Płatnicy składek nie zawsze muszą zgadzać się z decyzją wydaną przez ZUS. W takiej sytuacji mogą odwołać się od decyzji zgodnie z przewidzianymi zasadami i terminami wskazanymi w art. 83 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a także w tytule VII działu III Kodeksu postępowania cywilnego.
Formą obowiązującą do składania odwołania od decyzji ZUS jest forma pisemna. Zgłoszenie składa się za pośrednictwem ZUS-u, który wydal decyzję zaskarżaną przez płatnika. Inną możliwością jest ustny przekaz do protokołu. W tej sytuacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma obowiązek natychmiast przekazać protokół do sądu razem z aktami sprawy.
Jeżeli odwołanie będzie składane za pośrednictwem poczty, to należy wysłać list polecony ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Odwołanie można złożyć też osobiście w oddziale ZUS. Wtedy potwierdzenie złożenia można uzyskać na kopii odwołania przez uzyskanie pieczęci, datownika i podpisu pracownika przyjmującego dokument. Skarżący powinien przechowywać kopię, aby w razie potrzeby mógł użyć jej jako dowód.
Odwołanie – co powinno zawierać?
W art. 47710 Kodeksu postępowania cywilnego zostały zawarte wskazania co powinno znaleźć się w składanym odwołaniu. Przede wszystkim odwołanie musi zawierać:
oznaczenie zaskarżanej decyzji ZUS
określenie i zwięzłe uzasadnienie zarzutów oraz wniosków
podpis ubezpieczonego lub opcjonalnie jego przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika
inne dodatkowe elementy, jak np. żądanie przeprowadzenia opinii biegłych.
W przypadku, gdyby ubezpieczony złożył nowe żądanie, które do tej pory nie zostało rozpoznane przez organ rentowy, to sąd powinien przyjąć żądanie do protokołu i przekazać je do rozpoznania organowi rentowemu.
Właściwy sąd do rozstrzygnięcia odwołania od decyzji ZUS
Przez właściwość sądu rozumie się zakres praw przekazanych mu do rozpoznania i rozstrzygnięcia w danym postępowaniu. Aby pismo procesowe otrzymało prawidłowy bieg, to konieczne jest ustalenie, który sąd jest właściwy dla rozstrzygnięcia danej sprawy.
Zgodnie z art. 4778 Kodeksu postępowania cywilnego właściwością sądów okręgowych są sprawy dotyczące ubezpieczeń społecznych z wyłączeniem spraw, dla których właściwe są sądy rejonowe. Do właściwości sądów rejonowych należą sprawy dotyczące:
odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym, wypadku w drodze do pracy lub z pracy, wypadku przy pracy
choroby zawodowej
wypadku lub choroby zawodowej pozostającej w związku z czynną służbą wojskową lub służbą w Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Więziennej, Państwowej Straży Pożarnej i Służbie Celnej
ustalenia niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.
Odwołanie do ZUS-u - terminy oraz tryb
Od wydanej decyzji ZUS można odwołać się w terminie miesiąca licząc od dnia doręczenia decyzji. Jeżeli decyzja doręczana jest za zwrotnym poświadczeniem odbioru, to termin miesiąca biegnie od daty umieszczonej na potwierdzeniu. W przypadku wysłania listem zwykłym przewiduje się, że przesyłka zostanie dostarczona w terminie 7 dni. Od tej daty zaczyna liczyć się termin miesiąca w ciągu, którego można zgłosić odwołanie. Adresatem zgłoszenia odwołania od decyzji ZUS jest sąd właściwy dla rozpatrzenia danej sprawy. Jeżeli decyzja w sprawie nie zostanie wydana w terminie 2 miesięcy od dnia zgłoszenia wniosku o świadczenie lub inne roszczenie, to wtedy ubezpieczony ma prawo złożyć odwołanie do sądu.
Nie można odwołać się od decyzji przyznającej świadczenie w drodze wyjątku, a także od decyzji odmawiającej przyznania takiego świadczenia oraz od decyzji w sprawach o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. Możliwe jest jedynie wniesienie wniosku do Prezesa ZUS-u o ponowne rozpatrzenie na zasadach jakie dotyczą decyzji wydanych w pierwszej instancji przez ministra. Taki wniosek traktowany jest zgodnie z przepisami dotyczącymi odwołania od decyzji jakie zostały określone w Kodeksie postępowania administracyjnego.
Jeżeli zdaniem ZUS-u odwołanie jest słuszne, to w dalszej kolejności Zakład zmienia lub uchyla decyzję od razu, ale nie później niż w terminie 30 dni od dnia wniesienia odwołania. W przypadku, kiedy odwołanie od decyzji ZUS-u nie zostanie w całości lub w części uwzględnione, to wtedy Zakład powinien niezwłocznie przekazać sprawę do sądu razem z uzasadnieniem w terminie niezwłocznym, ale nie później niż 30 dni od dnia wniesienia odwołania.
Wniesienie apelacji lub o kasację
Jeżeli ubezpieczony lub płatnik nie zgadzają się z wyrokiem sądu I instancji, to mają prawo złożyć apelację do sądu II instancji (apelacyjnego) w terminie 2 tygodni licząc od dnia doręczenia wyroku z uzasadnieniem. W przypadku, kiedy osoba skarżąca nie wnosiła o wydanie uzasadnienia wyroku, to termin na wniesienie apelacji wynosi tydzień od ogłoszenia sentencji wyroku. Termin zaczyna biec od dnia, w którym upłynął termin żądania uzasadnienia. Wynika z tego, że osoba, która odwołała się od wyroku sądu I instancji może wnieść apelację w terminie nieprzekraczającym 3 tygodni licząc od dnia ogłoszenia sentencji wyroku.
Wyżej wymienione terminy zostają zachowane, jeżeli jeszcze przed ich upływem została wniesiona apelacja do sądu II instancji. W takiej sytuacji sąd II instancji powinien niezwłocznie przesłać apelację do sądu wydającego wyrok. Od prawomocnego wyroku sądu II instancji lub postanowienia o odrzuceniu pozwu bądź umorzenia postępowania, które kończą postępowanie w sprawie można złożyć skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego. Orzeczenia wydane przez sąd apelacyjny stają się prawomocne z dniem upływu terminu przewidzianego na wniesienie skargi kasacyjnej. Skargę kasacyjną wnosi się do sądu wydającego zaskarżone orzeczenie. Są na to 2 miesiące licząc od dnia doręczenia skarżącemu orzeczenia z uzasadnieniem. Skargę wnosi się przez pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym. Prawo do wniesienia skargi kasacyjnej ma zarówno skarżący, jak i ZUS.
