Odpowiedzialność biura rachunkowego przed Urzędem Skarbowym
Spora grupa przedsiębiorców korzysta z usług biur księgowych. Współpraca pomiędzy biurem rachunkowym, a przedsiębiorcą musi polegać na rzetelności w przekazywaniu informacji. Tylko wtedy można uniknąć błędów w rozliczeniach i wynikających z tego konsekwencji.
Kto ponosi odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe?
Obowiązujące przepisy nie pociągają biura rachunkowego lub księgowego do odpowiedzialności przed urzędem skarbowym za poprawną realizację zobowiązań podatkowych bądź nieterminową realizację należności podatkowych. Pełną odpowiedzialność za wymienione czynności ponosi podatnik, nawet jeżeli korzysta z pomocy księgowego w zakresie poprawnego wyliczania, pobierania i opłacania podatków. Podsumowując, przedsiębiorca zawsze będzie ponosił odpowiedzialność za wszelkie wyliczenia, rozliczenia transakcji pomiędzy przedsiębiorcą, a kontrahentami lub pracownikami. Przykładowo za terminową wypłatę wynagrodzenia czy opłacanie faktur w terminie zawsze odpowiada przedsiębiorca, a nie księgowy.
Jaką odpowiedzialność ponosi biuro rachunkowe?
Biuro rachunkowe może ponosić odpowiedzialność w zakresie pomyłki lub zaniedbania ze swojej strony. Jego odpowiedzialność ma charakter odszkodowawczy. Przedsiębiorca będący klientem biura księgowego może mieć roszczenie regresowe w stosunku do biura księgowego będącego rzeczywistym sprawcą szkody. Co prawda przedsiębiorca chociaż sam ponosi bezpośrednią odpowiedzialność wobec pracowników, kontrahentów oraz organów skarbowych, to pomimo tego ma prawo przenieść odpowiedzialność na biuro rachunkowe lub księgowego, który nie wywiązał się ze swoich obowiązków w poprawny sposób. Zastosowanie roszczenia regresowego nie zwalnia podatnika całkowicie z odpowiedzialności. Przedsiębiorca musi pamiętać, że przede wszystkim w pierwszej kolejności powinien uregulować zobowiązania wobec wierzycieli. Dopiero po tej czynności może wystąpić z roszczeniem w stosunku do księgowego lub biura rachunkowego.
Przedsiębiorca, który będzie miał roszczenia wobec biura księgowego musi przede wszystkim wykazać, że działania lub zaniechania biura doprowadziły do powstania faktycznej szkody i na przedsiębiorcę zostały nałożone kary finansowe lub musiał on zapłacić odsetki za zwłokę w płatności podatku. Dopiero po jednoznacznym udowodnieniu, że biuro rachunkowe swoim działaniem doprowadziło do powstania rzeczywistej szkody, daje przedsiębiorcy prawo do skorzystania z roszczenia regresowego, co dla biura oznacza pociągnięcie je do pełnej odpowiedzialności.
