Wypowiedzenie umowy przez biuro rachunkowe

Usługi świadczone przez biuro rachunkowe są usługami płatnymi. W przypadku braku płatności możliwe jest wypowiedzenie umowy przez biuro rachunkowe. Przedsiębiorca musi liczyć się z taką ewentualnością.

Umowa z biurem rachunkowym – procedura wypowiedzenia

Jednym z zapisów zawartych w umowie pomiędzy przedsiębiorcą, a biurem rachunkowym jest zapis wskazujący procedurę wypowiedzenia usług z uwagi na brak płatności. Przy wypowiedzeniu umowy wymagane jest zachowanie okresu wypowiedzenia wskazanego w umowie. Zazwyczaj procedurę na wypadek braku płatności rozpoczyna wezwanie do zapłaty z wskazaniem dodatkowego terminu pod rygorem wypowiedzenia umowy w trybie natychmiastowym. 

W sytuacji kiedy na umowie nie jest wskazany okres wypowiedzenia, to należy skorzystać z przepisów Kodeksu cywilnego. W przypadku umowy o świadczeniu usług stosowane są przepisy o zleceniu. Powołując się na art. 746 KC umowa może być wypowiedziana w każdym czasie przez przyjmującego zlecenie. Wypowiedzenie musi nastąpić z ważnego powodu. Jeżeli zlecenie jest odpłatne, a umowa została wypowiedziana bez ważnego powodu, to w takiej sytuacji przyjmujący zlecenie odpowiada za powstałą szkodę. Dotyczy to również przypadku kiedy umowa została zawarta na czas oznaczony bez opcji wypowiedzenia. 

W wyroku Sądu Najwyższego, Izba Cywilna z dnia 9 października 2013 roku, nr V CSK 472/12 można przeczytać, że: 

Uregulowanie przewidziane w art. 746 KC dotyczy także umów zleceń zawartych na czas oznaczony. Jego ratio, tj. ochrona wzajemnego zaufania stron umowy zlecenia, jest w pełni aktualna także w odniesieniu do umów zleceń zawartych na czas oznaczony. Uprawnienie do wypowiedzenia zlecenia ma charakter uprawnienia prawo kształtującego, a złożone w jego wykonaniu oświadczenie o wypowiedzeniu wywiera skutek ex nunc, tj. od chwili złożenia (art. 61 § 1 KC).

Brak zapłaty, a wydanie dokumentów księgowych

Zgodnie z orzecznictwem wydanym przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 1 sierpnia 2019 roku, nr II FSK 2746/17. 

Uregulowania prawa cywilnego nie mogą modyfikować uregulowań prawa podatkowego, zarówno prawa materialnego, jak i prawa procesowego. Skoro skarżąca była kilkukrotnie wzywana do dostarczenia posiadanej dokumentacji (fakt posiadania przedmiotowych dokumentów jest bezsporny, przyznany przez samą skarżącą), to nie może uchylać się od tego obowiązku – wynikającego z prawa podatkowego – „zasłaniając” się przepisami prawa cywilnego (wskazywanie na prawo własności dokumentów, żądanie pełnomocnictwa do odbioru ww. dokumentów dla imiennie wskazanego pracownika organu podatkowego itp.). […] Skarżąca powinna – na wezwanie organu – wydać żądaną dokumentację w takim stanie, w jakim ją posiada. […] Trafnie w odpowiedzi na skargę kasacyjną podkreśla się, że z okoliczności sprawy wynika, że skarżąca (z powodu zaległości, jakie posiada wobec niej kontrolowana spółka) stosuje na posiadanej dokumentacji swoiste „prawo zastawu” do czasu uregulowania tych zaległości. Jest to jednak postępowanie nieuprawnione, gdyż – co jeszcze raz należy podkreślić – instytucje prawa cywilnego nie mogą modyfikować obowiązków wynikających z prawa podatkowego. Ewentualne rozliczenia finansowe pomiędzy skarżącą a kontrolowaną spółką nie mogą stawać na przeszkodzie wypełnianiu obowiązków wynikających z prawa podatkowego.

