Czasami odzyskanie środków od dłużnika może okazać się trudnym zadaniem, dlatego wierzyciele podejmują decyzję o skierowaniu sprawy do sądu, a następnie złożenie do komornika wniosku o wszczęcie egzekucji na podstawie uzyskanego tytułu wykonawczego.
Komornik jest funkcjonariuszem publicznym wykonującym osobiście czynności zmierzające do odzyskania długu w drodze prowadzonego postępowania egzekucyjnego i zabezpieczającego.
Do czynności komornika należy przede wszystkim:
wykonywanie orzeczeń wydanych przez sąd na podstawie wyroków i nakazów zapłaty w sprawach o zapłatę środków pieniężnych i niepieniężnych, a także zabezpieczenie roszczeń również dotyczących europejskich nakazów zabezpieczenia na rachunku bankowym
wykonywanie innych tytułów wykonawczych
wykonywanie tytułów egzekucyjnych podlegających wykonaniu w drodze egzekucji sądowej bez posiadanej klauzuli wykonalności
wykonywanie postanowień o zabezpieczeniu spadku
sporządzanie protokołów stanu faktycznego zanim zostanie wszczęte postępowanie sądowe lub przed wydaniem orzeczenia sądowego na podstawie zarządzenia sądu lub prokuratora
sporządzanie spisu inwentarza.
Komornik może część z wymienionych czynności powierzyć do wykonania asesorowi komorniczemu.
Obszar działania komornika
Komornik działa na określonym obszarze na terenie rewiru, do którego został przypisany. Jest to obszar właściwy dla sądu, przy którym działa. W związku z tym nadzór nad konkretnym komornikiem sprawuje właściwy dla niego sąd rejonowy.
Kiedy można skierować sprawę do komornika?
Sąd oraz egzekucja komornicza to ostateczność, która stosowana jest najczęściej wtedy, kiedy inne sposoby odzyskania długu zawodzą. Wierzyciele przeważnie najpierw próbują porozumieć się z dłużnikiem. Jeżeli się to nie uda, to dopiero wtedy pozostaje droga sądowa. Sąd po rozpatrzeniu złożonego wniosku o zasądzenie należności na rzecz wierzyciela wydaje wyrok lub nakaz zapłaty, któremu po uprawomocnieniu zostaje nadana klauzula wykonalności. Wierzyciel będąc w posiadaniu takiego wyroku ma prawo zwrócić się do komornika z wnioskiem o wszczęcie egzekucji. Komornik przystępuje do pracy i następuje przymusowe ściągnięcie długu.
Czy wierzyciel ma prawo wybrać komornika z innego rewiru?
W przypadku niektórych spraw wierzyciel może dowolnie wybrać komornika, do którego będzie mógł zwrócić się ze swoją sprawą. W przypadku, kiedy sprawa dotyczy:
orzeczeń sądowych, jak np. wyroki, nakazy zapłaty w sprawach o roszczenia pieniężne i niepieniężne oraz zabezpieczenie roszczeń, w tym także europejskich nakazów zabezpieczenia na rachunku bankowym
innych niż orzeczenia sądowe tytułów wykonawczych oraz tytułów egzekucyjnych podlegających wykonaniu w drodze egzekucji sądowej bez zaopatrywania ich w klauzulę wykonalności
to wierzyciel ma prawo wybrać komornika z innego rewiru niż rewir właściwy dla danej sprawy w ramach obszaru właściwości sądu apelacyjnego, na którym terenie znajduje się siedziba kancelarii komornika właściwego ze względu na przepisy.
Czasami komornik wybrany przez wierzyciela może odmówić przyjęcia sprawy. Dzieje się tak najczęściej, kiedy:
w prowadzonych przez komornika egzekucjach zaległość przekracza 6 miesięcy, chyba że łączna liczba wszystkich spraw, które wpłynęły do kancelarii w poprzednim roku nie przekroczyła liczby 1 000
ilość wszystkich spraw w danym roku przekroczyła 2 500, a skuteczność w zakresie prowadzonych przez komornika egzekucji za rok poprzedni nie była wyższa niż 35%
ilość wszystkich spraw prowadzonych przez komornika w danym roku przekroczyła 5 000.
Jeżeli natomiast sprawa dotyczy:
egzekucji z nieruchomości
wydania nieruchomości
wprowadzenia w posiadanie nieruchomości
opróżnienia pomieszczeń, w tym lokali mieszkalnych z osób lub rzeczy
czynności, w których przepisy o egzekucji z nieruchomości stosowane są odpowiednio,
to nie można wybrać innego komornika niż ten przynależący do danego rewiru.
W jaki sposób komornik może odzyskać dług?
