Zajęcie wypłaty przez komornika – obowiązki pracodawcy
Czasami pracodawca może otrzymać od komornika sądowego zawiadomienie o zakazie wypłaty pracownikowi wynagrodzenia za pracę. W związku z otrzymanym zawiadomieniem na pracodawcę zostają nałożone określone obowiązki.
Zawiadomienie o zakazie wypłaty pracownikowi wynagrodzenia za pracę
Komornik zajmuje część wynagrodzenia pracownika do wysokości egzekwowanego świadczenia na podstawie posiadanego tytułu egzekucyjnego. Wynagrodzenie zajmowane jest aż do momentu pełnego pokrycia długu. W tym okresie pracownik może z pensji otrzymać jedynie część zwolnioną od zajęcia komorniczego. Nie wolno mu rozporządzać zajętą częścią w żaden inny sposób. Zajęciem objęte są między innymi okresowe wynagrodzenia za pracę oraz wynagrodzenia za prace zlecone, nagrody i premie przysługujące pracownikowi za okres zatrudnienia.
Na czym polega egzekucja z wynagrodzenia za pracę?
Do jednych ze stosowanych sposobów egzekucji, która pozwala komornikowi odzyskać dług i tym samym zaspokoić roszczenie wierzyciela może być egzekucja z wynagrodzenia za pracę dłużnika. Egzekwowaniem długów, na które został wydany tytuł wykonawczy zajmuje się komornik przy sądzie rejonowym właściwym dla dłużnika. Zajęcie może zostać dokonane w zakresie, na który wskazuje art. 881 Kodeksu postępowania cywilnego, czyli w ramach prowadzonej egzekucji:
z wynagrodzenia za pracę - komornik zajmuje wynagrodzenie dłużnika
w wystosowanym zawiadomieniu komornik powiadamia dłużnika, że do wysokości egzekwowanego świadczenia do momentu pełnego pokrycia długu dłużnik nie ma prawa odbierać wynagrodzenia z wyłączeniem części wolnej od zajęcia. Dłużnik nie może też rozporządzać wynagrodzeniem w żaden inny sposób. Dotyczy to w szczególności okresowego wynagrodzenia za pracę i wynagrodzenia za prace zlecone oraz nagród i premii jakie przysługują dłużnikowi za okres jego zatrudnienia, jak również zysku związanego ze stosunkiem pracy lub udziału w funduszu zakładowym oraz innych funduszach, pozostających w związku ze stosunkiem pracy
jeżeli egzekucja dotyczy świadczeń alimentacyjnych, rentowych lub innych świadczeń powtarzających się lub dotyczy świadczenia pieniężnego w walucie obcej, wobec których świadczeń doszło do biegu egzekucji sądowej i administracyjnej - komornik powinien zawiadomić pracodawcę o charakterze egzekwowanych świadczeń
komornik w ramach prowadzonej egzekucji wzywa pracodawcę do:
przekazywania zajętego wynagrodzenia bezpośrednio na konto wierzyciela i do zawiadomienia komornika o pierwszej wpłacie
do przekazywania zajętego wynagrodzenia komornikowi w przypadku, kiedy do wynagrodzenia jest lub może zostać skierowana jeszcze inna egzekucja wynikająca z dalszego toku postępowania egzekucyjnego, a wynagrodzenie w części wymagalnej nie wystarcza na pokrycie wszystkich egzekwowanych świadczeń wymagalnych
komornik powinien pouczyć pracodawcę o skutkach niezastosowania się do przesłanego wezwania
komornik może wezwać pracodawcę do przekazywania bezpośrednio jemu zajętego wynagrodzenia stosownie do okoliczności.
Egzekucją środków z wynagrodzenia za pracę objęte są wszystkie dochody pracownika uzyskiwane u danego pracodawcy, które w ramach stosunku pracy mają powtarzalny charakter, a ich celem jest zapewnienie utrzymania.
Zajęcie wynagrodzenia przez komornika - obowiązki pracodawcy
W związku z zajęciem wynagrodzenia za pracę na pracodawcę zostają nałożone określone obowiązki, do wypełnienia których wzywa pracodawcę komornik.
