Czy przedsiębiorca może zmienić stawki amortyzacyjne za pomocą korekty z roku bieżącego, a także z lat ubiegłych? Czy możliwe jest obniżenie stawki amortyzacyjnej z datą wstecz? Co na to organy podatkowe?
Przedsiębiorca, który w prowadzonej działalności gospodarczej wykorzystuje środki trwałe ma obowiązek ująć je w ewidencji środków trwałych i poddać amortyzacji za pomocą jednej wybranej metody jeszcze przed jej rozpoczęciem. Wybraną metodę należy stosować aż do pełnego zamortyzowania środka trwałego. Odpisy amortyzacyjne mogą być dokonywane w równych ratach miesięcznych lub kwartalnych bądź jednorazowo na koniec roku podatkowego. Suma wszystkich odpisów amortyzacyjnych dokonywanych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w pierwszym roku podatkowym, w którym dane środki zostały ujęte w ewidencji nie może być wyższa od wartości odpisów jakie przypadają za okres liczony od wprowadzenia środków do ewidencji aż do końca roku podatkowego.
Stawka amortyzacyjna dla danego środka trwałego może też zostać obniżona do zera. Dzięki obniżeniu stawki czas amortyzacji zostaje wydłużony. Obniżać można stawki amortyzacyjne dla poszczególnych środków trwałych znajdujące się w Wykazie stawek amortyzacyjnych. Zmian zawsze dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym środki zostały ujęte w ewidencji środków trwałych lub od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. W związku z powyższym podatnik może stosować różne stawki amortyzacyjne dla środków trwałych na każdy rok podatkowy. Jednak nie mogą one być wyższe od stawek podanych w Wykazie stawek amortyzacyjnych.
Sądy administracyjne uważają, że przedsiębiorca ma prawo dokonać obniżenia stawek amortyzacyjnych z datą wsteczną. Orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 lutego 2022 roku, nr II FSK 1413/19 wyjaśnia znaczenie wykładni językowej przepisu o obniżonej amortyzacji. Wynika z niej, że istnieje możliwość obniżenia przez podatników stosowanych stawek amortyzacji począwszy od miesiąca, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych lub od pierwszego miesiąca któregokolwiek z kolejnych lat podatkowych. Oznacza to, że podatnik może dokonać korekty wcześniej obliczonego przez siebie podatku, chyba, że będzie miał miejsce wyjątek wskazany w ustawie podatkowej, który wyłączy możliwość sporządzenia korekty. Korekty można dokonać pod warunkiem, że zobowiązanie podatkowe nie przedawniło się.
Obowiązujące przepisy nie wskazują wprost, że nie można dokonać korekty deklaracji podatkowej w związku ze zmianą stawki amortyzacyjnej wstecz, ale nie mówią też, że nie można wykonać takiej czynności, czyli dokonać zmiany stawki amortyzacji za poprzednie lata. Stanowisko zajęte przez NSA oznacza, że podatnik może obniżyć stawki amortyzacyjne za poprzednie lata podatkowe i tym samym może dokonać korekty i zmienić stawki do wartości zerowej, jeżeli będzie taka możliwość.
Z treści interpretacji wydawanych przez skarbówkę jasno wynika, że działanie polegające na obniżeniu stawek amortyzacyjnych za lata poprzednie za pomocą korekty jest niezgodne z przepisami i nie ma przyzwolenia na takie postępowanie ze strony organów podatkowych.
Potwierdzenie takiego stanowiska jest pismo Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 10 grudnia 2021 roku, nr 0111-KDIB1-1.4010.508.2021.1.AW, w którym napisał on, że do obniżenia stawek amortyzacyjnych może dojść jedynie na początku każdego roku następującego po roku bieżącym, dlatego też nie jest możliwe uznanie, że art. 22i ust. 5 ustawy o PIT pozwala zmodyfikować odpisy amortyzacyjne, a co za tym idzie wysokość kosztów podatkowych za wcześniejsze okresy. Podatnicy nie są podmiotami uprawnionymi do dokonywania zmian w kosztach uzyskania przychodów w dowolnym momencie oraz za dowolny okres zgodnie z własnym uznaniem, bez wyraźnego powodu, który może spowodować korektę. Taką przyczyną uprawniającą do dokonania korekty jest np. błąd rachunkowy, oczywista omyłka lub błędnie zastosowana stawka amortyzacji. Decyzji odnośnie obniżenia stawek amortyzacyjnych za dany rok w kontekście wstecznym nie można podjąć w trakcie roku, ponieważ zgodnie z przepisami jest to możliwe jedynie począwszy od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.
Podsumowanie
Obecnie obowiązujące przepisy podatkowe pozwalają podatnikom z jednej strony na obniżenie stawek amortyzacyjnych począwszy od miesiąca wprowadzenia środka trwałego do ewidencji lub od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego, a także w przypadku stosowania dla tych środków odpisów za pomocą metody liniowej, a z drugiej strony organy podatkowe stoją na stanowisku, że takie działanie jest niedozwolone. Powyższe uregulowania są cały czas przedmiotem dyskusji.