Komornik ma kilka możliwości odzyskania długu. W tym celu może między innymi zająć:
nieruchomości
ruchomości na przykład samochód lub telewizor
wynagrodzenie za pracę
rachunek bankowy
wierzytelności, jak np. wynagrodzenia z tytułu umów o dzieło
prawa majątkowe np. akcje czy udziały w spółce.
Jeżeli wierzyciel będzie chciał przykładowo, aby komornik wszczął egzekucję z nieruchomości, to powinien wskazać takie żądanie we wniosku.
Zgodnie z przepisami komornik nie może zająć wszystkich rzeczy będących własnością dłużnika. Spod egzekucji wyjęte są np. takie przedmioty, jak:
pościel, bielizna, ubrania codzienne, które są niezbędne dla dłużnika oraz członków jego rodziny
zapasy żywności i opału niezbędne dla dłużnika i jego rodziny przez okres miesiąca
narzędzia i inne przedmioty niezbędne dłużnikowi do pracy przez okres jednego tygodnia z wyłączeniem pojazdów mechanicznych
świadczenia z pomocy społecznej.
Wniosek o wszczęcie egzekucji komorniczej
Wierzyciel może w każdej chwili złożyć wniosek do komornika o wszczęcie egzekucji o ile posiada tytuł wykonawczy. W tym celu powinien zgłosić się do kancelarii komornika sądowego działającego w danym rewirze. Odpowiednią kancelarię i jej adres można znaleźć na stronie właściwego sądu rejonowego. Egzekucja rozpoczyna się na podstawie złożonego wniosku egzekucyjnego razem z tytułem wykonawczym. Obecnie wniosek można złożyć również elektronicznie za pośrednictwem e-sądu. W przypadku wyznaczenia pełnomocnika do wniosku należy dołączyć pełnomocnictwo.
Wszystkie posiadane informacje o majątku dłużnika należy opisać we wniosku o wszczęcie egzekucji. Jeżeli komornik nie otrzyma takich informacji, to w takiej sytuacji:
sam ustali majątek dłużnika na podstawie różnych źródeł, między innymi rejestrów, do których ma dostęp
wezwie dłużnika do złożenia informacji o stanie jego majątku.
W sytuacji, gdyby komornik nie był w stanie ustalić majątku dłużnika to wierzyciel może mu zlecić jego poszukiwanie. Dłużnik zostaje powiadomiony przez komornika o wszczęciu wobec niego egzekucji w momencie wykonania pierwszej czynności egzekucyjnej. Powiadomienie odbywa się drogą listowną. Do zawiadomienia wysyłanego do dłużnika komornik powinien dołączyć sporządzony przez siebie odpis tytułu wykonawczego na podstawie którego dokonuje egzekucji. Na wezwanie dłużnika komornik musi mu pokazać oryginalny tytuł wykonawczy. Po zakończeniu egzekucji obowiązkiem komornika jest sporządzenie na tytule wykonawczym opisu wyniku przeprowadzonego postępowania. W przypadku odzyskania długu w całości tytuł wykonawczy pozostaje w aktach sprawy u komornika. W odwrotnej sytuacji, kiedy nie uda się odzyskać pieniędzy od dłużnika, to komornik powinien oddać tytuł wykonawczy wierzycielowi. Odzyskanie długu kończy sprawę. Komornik wydaje postanowienie umarzające postępowanie egzekucyjne.
W niektórych sytuacjach może dojść do wcześniejszego umorzenia postępowania, na przykład wtedy, kiedy:
wierzyciel zażąda jego umorzenia
tytuł wykonawczy zostanie pozbawiony wykonalności na podstawie prawomocnego orzeczenia
egzekucją została objęta osoba niebędąca dłużnikiem w związku z czym wniosła sprzeciw odnośnie prowadzenia egzekucji.
Opłaty
Postępowanie egzekucyjne wiąże się z poniesieniem kosztów. Z zasady jest nimi obciążony dłużnik. Jednak czasami podczas postępowania egzekucyjnego wierzyciel będzie musiał pokryć koszty komornicze, jak na przykład przy zleceniu komornikowi wykonania czynności wiążących się z wydatkami, Czasami komornik uzależnia ich wykonanie od otrzymania zaliczki.
Skarga na komornika
Na czynności wykonywane przez danego komornika można złożyć skargę w sądzie rejonowym właściwym dla siedziby kancelarii komorniczej przez czas określony w przepisach. Jeżeli zażalenie na czynności komornicze dotyczy wykonywanej przez komornika czynności to musi ono zostać złożone w terminie 7 dni od wykonania danej czynności. Natomiast skarga dotycząca zaniechania przez komornika wykonywania czynności powinna być wniesiona w terminie 7 dni licząc od dnia, w którym uzyskano informację, że miała ona być wykonana.