Pracodawca musi w ciągu tygodnia:
przedstawić zestawienia periodycznego wynagrodzenia dłużnika za pracę oraz oddzielić jego dochód od innych tytułów za okres trzech miesięcy, które poprzedzały zajęcie. Zestawienie musi być przedstawione oddzielnie za każdy miesiąc
podać w jakiej kwocie i w jakich terminach zajęte wynagrodzenie będzie przekazywane do wierzyciela
jeżeli wystąpią jakieś przeszkody związane z wypłatą wynagrodzenia za pracę, to pracodawca powinien złożyć oświadczenie, w którym wskaże rodzaj występujących przeszkód, a w szczególności powinien podać, czy są jeszcze inne osoby roszczące sobie prawa oraz w jakim sądzie toczy się sprawa o zajęte wynagrodzenie i jakich jeszcze roszczeń z wynagrodzenia dotyczy egzekucja prowadzona na wniosek innych wierzycieli.
W przypadku wystąpienia jakiejkolwiek zmiany w zakresie wymienionych okoliczności, to pracodawca ma obowiązek niezwłocznie powiadomić o tym fakcie komornika i wierzyciela.
Pracodawca ma obowiązek nie dokonywać wypłat zajętego wynagrodzenia niezwłocznie po otrzymaniu pisma o zajęciu wynagrodzenia za pracę. Jeżeli egzekucję z wynagrodzenia skieruje jeszcze inny organ egzekucyjny w postaci innego komornika lub administracyjnego organu egzekucyjnego, a kwota wynagrodzenia w części jaka ma być przekazana do komornika nie będzie wystarczająca, aby możliwe było pokrycie wszystkich egzekwowanych świadczeń wymagalnych, to obowiązkiem pracodawcy jest wstrzymanie potrącenia. W tej sytuacji pracodawca powinien utworzyć depozyt z kwot, które podlegają przekazaniu do komornika i poinformować o tym wszystkie organy egzekucyjne, że wystąpił zbieg egzekucji. Następnie powinien poczekać na odpowiedź od wszystkich organów egzekucyjnych. Po otrzymaniu informacji musi postąpić zgodnie z rozstrzygnięciem tych organów i wznowić potrącenia na rzecz egzekutora właściwego do prowadzenia wszystkich egzekucji łącznie z wynagrodzenia dłużnika.
Kiedy zajęcie wynagrodzenia jest skuteczne? Zmiana pracy – zajęcie wynagrodzenia nadal obowiązuje
Zajęcie wynagrodzenia za pracę obowiązuje również wtedy, kiedy z dłużnikiem zostanie nawiązany nowy stosunek pracy bądź podejmie on pracę na podstawie umowy zlecenia, a nawet wtedy, kiedy zakładem pracy będzie zarządzać nowa osoba pod warunkiem, że miała ona wiedzę o zajęciu. Zajęcie komornicze dokonywane jest w momencie doręczenia dłużnikowi wezwania informującego o zajęciu wierzytelności. Dłużnik ma prawo zażądać umorzenia egzekucji w stosunku do świadczeń wymagalnych w przyszłości, jeżeli wcześniej zapłaci za wszystkie świadczenia wymagalne i dodatkowo złoży na rachunek depozytowy Ministra Finansów wartość stanowiącą sumę równą sumie świadczeń periodycznych za okres 6 miesięcy. Jednocześnie komornik musi uzyskać pełnomocnictwo do podejmowania powyższych kwot. Przy zajęciu wynagrodzenia za pracę powinna być zachowana ciągłość zajęcia wynagrodzenia co oznacza, że zajęcie obowiązuje przez cały czas nawet w sytuacji, w której z dłużnikiem już po zajęciu zostanie nawiązany nowy stosunek pracy lub umowa zlecenia. W związku z powyższym zmiana pracy nie ma wpływu na egzekucję z wynagrodzenia o pracę. Jeżeli z dłużnikiem zostanie rozwiązany stosunek pracy, to obowiązkiem dotychczasowego pracodawcy jest wpisanie do dokumentów pracownika informacji o zajęciu należności z wynagrodzenia. Taka informacja powinna pojawić się w świadectwie pracy przekazanym dłużnikowi. W przypadku, kiedy dotychczasowy pracodawca zna nowego pracodawcę dłużnika, to jego obowiązkiem jest przesłanie do niego zawiadomienia otrzymanego od komornika oraz innych dokumentów dotyczących zajęcia wynagrodzenia o pracę i powiadomienia komornika oraz dłużnika o przekazaniu dokumentów.
