Umowa agencyjna

Jedną z umów jaką mogą zawierać przedsiębiorcy z osobami ich reprezentującymi jest umowa agencyjna. Czym jest taka umowa? Czy podlega opodatkowaniu?

Umowa agencyjna – podstawowe informacje

Umowa agencyjna jest jedną z umów cywilnoprawnych. Na jej podstawie przyjmujący zlecenie (agent), którego działalność spełnia kryteria działalności gospodarczej zobowiązuje się na stałe pośredniczyć (za wynagrodzeniem) w zawieraniu umów pomiędzy klientami, a podmiotem dającym zlecenie (zleceniodawca) lub do zawierania umów w jego imieniu. Agent może działać tylko w zakresie działalności swojej firmy. 
Zasady związane z umową agencyjną można znaleźć w art. 758 – 764 Kodeksu cywilnego. Obydwie strony umowy agencyjnej mają prawo żądać spisania umowy na piśmie jak również wszystkich postanowień, które ją zmieniają lub uzupełniają.

Umowa agencyjna, a kwestia wynagrodzenia

Agent wykonując pracę na podstawie umowy agencyjnej powinien otrzymać wynagrodzenie w wysokości określonej w umowie. W przypadku braku takiej informacji należy mu się prowizja, której wysokość zależy:

• od liczby lub wartości umów zawartych przez agenta
• wartości rynkowych jakie zostały przyjęte przy wykonywaniu danego rodzaju czynności w miejscu, w którym działalność prowadzi agent.

W niektórych przypadkach agentowi przysługuje wynagrodzenie również po rozwiązaniu umowy agencyjnej (art. 761 KC). Ma to miejsce w sytuacji:

• kiedy agent lub podmiot zlecający otrzymali propozycję zawarcia umowy jeszcze przed rozwiązaniem umowy agencyjnej (spełnienie przesłanek z art. 761)
• kiedy do zawarcia umowy w dużej części przyczynił się agent w okresie trwania umowy agencyjnej lub w bliskim czasie po jej rozwiązaniu.

Agentowi należy się także świadczenie wyrównawcze jeżeli w czasie trwania umowy agencyjnej udało mu się pozyskać nowych klientów lub doprowadzić do wzrostu obrotów z obecnymi klientami, a dający zlecenie cały czas osiąga zysk z tytułu umów z tymi klientami. 
Przy czym świadczenie wyrównawcze nie może przekroczyć wartości średniego rocznego wynagrodzenia uzyskanego w ciągu ostatnich 5 lat. Jeżeli umowa trwała krócej niż 5 lat, to wtedy wartość wynagrodzenia oblicza się w oparciu o średnią z całego okresu trwania umowy.

Przychód z umowy agencyjnej

Zgodnie z art. 14 ustawy o PIT przychód jaki powstaje z tytułu otrzymania prowizji podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Przepis określa, że za przychód z działalności uważa się wszystkie kwoty należne nawet jeżeli nie zostały one faktycznie otrzymane wyłączając wartość zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. 
Podobne stanowisko zajął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 17 maja 2017 r. (sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.33.2017.2.RK):

stwierdzić należy, że skoro przychodem Wnioskodawcy za świadczone usługi pośrednictwa w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz Dającego Zlecenie jest wyłącznie prowizja stanowiąca wynagrodzenie Wnioskodawcy na kwotę wypracowanej w danym miesiącu prowizji, udokumentowana fakturą wystawioną przez Wnioskodawcę, to przychodem z działalności gospodarczej uzyskanym z tego tytułu podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych będzie wartość tej prowizji.

Wartość wynagrodzenia z powyższego tytułu należy ująć w KPiR w kolumnie 7 (sprzedaż towarów i usług, na podstawie wystawionej faktury sprzedaży na ostatni dzień okresu rozliczeniowego podanego w umowie agencyjnej), pod warunkiem, że umowa nie stanowi inaczej.

Podatek VAT

Przychód z umowy agencyjnej podlega także opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Podstawę opodatkowania stanowi kwota prowizji o wartości netto. 
Tak samo uważa Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, który swoje stanowisko przedstawił w interpretacji indywidualnej o sygnaturze IPTPP2/4512-293/15-2/AJB z dnia 30 lipca 2015 r. Znalazł się w niej zapis:

usługi pośrednictwa będą wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz Zleceniodawcy – firmy działającej na terytorium Polski mającej siedzibę działalności w Polsce, to stwierdzić należy, iż przedmiotowe czynności, z tytułu których Zainteresowany będzie otrzymywał wynagrodzenie (prowizję) będą podlegały opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jako świadczenie usług na terytorium Polski.

Podsumowanie

Umowa agencyjna generuje przychód dla agenta, który podlega opodatkowaniu zarówno podatkiem dochodowym, jak i podatkiem od towarów i usług z tytułu usług świadczonych na rzecz zleceniodawcy.

Data publikacji: 2020-07-08, autor: FakturaXL