Prowadzenie działalności gospodarczej oznacza dla przedsiębiorcy wypełnianie wielu obowiązków, które wiążą się przede wszystkim z załatwianiem spraw w urzędach, głównie w ZUS-ie i Urzędzie Skarbowym.
Samozatrudnienie to nic innego jak praca wykonywana na własny rachunek, czyli na własną rzecz i na własny rachunek. Mówi się, że przedsiębiorca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Założenie, a później prowadzenie własnej firmy wymaga od jej właściciela dużego zaangażowania i wiąże się z licznymi obowiązkami o charakterze prawno-podatkowym jakie zostały na niego nałożone przez urzędy państwowe. Forma samozatrudnienia może dotyczyć relacji biznesowych i umów B2B na linii przedsiębiorca – kontrahent, gdzie dana osoba wykonuje czynności na rzecz kontrahenta za co otrzymuje wynagrodzenie, które niejednokrotnie jest wyższe w porównaniu z wykonywaniem takiej samej pracy na podstawie stosunku pracy lub innej umowy zatrudnienia. Za wykonaną pracę, przedsiębiorca otrzymuje zapłatę na podstawie wystawionej faktury. Przy samozatrudnieniu przedsiębiorca może zatrudniać w swojej firmie pracowników.
Samozatrudnienie – prawo przedsiębiorcy
Każda osoba, która prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą ma prawo decydowania o własnej firmie i kierunku w jakim będzie się ona rozwijała. Są to między innymi decyzje dotyczące nazwy działalności, zakresu oferowanych usług, liczby kontrahentów, wyboru formy rozliczeń podatkowych. Przedsiębiorca ma też prawo do samodzielnego ustalania zakresu własnych obowiązków oraz terminów ich wykonania.
Samozatrudniony ma prawo do:
wyboru formy opodatkowania w postaci ryczałtu 19%, ryczałtu ewidencjonowanego, opodatkowania na zasadach ogólnych wg określonych stawek - w chwili zakładania działalności gospodarczej
pełnej dowolności wyboru nazwy swojej działalności, która to nazwa powinna zawierać co najmniej jego imię i nazwisko
samodzielnego prowadzenia księgowości firmy łącznie ze wszystkimi sprawami formalno-prawnymi
decydowania o wydatkach oraz inwestycjach swojej działalności łącznie z podejmowaniem decyzji związanych z zatrudnianiem osób trzecich, przy czym dotyczy to także możliwości zatrudniania osób trzecich na podstawie umowy o pracę, umów cywilnoprawnych, kontraktów B2B
korzystania z dofinansowań do zakładanej lub już prowadzonej działalności w ramach funduszy unijnych lub funduszy z Powiatowych Urzędów Pracy
korzystania z płatnych urlopów na zasadach obowiązujących pracowników – jeżeli opłaca składki na właściwe ubezpieczenia społeczne przez odpowiedni okres czasu
skorzystania z tzw. ulgi na start – zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przez pierwsze 6 miesięcy prowadzenia nowej działalności gospodarczej, a następnie możliwość skorzystania z tzw. małego ZUS-u
dokonywania odliczeń podatkowych związanych z zakupem praw, przedmiotów i usług na rzecz prowadzonej działalności – koszty muszą być związane z prowadzeniem firmy. Dzięki temu przedsiębiorca może zmniejszyć podatek dochodowy.
Samozatrudnienie – obowiązki przedsiębiorcy
Samozatrudniony oprócz praw jakie mu przysługują z tytułu samozatrudnienia ma też określone obowiązki jakie z tego wynikają. Są to przede wszystkim obowiązki o charakterze prawnym i podatkowym. Należą do nich:
prawidłowe dokonanie rejestracji działalności w CEIDG – możliwość rejestracji za pośrednictwem oficjalnej strony internetowej (konieczność posiadania profilu zaufanego ePUAP lub certyfikowanego podpisu kwalifikowanego). W innym przypadku pozostaje założenie działalności we właściwym urzędzie miasta lub gminy
dokonywanie regularnych przelewów miedzy innymi na rzecz kontrahentów, do ZUS oraz urzędu skarbowego – składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz opłacania podatków, jak: zaliczki na podatek dochodowy w okresie rozliczeniowym miesięcznym lub kwartalnym w zależności od wybranego okresu rozliczeniowego
prowadzenie odpowiedniego rodzaju księgowości, dokumentowanie przychodów, wystawianie faktur, przechowywanie dokumentacji księgowej, pracowniczej, o ile przedsiębiorca zatrudnia pracowników.
Samozatrudniony musi również pamiętać o wszystkich obowiązujących go terminach dotyczących rozliczeń z ZUS-em i urzędem skarbowym polegającym na sporządzaniu i wysyłaniu właściwej dokumentacji oraz o wpłatach związanych z rozliczeniami podatkowymi i zapłatą składek ubezpieczeniowych ZUS. Niedopełnienie wspomnianych obowiązków może skutkować wysłaniem przez instytucje informacji o brakach w dokumentach i wezwaniu do ich uzupełnienia.
Samozatrudnienie – zalety
możliwość uzyskania wyższych dochodów w porównaniu z pracą na tzw. etacie, przynajmniej w początkowym okresie prowadzenia firmy
bycie dla siebie własnym szefem
możliwość samodzielnego decydowania o profilu firmy, zakresie wykonywanych czynności, dniach wolnych, o liczbie nowych zobowiązań i zawieranych umów itp.
możliwość decydowania o wysokości uzyskiwanych dochodów.
Samozatrudnienie – wady
koszty związane z prowadzeniem firmy, głównie płacenie dużej składki na ZUS, co może okazać się sporym obciążeniem, jeżeli firma nie przynosi większych zysków
ponoszenie sporych wydatków na obsługę prawną i księgową, na którą decydują się przede wszystkim przedsiębiorcy nieposiadający odpowiedniej wiedzy i doświadczenia na temat prowadzenia firmy oraz księgowości
brak przywilejów jakie obejmują zatrudnionych na podstawie stosunku pracy (przepisy Kodeksu pracy: płatne nadgodziny, brak okresu wypowiedzenia umowy o pracę itp.)
brak stabilności zatrudnienia (jeżeli firma nie odniesie sukcesu, to przedsiębiorca ponosi spore koszty, traci swój czas poświęcony na rozwój firmy itp.).
Podsumowanie – czy warto być samozatrudnionym?
Samozatrudnienie, podobnie jak i inne formy zatrudnienia ma swoje wady i zalety. Zarówno liczba korzyści, jak i wad z prowadzenia własnej działalności gospodarczej jest mniej więcej jednakowa. Przedsiębiorca będąc swoim szefem we własnej firmie jest niezależny od pracodawcy, gdyby pracował na etacie, ale z drugiej strony naraża się na ryzyko, że firma nie odniesie zamierzonego sukcesu. Z tych oraz innych powodów trudno jest jednoznacznie stwierdzić, czy opłaca się założyć własną firmę i zrezygnować z etatu na rzecz samozatrudnienia. Dużo zależy między innymi od rodzaju planowanej działalności, możliwości finansowych, a także związanych z organizacją danej osoby.