Wzmianka o zajęciu wynagrodzenia o pracę umieszczona w świadectwie pracy – zmiana pracodawcy
W świadectwie pracy przekazanym pracownikowi powinna znaleźć się wzmianka o zajęciu pracownikowi wynagrodzenia za pracę. Informacja powinna zawierać:
oznaczenie komornika, który zajął należność
numer sprawy egzekucyjnej
wskazanie wysokości potrąconych już kwot.
Jak wskazuje art. 884 Kodeksu postępowania cywilnego
Zajęcie wynagrodzenia za pracę w razie zmiany pracodawcy § 1. Zajęcie obowiązuje nadal, choćby po zajęciu nawiązano z dłużnikiem nowy stosunek pracy lub zlecenia albo choćby zakład pracy przeszedł na inną osobę, jeżeli osoba ta o zajęciu wiedziała. § 2. W razie rozwiązania stosunku pracy z dłużnikiem dotychczasowy pracodawca czyni wzmiankę o zajęciu należności w wydanym dłużnikowi świadectwie pracy, a jeżeli nowy pracodawca dłużnika jest mu znany, przesyła temu pracodawcy zawiadomienie komornika i dokumenty dotyczące zajęcia wynagrodzenia oraz powiadamia o tym komornika i dłużnika, przeciwko któremu toczy się postępowanie egzekucyjne. Wzmianka w świadectwie pracy powinna zawierać oznaczenie komornika, który zajął należność, oraz numer sprawy egzekucyjnej, jak również wskazać wysokość potrąconych już kwot. Przesłanie zawiadomienia komornika ma skutki zajęcia należności dłużnika u nowego pracodawcy od chwili dojścia zawiadomienia do tego pracodawcy. § 3. Nowy pracodawca, któremu pracownik przedstawi świadectwo pracy ze wzmianką o zajęciu należności, zawiadamia o zatrudnieniu pracownika pracodawcę, który wydał świadectwo, oraz wskazanego we wzmiance komornika. Jeżeli nowy pracodawca, któremu pracownik nie okazał świadectwa pracy, dowie się, gdzie pracownik był przedtem zatrudniony, obowiązany jest zawiadomić poprzedniego pracodawcę o jego zatrudnieniu, chyba że pracownik przedstawi zaświadczenie tego pracodawcy stwierdzające, że jego należności nie były zajęte. § 4. Obowiązek powiadomienia komornika o zmianie pracodawcy obciąża również dłużnika. O obowiązku tym oraz o skutkach jego zaniedbania dłużnik powinien być pouczony przy zawiadomieniu go o zajęciu wynagrodzenia za pracę.
Wynagrodzenie za pracę – co można potrącić?
Jak stanowi art. 87 par. 1 Kodeksu pracy z wynagrodzenia o pracę odlicza się:
składki na ubezpieczenia społeczne ZUS
zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych
wpłaty dokonywane do pracowniczych planów kapitałowych o ile pracownik z nich nie zrezygnował.
Od tak uzyskanej kwoty wynagrodzenia można potrącić następujące należności:
sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych
sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne
zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi
kary pieniężne przewidziane zgodnie z art. 108 Kodeksu pracy.
