Jednym z obowiązków przedsiębiorcy jest konieczność opłacania zaliczek na podatek dochodowy w trakcie całego roku podatkowego. Zaliczkę należy opłacać we właściwej wysokości, która zależy od osiągniętego dochodu. Czasami może zdarzyć się, że podatnik zapłaci inną kwotę, która przewyższa tę należną. W tej sytuacji może wystąpić nadpłata podatku.
Czasami podatnik prowadzący działalność gospodarczą może zapłacić podatek w wyższej wysokości niż powinien lub może także zapłacić zobowiązanie podatkowe, którego płacić nie musi. W tej sytuacji mówimy o nadpłacie podatku. Na podstawie art. 44 ustawy o PIT osoby prowadzące działalność gospodarczą mają obowiązek opłacania zaliczek na podatek dochodowy do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Zaliczkę za grudzień należy uregulować w terminie do 20 stycznia roku następnego. Art. 73 par. 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej wskazuje, że dla podatników podatku dochodowego nadpłata w podatku powstaje dopiero w dniu złożenia zeznania rocznego. Wpłacana zaliczka na podatek jest jedynie częściowym zobowiązaniem, które podatnik ma obowiązek wpłacać w trakcie roku podatkowego.
Potwierdzeniem takiej interpretacji przepisów jest wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego nr II FSK 2650/12 z dnia 6 listopada 2014 roku, w którym sąd wskazał, że nadpłata w podatku dochodowym powstaje dopiero w dniu złożenia zeznania za dany rok podatkowy. Zaliczki wpłacane samodzielnie przez podatnika w trakcie roku podatkowego nie są traktowane przez urząd jak nadpłata, nawet jeżeli ich kwota przewyższa rzeczywistą kwotę podatku należnego. Dopiero rozliczenie roczne, w którym kwota zaliczek pomniejsza kwotę podatku od dochodu za cały rok podatkowy uważana jest za nadwyżkę. W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego nr I SA/Rz 21/08 z dnia 3 czerwca 2008 roku można przeczytać, że na nadpłatę w podatku dochodowym wskazuje sam podatek, a nie zaliczka na podatek, dlatego powstaje ona dopiero po rozliczeniu rocznym.
Nadpłata zaliczki na podatek dochodowy
Zgodnie z przepisami nadpłata w podatku dochodowym razem z oprocentowaniem może być:
zaliczona z urzędu na poczet zaległości podatkowych razem z odsetkami za zwłokę
zaliczona na poczet odsetek za zwłokę od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek
zaliczona na poczet kosztów upomnienia
zaliczona na poczet bieżących zobowiązań podatkowych.
Zgodnie z art. 76c Ordynacji podatkowej nadpłata wynikająca z zaliczek na podatek dochodowy zwracana jest po zakończeniu okresu, za który rozliczany jest dany podatek. Zwrot kwoty nadpłaty następuje na podstawie decyzji stwierdzającej nadpłatę w terminie 30 dni od dnia wydania decyzji. Przepisy nie pozwalają, aby nadpłacone zaliczki na podatek dochodowy w trakcie roku podatkowego zostały zaliczone na inne zobowiązania lub zaległości podatkowe.
PRZYKŁAD 1 Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą posiada zaległości w zapłacie podatku VAT za luty i marzec. Jednocześnie zapłacił zaliczkę na podatek dochodowy za wymienione miesiące luty i marzec w wysokości przekraczającej wartość należną. Czy przedsiębiorca może nadpłatą uregulować zaległość w podatku VAT?
Odpowiedź: Przedsiębiorca nie może złożyć wniosku o zaliczenie nadpłaty w podatku PIT na poczet zaległości w podatku VAT.
Nadpłata zaliczki na podatek dochodowy, a zwrot nadwyżki
W niektórych okolicznościach podatnik może odzyskać zaliczkę nadpłaconą w podatku dochodowym jeszcze przed rozliczeniem nadpłaty w zeznaniu rocznym. Na taką możliwość wskazuje art. 77a Ordynacji podatkowej, który zawiera zapis mówiący, że organ podatkowy może na wniosek podatnika dokonać zwrotu nadwyżki wpłaconych kwot zaliczek na podatek dochodowy, jeżeli zajdą ku temu okoliczności uzasadnione ważnym interesem podatnika. Podatnik ubiegający się o zwrot na podstawie art. 77a Ordynacji podatkowej musi w składanym wniosku, a właściwie to ma obowiązek wykazać w nim ten ważny interes. Organ podatkowy ma prawo do wydania odmowy i może nie uwzględnić wniosku na mocy uznania administracyjnego.
Zgodnie z orzeczeniami sądowymi przez ważny interes podatnika należy rozumieć nadzwyczajne, losowe przypadki, których wystąpienie pozbawia podatnika możliwości regulowania zaległości podatkowych. Jest to między innymi:
utrata możliwości zarobkowania
losowa utrata majątku.
W związku z tym przesłanki dotyczące możliwości regulowania zobowiązań podatkowych zależą nie tylko od osobistej sytuacji majątkowej podatnika, ale zależą też od związku jaki zachodzi pomiędzy obniżeniem zdolności płatniczej podatnika, a wystąpieniem okoliczności, które uzasadniają brak możliwości zapłaty. Do ważnego interesu podatnika zalicza się też normalna sytuacja ekonomiczna i uzyskiwane przez podatnika dochody oraz ponoszone przez niego koszty.
PRZYKŁAD 2 Przedsiębiorca zapłacił zaliczkę na podatek dochodowy za miesiąc marzec. Okazało się, że musi dokonać korekty podstawy opodatkowania. Korekta spowodowała, że zaliczka na podatek dochodowy okazała się niższa. Czy podatnik może ubiegać się o jej zwrot?
Odpowiedź: Przedsiębiorca ma prawo złożyć wniosek o zwrot nadwyżki od wpłaconej kwoty zaliczki, ale musi w nim wykazać ważny interes. Na tej podstawie naczelnik urzędu skarbowego może dokonać zwrotu nadwyżki.
Podsumowanie
Nadpłacone w trakcie roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy mogą zostać zwrócone podatnikowi jako nadpłata dopiero po złożeniu rocznego zeznania podatkowego. Wyjątkowo podatnik może złożyć do naczelnika urzędu skarbowego wniosek o zwrot nadwyżki w trakcie roku podatkowego. We wniosku musi wykazać ważny interes. Naczelnik może dokonać zwrotu, ale ma też prawo odmowy uwzględnienia wniosku.
