Wsteczna korekta stawek amortyzacyjnych - jakie stanowisko zajmuje fiskus?
Na początku warto zapoznać się z ważnymi przepisami stanowiącymi przedmiot niniejszej analizy.
Art. 22h ust. PIT wskazuje, że podatnicy są zobowiązani do wyboru jednej z metod amortyzacji wyznaczonych w art. 22i-22k dla poszczególnych środków trwałych, zanim zaczną być amortyzowane. Odpowiednia metoda zostaje wykorzystana do pełnego zamortyzowania środka trwałego.
Odpisy amortyzacyjne od środków trwałych, z zastrzeżeniem art. 22j-22ł mają miejsce z wykorzystaniem stawek amortyzacyjnych wyznaczonych w wykazie stawek amortyzacyjnych i zasad opisanych w art. 22h ust. 1 pkt 1.
Art. 22u ust. 5 ustawy o PIT informuje, iż podatnikom przysługuje prawo do obniżenia stawek amortyzacyjnych podanych w wykazie dla poszczególnych środków trwałych. Wymagane jest, aby zmiana stawki nastąpiła od miesiąca, kiedy wprowadzono środki trwałe do ewidencji bądź od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.
W przepisach nie znajduje się zapis zabraniający wielokrotnego obniżanie stawki amortyzacyjnej. W praktyce oznacza to, że stawka może zostać zmniejszona od miesiąca, kiedy środki wprowadzono do ewidencji. Nie ma też przeciwwskazań, aby stawka została zmniejszona lub zwiększona po wcześniejszym obniżeniu i następuje to od pierwszego dnia miesiąca każdego następnego roku podatkowego.
Podatnicy wyznaczają różnorodne stawki amortyzacyjne dla występujących w przedsiębiorstwie środków trwałych na każdy rok podatkowy, oczywiście przedsiębiorca musi pamiętać, aby wyznaczone stawki nie były wyższe od stawek podanych w wykazie stawek amortyzacyjnych.
Opinia fiskusa jest jednoznaczna, a mianowicie według organu przepis nie zezwala na zmiany stawki amortyzacji „wstecz”. W opinii fiskusa stawki amortyzacyjne mogą zostać zmienione wraz z początkiem nowego roku, po bieżącym.
Należy zauważyć, iż art. 22i ust. 5 nie pozwala na modyfikację odpisów amortyzacyjnych za wcześniejsze okresy. Podatnicy nie mają prawa zmiany kosztów uzyskania przychodów w każdej chwili, kiedy jest to dla nich wygodne i równocześnie za dowolny okres w przeszłości. Szczególnie gdy nie ma żadnej przesłanki wymagającej dokonania korekty. Za przesłankę uznaje się na przykład błąd rachunkowy, oczywistą pomyłkę albo niewłaściwie zastosowana stawka amortyzacji.
Dodatkowo w ciągu roku zabrania się podejmowania decyzji o obniżeniu stawek amortyzacyjnych za ten rok ze skutkiem wstecz, gdyż - zgodnie z przepisami - w stosunku do środków trwałych, które stanowią przedmiot amortyzacji, podatnik ma prawo wykonać zmianę stawek amortyzacyjnych od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.
Jeżeli podatnik do odpisów amortyzacyjnych zastosował metodę liniową, obniżenie stawek może nastąpić od miesiąca następującego po miesiącu, kiedy środki trwałe zostały wpisane do ewidencji albo od pierwszego miesiąca następnego roku podatkowego, gdzie określenie „następny” odnosi się do każdego kolejnego po obecnym (bieżącym) roku podatkowym.
Takie stanowisko przedstawił Dyrektor KIS w interpretacji wydanej 5 stycznia 2023 roku (nr 0114-KDIP2-1.4010.184.2022.2.MR1). Interpretacja wskazuje, iż literalna wykładnia przepisu art. 16i ust. 5 ustawy CIT (odpowiednik art. 22i ust. 5 ustawy PIT) nie zezwala na wykonanie modyfikacji stawki amortyzacyjnej względem środków trwałych, które zostały już wprowadzone do ewidencji i nie daje podstaw do wykonania modyfikacji w poprzednich okresach, co oznacza podjęcia przez podatnika decyzji z tym związanej w miesiącu innym niż pierwszy miesiąc każdego kolejnego roku podatkowego.
Oprócz tego wskazany przepis nie daje podatnikowi prawa do modyfikacji stawki amortyzacji względem środków trwałych, w stosunku do których stosuje się jednorazowe odpisy amortyzacyjne.
