Obowiązkowe BHP w jednoosobowej firmie

Obowiązek przestrzegania zasad BHP dotyczy wszystkich firm zatrudniających pracowników. Przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, którzy nie zatrudniają żadnych osób zwolnieni są z obowiązku przestrzegania zasad związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy.

Czym jest BHP? 

Bezpieczeństwo i Higiena Pracy, w skrócie BHP, to zbiór zasad związanych z bezpiecznym i higienicznym wykonywaniem pracy. Przez BHP należy rozumieć także dziedzinę wiedzy zajmującą się kształtowaniem właściwych warunków pracy. Zakres BHP obejmuje między innymi zagadnienia z zakresu ergonomii, medycyny pracy, psychologii pracy, bezpieczeństwa technicznego. Odnosi się do zasad dotyczących bezpiecznego świadczenia pracy w warunkach higienicznych. 

Bezpieczeństwo i Higiena Pracy w jednoosobowej firmie

Przedsiębiorca, który prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, w której nie zatrudnia żadnych osób nie podlega obowiązkowi związanemu z przestrzeganiem wymogów BHP. W tym przypadku właściciel firmy nie jest zobligowany do:

• przeprowadzania ocen ryzyka zawodowego w prowadzonej działalności gospodarczej
• wykonywania określonych badań lekarskich
• sporządzania instrukcji związanych z danym stanowiskiem pracy. 

Powyższe zasady obowiązują również wtedy, kiedy przedsiębiorca korzysta z pomocy współmałżonka lub innej osoby z I grupy pokrewieństwa, czyli zstępnych, wstępnych, pasierbów, zięciów, synowych, rodzeństwa, ojczyma, macochy i teściów. 
Sytuacja może zmienić się jedynie w momencie zatrudnienia pracownika. W takim przypadku przedsiębiorca ma obowiązki takie jakie nakładane są na pracodawcę. 

Zatrudnienie pracownika

W momencie, kiedy przedsiębiorca zatrudni pracownika na podstawie umowy o pracę, to zmienia się jego status i od tej chwili jest pracodawcą. W związku z tym zobowiązany jest do przestrzegania przepisów wynikających z Kodeksu Pracy, również dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. W tym zakresie przepisy są bardzo rygorystyczne. Pracodawca musi ich bezwzględnie przestrzegać. Jednym z ustawowych obowiązków pracodawcy jest organizowanie co pewien okres czasu szkoleń dla pracowników z zakresu BHP, które muszą odbywać się w godzinach pracy pracownika i na koszt pracodawcy.

W zakres obowiązkowych szkoleń wchodzi:

• szkolenie wstępne organizowane przy zatrudnianiu nowego pracownika, zawierające podstawowe informacje na temat zasad BHP oraz szkolenie z instruktarzu stanowiskowego
• szkolenia okresowe. 

Najważniejsze obowiązki z zakresu BHP w małej firmie zawiera art. 207 par. 2 Kodeksu pracy. Zgodnie z przepisem:

Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany:
1) organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy;
2) zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń;
3) reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy;
4) zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy;
5) uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych;
6) zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy;
7) zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.

W sytuacji, kiedy pracownik zostanie zatrudniony w szczególnych warunkach oraz podczas wykonywania obowiązków służbowych ma styczność z czynnikami szkodliwymi lub niebezpiecznymi, to bezwzględnie musi mieć zapewnione środki ochrony indywidualnej. 

Inne obowiązki pracodawcy związane z bezpieczeństwem i higieną pracy

Wymienione wyżej obowiązki nie są jedynymi, jakie nakłada na pracodawcę Kodeks pracy. Pracodawca ma między innymi obowiązek:

• wyznaczenia pracownika, który będzie odpowiadał za udzielanie pierwszej pomocy i wykonywanie zadań związanych ze zwalczaniem pożarów oraz ewakuacją pracowników
• zapewnić środki potrzebne do udzielania pierwszej pomocy (np. apteczkę).

Pracodawca, który zatrudnia mniej niż 20 pracowników powinien zapewnić im zgodnie z załącznikiem nr 3 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.):

• ustępy i umywalki
• warunki do higienicznego przechowywania odzieży własnej, roboczej i ochronnej
• do higienicznego spożywania posiłków. 

Kodeks pracy nie zabrania, aby w razie potrzeby, to pracodawca był osobą odpowiedzialną za udzielanie pierwszej pomocy i wykonywanie działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników o ile posiada odpowiednią wiedzę i umiejętności w tym zakresie. Apteczka wyposażona w środki potrzebne do udzielania pierwszej pomocy musi znajdować się w ogólnie dostępnym miejscu. Obok niej powinna pojawić się lista osób przeszkolonych i znających zasady udzielania pierwszej pomocy. Pracodawca w małej firmie nie ma natomiast obowiązku tworzenia służby BHP, która czuwa nad przestrzeganiem przepisów z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Zadania te mogą zostać powierzone pracownikowi zatrudnionemu do wykonywania innej pracy w ramach tego samego stosunku pracy. Mogą też być zlecone specjalistycznej firmie zewnętrznej. Takie obowiązki może też przejąć sam pracodawca.

Zgodnie z przepisami właściciel firmy może samodzielnie prowadzić zadania i dokumentację w zakresie BHP, jeżeli: 

• posiada odpowiednie przeszkolenie z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy
• zatrudnia mniej niż 10 osób
• zatrudnia do 20 pracowników z zastrzeżeniem, że działalność przez niego prowadzona została zakwalifikowana do działalności, dla której została ustalona kategoria ryzyka nie wyższa niż 3, zgodnie z przepisami o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. 

Obowiązek stworzenia służby BHP mają jedynie pracodawcy zatrudniający więcej niż 100 pracowników.

Data publikacji: 2022-08-02, autor: FakturaXL