeniem współpracy. Winą za rozwiązanie umowy obciąża się pracownika. Takie stanowisko potwierdza art. 52 Kodeksu pracy. Jeżeli w aktach pracownika nie znajduje się orzeczenie lekarskie pozwalające na wykonywanie obowiązków zawodowych, osoba fizyczna nie może zajmować się powierzonymi jej zadaniami. Aktualne badania lekarskie to jeden z wymogów umożliwiających wykonywanie pracy. Kiedy zabraknie badania, pracownik traci prawo do wynagrodzenia. Konsekwencje ponosi także pracodawca. Jeżeli pracownik bez badania podejmie pracę, pracodawca zostaje ukarany karą od 1 000 do 30 000 zł. Jego postępowanie jest jednoznaczne z naruszeniem przepisów BHP.

Jakie kary ponosi pracownik za brak badań okresowych i innych.

Brak badań okresowych i innych – jaką karę może otrzymać pracownik?

Artykuł 108 Kodeksu pracy wskazuje, iż pracownicy, którzy nie respektują zasad ustalanych przez pracodawcę, muszą liczyć się z:

• upomnieniem,
• naganą,
• karą pieniężną.

Zupełnie inaczej przedstawia się sytuacja, kiedy zaniechanie obowiązków przez pracownika jest w pełni świadome i celowe. W takim przypadku trzeba spodziewać się poważniejszych reperkusji. To dobry moment, żeby przytoczyć Orzeczenie Sądu Najwyższego wydane 10 maja 2010 roku (sygn. akt I PKN 642/99, OSNP 2001/20/619). Sąd zakwalifikował polecenie wykonania badania lekarskiego (do czego zalicza się badania okresowe) jako polecenie służbowe. Jeżeli pracownik odmawia wykonania badania, nie ma żadnych przeciwwskazań, żeby zakończyć  z nim współpracę i rozwiązać umowę o pracę w trybie natychmiastowym.

Orzeczenie Sądu Najwyższego dotyczące urlopu wypoczynkowego dla pracownika, który z różnych względów nie jest w stanie kontynuować pracy:

Wyrok Sądu Najwyższego (SN w wyroku z dn. 10.11.1999 r., sygn. akt: I PKN 350/99):

pracodawca nie może skutecznie udzielić urlopu wypoczynkowego pracownikowi niezdolnemu do pracy nawet wówczas, gdy pracownik wyraził na to zgodę, a więc udzielenie urlopu wypoczynkowego nie przerywa niezdolności pracownika do pracy.

Jednym z obowiązków pracodawcy jest upewnienie się, że każda czynna zawodowo osoba w jego firmie ma aktualne badania lekarskie, do których zalicza się badania wstępne, okresowe i inne. Jeżeli pracownik nie ma aktualnych badań, odbierane jest mu prawo do kontynuowania pracy, co oznacza, że nie może skorzystać z urlopu wypoczynkowego.

Data publikacji: 2023-01-12, autor: FakturaXL