W przypadku kiedy organ podatkowy wystosuje wezwanie o przedłożenie dokumentów byłego klienta biura rachunkowego, to obowiązkiem biura jest przedłożenie wszystkich posiadanych dokumentów w sprawie wskazanej na wezwaniu. 
Jeżeli wezwanie o dostarczenie dokumentów zostanie skierowane w stronę byłego klienta biura rachunkowego, to biuro nie może wstrzymać wydania dokumentacji księgowej. 

Zgodnie z art. 222 par. 1 KC w niektórych okolicznościach,

Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

Niewydanie dokumentacji księgowej, a odpowiedzialność biura rachunkowego

W zależności od okoliczności biuro rachunkowe może zostać pociągnięte do odpowiedzialności za ewentualne szkody jakie powstaną za niewydanie dokumentacji księgowej. 
Z kolei w art. 276 Kodeksu karnego zostało wskazane, że 

Kto niszczy, uszkadza, czyni bezużytecznym, ukrywa lub usuwa dokument, którym nie ma prawa wyłącznie rozporządzać, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Na podstawie wspomnianego art. 276 KK, Sąd Najwyższy – Izba Karna w wyroku z dnia 9 sierpnia 2000 roku, V KKN 208/00 wskazał, że: 

Jeśli prześledzimy znaczenie pojęcia „ukrywania” w słownikach języka polskiego, od Lindego, poprzez nowy słownik poprawnej polszczyzny, pod red. A. Markowskiego, do słownika wyrazów bliskoznacznych, pod redakcją S. Skorupki, czy nawet ilustrowany słownik polski, pod red. E. Soból, to w żadnym z tych słowników nie ma pełnego – bo być nie może – wyliczenia znaczenia pojęcia „ukrywania”. I. Andrejew (I. Andrejew, W. Świda, W. Wolter: Komentarz do kodeksu karnego. Warszawa 1973) przez ukrycie dokumentu, którym sprawca nie ma prawa rozporządzać, rozumie ukrycie jako uniedostępnienie go osobie uprawnionej do korzystania z tego dokumentu. […] W Komentarzu do kodeksu karnego, pod redakcją A. Zolla (Kraków 1999) mowa jest, iż „ukrycie dokumentu polega na utajeniu miejsca jego przechowywania, natomiast usunięcie dokumentu obejmuje wszelkie czynności prowadzące do uczynienia go niedostępnym dla osoby upoważnionej, choćby znane było miejsce przechowywania tego dokumentu. Znamię usunięcia spełni wywiezienie dokumentu za granicę lub zamknięcie go w szafie pancernej”, jednakże tak jak w poprzednio cytowanych komentarzach, tak i w tym nie ma pełnego, taksatywnie wyliczonego opisu pojęcia „ukrycia, ukrywania”. […] Biorąc pod uwagę przedstawione rozważania, jak również uwzględniając zajmowane przez oskarżoną stanowisko, która początkowo zaprzeczała, że dysponuje aktami Spółki z o.o. „Alfa”, a następnie przez dłuższy czas tych dokumentów nie wydała osobie uprawnionej – nie podając konkretnie, gdzie je przetrzymuje, przyjąć należy, iż wyczerpała ona w ten sposób znamiona przestępstwa określonego w art. 268 KK69 (obecnie art. 276 KK). Nie wydając ich bowiem właścicielowi Spółki z o.o. „Alfa”, oskarżona ukrywała je przed nim.

Podsumowanie

W związku z powyższym należy rozdzielić dwie sprawy, niezapłacone wynagrodzenie za świadczenie usług i jego wyegzekwowanie, a konieczność wydania dokumentów księgowych.

Data publikacji: 2022-04-15, autor: FakturaXL