Mówiąc o prawach i obowiązkach w kontekście zatrudniania przeważnie mamy na myśli zatrudnionych pracowników. Tymczasem zgodnie z przepisami prawa pracy, pracodawca również ma swoje prawa i obowiązki.
Pracodawca ma cały szereg obowiązków względem pracownika. Należy do nich między innymi:
informowanie pracowników rozpoczynających pracę o zakresie ich obowiązków, sposobie wykonywania pracy na danym stanowisku, a także o podstawowych uprawnieniach przysługujących pracownikowi
organizowanie pracy w taki sposób, aby czas pracy został w pełni wykorzystany, pracownicy pracowali wydajnie zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami i zdolnościami
organizowanie pracy w taki sposób, aby była jak najmniej uciążliwa
przeciwdziałanie dyskryminacji w zatrudnieniu
stworzenie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy
prowadzenie systematycznych szkoleń w zakresie BHP
prawidłowe i terminowe wypłaty wynagrodzeń
pomaganie pracownikom w zdobywaniu i podnoszeniu kwalifikacji zawodowych
zaspokajanie potrzeb socjalnych pracowników w oparciu o posiadane środki
stosowanie obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów oceny pracy pracownika
prowadzenie i przechowywanie dokumentacji pracowniczej w formie papierowej lub elektronicznej
udostępnienie pracownikom w formie pisemnej treści przepisów odnośnie równego traktowania bądź zapewnienie pracownikom dostępu do wymienionych przepisów w inny sposób
przeciwdziałanie mobbingowi.
Prawa pracodawcy
Pracodawca oprócz obowiązków ma też swoje prawa (uprawnienia), z których może korzystać w czasie współpracy z zatrudnionym na umowę pracownikiem. Pracodawca ma prawo między innymi do:
kierowania procesem pracy danego pracownika
rozliczania pracownika z efektów pracy zleconej do wykonania, a także do kontroli wykonywania pracy przez pracownika w ramach telepracy (pracy zdalnej)
egzekwowania od pracownika wykonywania zleconej pracy w sposób sumienny i staranny, a także do egzekwowania jego poleceń w zakresie wykonywanej pracy o ile nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę
egzekwowania od pracownika wykonywania takich obowiązków, jak: przestrzeganie czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy, regulaminu pracy i porządku, jak również przepisów i zasad bezpieczeństwa oraz higieny pracy i przepisów przeciwpożarowych
egzekwowania od pracownika dbałości o dobro zakładu pracy i ochrony mienia
egzekwowania od pracownika zachowania w tajemnicy wszelkich informacji, które mogłyby narazić go na szkody oraz do przestrzegania tajemnicy określonej w odrębnych przepisach
zobowiązania pracownika do pozostawania w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę w pełnej gotowości do wykonywania pracy jaka wynika z umowy o pracę poza jego normalnymi godzinami pracy w postaci dyżuru
wydania pracownikowi polecenia wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych w okolicznościach jakie związane są: koniecznością prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony zdrowia i życia, ochrony mienia, środowiska, usunięcia awarii
rekompensowania pracownikowi pracy w godzinach nadliczbowych przez danie mu czasu wolnego
nakładania na pracownika kar porządkowych w ramach przepisów prawa
nakładania na pracownika upomnień i nagan w związku z nieprzestrzeganiem przez niego przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, usprawiedliwiania nieobecności w pracy, czy przyjętego w zakładzie pracy sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy
nakładania na pracownika kar pieniężnych równolegle z karami upomnienia lub nagany w związku z nieprzestrzeganiem przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, opuszczenia pracy bez usprawiedliwienia, przyjścia do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w miejscu pracy podczas wykonywania obowiązków
przyznania pracownikowi nagrody lub wyróżnienia za wzorowe wypełnianie powierzonych mu zadań i obowiązków
odwołania pracownika z urlopu wypoczynkowego w określonych i ważnych okolicznościach
przesunięcia terminu urlopu z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy
udzielenia pracownikowi urlopu bezpłatnego na jego pisemny wniosek, również w sytuacji wykonywania przez niego pracy u innego pracodawcy
kontrolowania służbowej poczty elektronicznej pracownika zgodnie z zasadami określonymi w przepisach
dokonywania potrąceń z wynagrodzenia pracownika określonych sum pieniężnych na zasadach oraz w granicach określonych w przepisach prawa pracy, jak np.: na podstawie tytułów wykonawczych na zaspokojenie alimentów, czy sum egzekwowanych na podstawie tytułów wykonawczych przeznaczonych na pokrycie innych należności niż alimentacyjne, zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi
przyznania pracownikowi dodatkowych świadczeń w związku z podniesieniem przez niego kwalifikacji zawodowych.