Odpowiedzialność biura rachunkowego w zakresie błędu klienta
Nie zawsze za błędy podatkowe odpowiada tylko biuro rachunkowe. Jeżeli np. przedsiębiorca nie przekaże księgowemu wszystkich informacji potrzebnych do prawidłowego wyliczenia zobowiązania podatkowego lub kiedy podatnik zatai niektóre informacje i celowo nie przekaże wszystkich dokumentów, to w takiej sytuacji biuro nie może ponosić pełnej odpowiedzialności za błędy. Księgowy może zostać zwolniony od odpowiedzialności odszkodowawczej lub jego odpowiedzialność może zostać ograniczona, jeżeli współpraca pomiędzy nim, a podatnikiem nie będzie układała się prawidłowo. W przypadku, gdyby dana czynność nie mogła zostać uznana za przestępstwo karno-skarbowe, to w takiej sytuacji odpowiedzialnością zawsze zostanie obarczony podatnik, który w późniejszym okresie będzie mógł wystąpić o roszczenie regresowe wobec biura rachunkowego. Jeżeli biuro lub księgowy popełnią przestępstwo, to wtedy odpowiedzialność może zostać rozszerzona na wymienione podmioty. W takiej sytuacji biuro może chcieć podać, że błędy zostały spowodowane nieprawidłowymi informacjami przekazanymi przez podatnika. Nawet jeżeli tak było, to nie zwalnia to biura z rzetelnego wykonywania czynności w każdej sytuacji. Księgowi nie mogą cały czas twierdzić, że otrzymali błędne informacje od klienta, a zwłaszcza wtedy, jeżeli z przekazanych dokumentów wynika, że zostały one sfałszowane lub nieprawidłowo sporządzone. Podobnie, jeżeli biuro będzie celowo i we współpracy z przedsiębiorcą miało w planie popełnić przestępstwo karno-skarbowe. Jest to zgodne z art. 77 pkt 1 ustawy o rachunkowości z dnia 29 września 1994 roku, w którym napisane jest, że:
Kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych, podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat dwóch, albo obu tym karom łącznie.
PRZYKŁAD 1 Przedsiębiorca zatrudnia w firmie pracowników i jednocześnie prowadzi współpracę z biurem rachunkowym w zakresie rozliczeń podatkowych. Biuro błędnie naliczyło zaliczki na podatek dochodowy za zatrudnionych pracowników. Do urzędu skarbowego trafiła za niska kwota podatku dochodowego. Urząd wykrył błąd i wezwał podatnika do uregulowania zaległości. Dodatkowo nałożył na przedsiębiorcę karę finansową oraz zobowiązał go do zapłaty odsetek. Kto ponosi odpowiedzialność za błędy?
Odpowiedź: W tym przypadku odpowiedzialnością skarbową obarczony jest sam przedsiębiorca, ponieważ, to on jest podatnikiem, a nie biuro.
PRZYKŁAD 2 Przedsiębiorca prowadzi dość sporą firmę. Sprawy księgowe powierzył zewnętrznemu podmiotowi. Podatnik chciał zaoszczędzić na podatkach i w związku z tym nie podał księgowym wszystkich potrzebnych dokumentów do prawidłowego rozliczenia i wyliczenia należności wobec urzędu skarbowego. Pracownik rozliczający podatki zauważył, że przedsiębiorca nie przekazał mu wszystkich niezbędnych informacji, jednak pomimo tego zdecydował się dokonać rozliczenia tylko na podstawie przekazanych dokumentów. Urząd skarbowy zauważył błąd i nawet stwierdził, że w danej sprawie mogło dojść do popełnienia przestępstwa karno-skarbowego. Kto ponosi odpowiedzialność?
Odpowiedź: W tej sprawie odpowiedzialność może ponieść biuro rachunkowe, ponieważ doskonale wiedziało o brakach w dokumentach podatkowych przekazanych przez przedsiębiorcę, a także i sam przedsiębiorca.
PRZYKŁAD 3 Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą. Prowadzenie księgowości powierzył biuru rachunkowemu. Przy rozliczaniu podatków podał księgowemu błędne dane. Jego działanie było celowe. Pracownik biura nie był w stanie zauważyć nieprawidłowości, chociaż wykonywał wszystkie czynności w sposób należycie staranny. Kto ponosi odpowiedzialność?
Odpowiedź: W tym przykładzie pełną odpowiedzialność wobec urzędu skarbowego ponosi podatnik. Biuro rachunkowe jest z niej zwolnione.
Podsumowanie
W zasadzie biuro rachunkowe nie ponosi odpowiedzialności wobec urzędu skarbowego, tak jak podatnik. Jednak w niektórych okolicznościach biura rachunkowe i księgowi odpowiadają za popełnienie przestępstwa karno-skarbowego, tak samo jak przedsiębiorcy. Biuro może zostać wyłączone w całości lub w części z odpowiedzialności za popełnienie przestępstwa, ale musi wykazać, że swoim działaniem nie zawiniło i nie jest winne popełnienia przestępstwa.
