Księgowy zatrudniony w biurze rachunkowym ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone klientom w czasie wykonywania swoich obowiązków pracowniczych. Jaki jest zakres odpowiedzialności księgowego zatrudnionego przez biuro?
Zakres odpowiedzialności księgowego zatrudnionego w biurze rachunkowym
Biuro rachunkowe najczęściej zatrudnia księgowych w ramach umowy o pracę. Jeżeli pracownik nie wykona lub nienależycie będzie wykonywał swoje obowiązki pracownicze na skutek, których ze swojej winy wyrządzi pracodawcy szkodę, to zgodnie z Kodeksem pracy poniesie odpowiedzialność materialną wg zasad określonych w przepisach.
Odpowiedzialność za szkodę jaką może ponieść księgowy będący pracownikiem zawiera się w zakresie rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i obejmuje normalne następstwa będące wynikiem działania lub zaniechania, które są przyczyną powstania szkody. Odpowiedzialność pracownika za szkodę kończy się w zakresie w jakim pracodawca lub inna osoba przyczyniły się do jej powstania bądź powiększenia. Pracownik nie ponosi ryzyka związanego z działalnością pracodawcy, głównie w zakresie szkody jaka wynikła z powodu działania w granicach dopuszczalnego ryzyka.
Odszkodowanie za wyrządzoną szkodę przez pracownika biura rachunkowego
Za wyrządzoną szkodę należy się odszkodowanie. W przypadku księgowego będącego pracownikiem, odszkodowanie ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, które nie może przekroczyć kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia jakie należało się pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody.
Jeżeli szkodę wyrządzi kilku pracowników, to każdy z nich ponosi odpowiedzialność za część szkody w stopniu w jakim przyczynił się do jej powstania. W przypadku kiedy nie ma możliwości ustalenia stopnia winy poszczególnych pracowników, to ponoszą oni odpowiedzialność w równym stopniu.
Pracownik ponosi też odpowiedzialność wobec pracodawcy, który naprawił szkodę wyrządzoną osobie trzeciej, zgodnie z zasadami zawartymi w Kodeksie pracy. Biuro rachunkowe jako pracodawca ma prawo żądać od pracownika zwrotu równowartości zapłaconego odszkodowania, ale nie może to być kwota wyższa niż trzykrotność jego wynagrodzenia.
Czasami naprawienie szkody może nastąpić na podstawie zawartej ugody pomiędzy pracodawcą, a pracownikiem. W takiej sytuacji istnieje możliwość obniżenia kwoty odszkodowania. Pod uwagę brane jest kilka czynników. Między innymi stopień winy pracownika, jego stosunek do obowiązków pracowniczych, a także okoliczności sprawy.
W przypadku kiedy księgowy pracownik przy wykonywaniu swoich obowiązków wyrządzi szkodę osobie trzeciej, klientowi biura rachunkowego, to osobą mającą obowiązek naprawienia szkody jest pracodawca.
Umyślne wyrządzenie szkody przez zatrudnionego księgowego
Księgowy, który jako pracownik wyrządził szkodę w sposób umyślny ma obowiązek naprawienia jej w pełnej wysokości bez zastosowania ograniczenia co do trzykrotności wynagrodzenia. W kwestii umyślnego wyrządzenia szkody przez pracownika księgowego zostały wydane orzeczenia.
W wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 września 2020 roku, nr III PK 4/19 można między innymi przeczytać:
Umyślność w zakresie niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych nie jest równoznaczna z umyślnością w zakresie wyrządzenia szkody. Niewykluczone jest bowiem, że umyślność ta dotyczy tylko realizacji »obowiązków«, ale już nie »wyrządzenia szkody«.
Zgodnie z orzecznictwem za umyślne wyrządzenie szkody uważa się sytuację, w której pracownik podjął określone działania z zamiarem bezpośredniego wyrządzenia szkody. Umyślne niedopełnienie obowiązku nie zawsze musi być uznane za oznaczające umyślne wyrządzenie szkody, zwłaszcza wtedy kiedy okoliczności sprawy wskazują, że wyrządzenie szkody nie było zamiarem sprawcy. Aby można było mówić o umyślności wyrządzenia szkody, to potrzebne jest takie działanie, którego skutek również jest objęty bezpośrednim zamiarem sprawcy lub przynajmniej ewentualnym. Do zaniedbania obowiązków z umyślnej winy z ewentualnym zamiarem dochodzi w sytuacji kiedy sprawca przewiduje możliwość powstania szkody i godzi się na nią.
Księgowy zatrudniony w biurze rachunkowym na podstawie umowy cywilnoprawnej, a jego odpowiedzialność
W stosunku do księgowego zatrudnionego w biurze rachunkowym na podstawie umowy cywilnoprawnej oraz umowy B2B zastosowanie znajdują zasady ogólne wymienione w Kodeksie pracy. Zgodnie z przepisami księgowy ma obowiązek do naprawienia szkody, której powodem było niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy, pod warunkiem że jej niewykonanie lub nienależyte wykonanie było następstwem okoliczności, za które nie ponosi on odpowiedzialności.
Księgowy może podpisać z biurem rachunkowym umowę, w której przyjmuje na siebie odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, którego powodem są oznaczone okoliczności, za które zgodnie z ustawą nie ponosi odpowiedzialności. Na tej podstawie księgowy może poszerzyć zakres swojej odpowiedzialności albo ją ograniczyć w zależności od umowy jaką podpisze z biurem rachunkowym. Umowa zawarta pomiędzy księgowym, a biurem rachunkowym może zawierać również inne zastrzeżenia, które będą określały różne sposoby naprawienia szkody powstałej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego, np. przez zapłatę określonej kwoty, czyli kary umownej.
W umowie nie można zawrzeć zastrzeżenia, że dłużnik nie będzie ponosił odpowiedzialności za szkodę, którą mógł wyrządzić wierzycielowi w sposób umyślny. Takie zastrzeżenie jest nieważne.