Organy podatkowe zwracają uwagę, iż zmniejszenie stawki amortyzacji wyznaczonej z wykazu stawek amortyzacyjnej - także do zera - jest możliwe, ale jedynie w zakresie następnych lat podatkowych. Zabrania się wstecznego korygowania stawek amortyzacyjnych za wcześniejsze lata poprzez ich obniżenie.Wsteczna korekta stawek amortyzacyjnych - stanowisko sądów administracyjnych
Prezentowany temat jest traktowany zupełnie inaczej przez sądy administracyjne, które w wydawanych orzeczeniach przedstawiają stanowisko, iż wsteczna korekta stawek amortyzacyjnych jest zgodna z obowiązującymi przepisami prawa.
Aby dokładnie zrozumieć temat, warto zwrócić uwagę na treść wyroku wydanego przez WSA w Gliwicach z 15 grudnia 2022 roku (I SA/Gl 1288/22), który wskazuje, iż przepisy nie zakazują wykonywania korekty deklaracji podatkowej (ze względu na zmianę stawki amortyzacji dokonanej „wstecz”), jak również bezpośredniego zakazu modyfikowania stawek amortyzacji za lata poprzednie. Jeżeli ustawodawca zdecydował się na modyfikację, musi dokonać tego w sposób, który nie budzi wątpliwości w ustawie. Zabrania się, aby zarówno podatnik, jak i organ podatkowy snuli jakiekolwiek domysły w tej kwestii.
Ustawodawca zmierzał do udzielenia podatnikom prawa do elastycznej zmiany stawek amortyzacyjnych uwarunkowanych ich preferencjami i możliwościami. Interpretacja nie zezwala na zawężające podejście, które wskazuje, iż zmiany mogą być na przykład wykonywane tylko od pierwszego miesiąca roku następującego po bieżącym, czyli roku, kiedy podatnik zdecydował się na modyfikację wysokości stawek amortyzacyjnych.
Stanowisko wydane przez WSA w Lublinie w dniu 6 maja 2022 roku przedstawia takie samo stanowisko (I SA/Lu 91/22). Organ wskazał, iż podatnicy mają prawo zmieniać stawki amortyzacyjne z wykazu w każdej chwili, również za okresy, kiedy ze względu na występowanie straty podatkowej wprowadzane w trakcie trwania roku podatkowego odpisy amortyzacyjne nie warunkują wysokości zobowiązania podatkowego.
Wyrok wydany przez NSA 3 lutego 2022 roku (II FSK 1413/19) przedstawia dokładnie takie samo stanowisko.
Kiedy wziąć pod uwagę stanowisko sądów, nie ma przeciwwskazań, aby przedsiębiorcy zmodyfikowali stawki amortyzacyjne za wcześniejsze lata. Jedyne ograniczenie dotyczy terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Trzeba pamiętać, iż zabrania się modyfikacji stawek amortyzacyjnych w zakresie tych kosztów podatkowych, które są związane z zobowiązaniami podatkowymi i zdążyły wygasnąć.
Podatnicy mogą zmieniać koszty występujące we wcześniejszych latach podatkowych, co umożliwia im efektywne zarządzanie finansami. Jeżeli podatnik zdecyduje się na wsteczne obniżenie stawek amortyzacyjnych, przysługuje mu prawo dokonania korekty deklaracji podatkowych złożonych wcześniej, co jest zgodne z art. 81 ordynacji podatkowej.
PRZYKŁAD 1Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą. Od 2020 do 2022 roku amortyzował środek trwały po zastosowaniu stawki 10%. W 2023 roku uzyskiwane przychody osiągane z pozarolniczej działalności gospodarczej znacznie wzrosły, dlatego w celu zmniejszenia kwoty podatku miała miejsce korekta stawki amortyzacyjnej za lata 2020-2023 do zera, a następnie zastosował amortyzację z wykorzystaniem wyższej stawki w 2023 roku. Czy obniżenie stawki amortyzacyjnej za wcześniejszy rok podatkowy jest zgodne z prawem i czy przedsiębiorca może złożyć korektę zeznania?
Zgodnie z wyrokami wydanymi przez sądy administracyjne, nie ma przeciwwskazań, aby podatnik zastosował taką obniżkę.
Stanowisko sądów administracyjnych jednoznacznie wskazuje, że można wstecznie obniżyć stawki amortyzacyjne. WSA oraz NSA zaznaczają, iż obowiązuje przepisy, nie zabraniają podejmowania przez podatników zmiany stawek amortyzacyjnych.
Niestety, stanowisko sądów administracyjnych nie wpływa na decyzje wydawane przez fiskusa, który nie zmienia swojego negatywnego stanowiska, co wywołuje szereg niekorzystnych skutków dla przedsiębiorców.
Data publikacji: 2023-09-29, autor: FakturaXL