Ponadto pracownik musi mieć świadomość, że takie składniki wynagrodzenia, jak:
nagroda z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej mogą podlegać pod egzekucję z tytułu świadczeń alimentacyjnych do pełnej wysokości
z wynagrodzenia za pracę w pełnej wysokości odlicza się kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia
potrącenia należności z wynagrodzenia pracownika w miesiącu, w którym są wypłacane składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż 1 miesiąc dokonywane są od łącznej kwoty wynagrodzenia uwzględniającej te składniki wynagrodzenia
potrącenia na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych mogą być dokonywane również przez pracodawcę z pominięciem postępowania egzekucyjnego z wyłączeniem niżej wymienionych przypadków, kiedy:
świadczenia alimentacyjne mają być potrącane na rzecz kilku wierzycieli, a łączna suma, która może zostać potrącona nie jest wystarczająca, aby można było w pełni pokryć wszystkie należności alimentacyjne
wynagrodzenie za pracę zostało zajęte w trybie egzekucji sądowej lub administracyjnej.
Pozostałe należności pracodawca może potrącić z wynagrodzenia o pracę tylko za pisemną zgodą pracownika.
Które kwoty wolne są od potrąceń?
Pracodawca z wynagrodzenia o pracę danego pracownika nie może dokonać potrącenia od każdego składnika wynagrodzenia. I tak z wynagrodzenia wolna od potrąceń jest kwota:
minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, które to wynagrodzenie przysługuje pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego pod warunkiem, że pracownik nie zrezygnował z dokonywania wpłat - potrącenie sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne
90% minimalnego wynagrodzenia – potrącenie kar pieniężnych wskazanych w art. 108 Kodeksu pracy.
W przypadku pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy wymienione powyżej kwoty zostają zmniejszone proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
Zajęcie wynagrodzenia za pracę przez komornika – zaniechanie obowiązków przez pracodawcę. Kara dla pracodawcy
Na pracodawcę, który zaniecha wykonania obowiązków związanych z zawiadomieniem przez komornika o zajęciu wynagrodzenia dłużnika może zostać nałożona kara grzywny w wysokości do 5 000 zł zgodnie z art. 886 par. 1 Kodeksu postępowania cywilnego. Grzywna może zostać nałożona powtórnie, jeżeli pracodawca nadal będzie uchylał się od wykonania wymienionych czynności związanych z zajęciem wynagrodzenia w dodatkowym terminie. Dodatkowo oprócz grzywny pracodawca, który nie zastosuje się do wezwania komornika lub wypłaci pracownikowi zajętą część wynagrodzenia poniesie odpowiedzialność za wyrządzoną w ten sposób szkodę na rzecz wierzyciela.
Wykonywanie praw i roszczeń dłużnika przez wierzyciela z tytułu zajęcia
Wierzyciel ma prawo zażądać od komornika wydania stosownego zaświadczenia. Wierzyciel, który wniósł powództwo przeciw pracodawcy ma prawo wprowadzić do procesu dłużnika, wobec którego prowadzone jest postępowanie egzekucyjne. Pracodawca, który został pozwany musi obowiązkowo podać w sądzie pozostałych wierzycieli, dla których dochodzona wierzytelność została zajęta. Komornik działający z wniosku wierzyciela powinien odebrać dłużnikowi dokumenty będące dowodem wierzytelności i złożyć je w depozycie sądowym. W przypadku, kiedy wierzyciel złoży wniosek, że chce uczestniczyć w odbiorze dokumentów od dłużnika, to komornik powinien zawiadomić wierzyciela o terminie, w którym odbędzie się przekazanie. Jeżeli wierzyciel nie stawi się w wyznaczonym terminie, to powyższe czynności nie zostaną wykonane.
Podsumowanie
Jeżeli komornik zajmie wynagrodzenie za pracę danego pracownika, to wszelkie zasady związane z wypłatą wynagrodzenia za pracę, jak termin, czas i miejsce wypłaty muszą zostać zmodyfikowane na poczet zajętej części wynagrodzenia. W wyniku zajęcia, pracodawca ma obowiązek przekazania określonej kwoty pieniężnej bezpośrednio na rachunek bankowy wierzyciela lub komornika, który zajął wynagrodzenie pracownika.
