Podstawowe informacje o wynagrodzeniu
Stosunek pracy jest odpłatny, a wynagrodzenie za pracę obowiązkowe i nie może tego uniknąć żaden pracodawca. Mowa o okresowym świadczeniu ze stosunku pracy, które przysługuje pracownikowi. Z kolei pracodawca nie może zrzec się do niego prawa, ani też przenieść tego prawa na inną osobę.
Kwota wynagrodzenia powinna być odgórnie ustalona i zgodna z charakterem wykonywanej pracy oraz kwalifikacjami pracownika niezbędnymi do jej wykonywania. Wyznaczając kwotę wynagrodzenia, trzeba także wziąć pod uwagę ilość oraz jakość pracy. Pracodawca musi pamiętać także o tym, iż zatrudnione osoby mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za taką samą pracę albo za pracę o zbliżonej wartości.W jaki sposób odbywa się wypłata wynagrodzenia?
W Kodeksie pracy wyznaczono zasady regulowania wynagrodzenia. Przepisy wskazują, że wypłata jest przekazywana zatrudnionej osobie minimum raz w miesiącu w stałym oraz wyznaczonym z góry terminie. Oprócz tego przepisy wskazują, że gdy wynagrodzenie za pracę regulowane jest raz w miesiącu, trzeba je wypłacać zatrudnionej osobie z dołu, co oznacza, że stosowna kwota jest przekazywana po przepracowaniu całego miesiąca i po wyznaczeniu jego całej wartości. Zgodnie z zasadami wynagrodzenie musi trafić do pracownika najpóźniej w pierwszych 10 dniach następnego miesiąca kalendarzowego. Składniki wynagrodzenia za pracę za okresy przekraczające jeden miesiąc, są regulowane z dołu w terminach wyznaczonych w przepisach prawa pracy.
W praktyce pracodawcy z reguły wypłacają pracownikom wynagrodzenie 1 albo 10. dnia kolejnego miesiąca. Kiedy dzień wypłaty wynagrodzenia jest dniem wolnym od pracy, co oznacza święto, sobotę albo niedzielę, stosowna kwota jest przekazywana pracownikowi w dniu, który je poprzedza. Jeżeli wynagrodzenie albo inne świadczenie ze stosunku pracy nie zostanie uregulowane zgodnie z wyznaczonym terminem, konieczne jest wypłacenie pracownikowi odsetek.
PRZYKŁAD 1Kiedy pan Tomasz powinien otrzymać wynagrodzenie za marzec 2023 roku, jeżeli zgodnie z obowiązującymi zasadami wypłata wynagrodzenia następuje 10 dnia każdego miesiąca, a 10 kwietnia 2023 roku jest dniem wolnym od pracy (Święta Wielkanocne)?
W omawianym przykładzie dzień, w którym należy uregulować wynagrodzenie, poprzedzają aż trzy dni wolne od pracy. Pracodawca ma obowiązek uregulować wynagrodzenie najpóźniej w terminie 7 kwietnia 2023 roku.
Jeżeli pracownik będzie miał taką potrzebę albo zacznie kwestionować kwotę uzyskanego wynagrodzenia, pracodawca ma obowiązek udostępnić dokumenty, które posłużyły mu do obliczenia kwoty wynagrodzenia.
Kolejnym obowiązkiem pracodawcy jest wypłacenie zatrudnionym osobom wynagrodzenia w miejscu, terminie oraz czasie wyznaczonym w regulaminie pracy albo w innych przepisach prawa pracy.Akty wyznaczające warunki wynagrodzenia – regulamin wynagradzania oraz układ zbiorowy pracy
Obowiązek wyznaczania warunków wynagradzania za pracę w regulaminie wynagradzania jest konieczny dla pracodawcy, który oferuje pracę minimum 50 pracownikom nieobjętych zakładowym układem zbiorowym pracy ani też ponadzakładowym układem zbiorowym pracy wyznaczającym warunki wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń dotyczących pracy w zakresie oraz sposobie pozwalającym na wyznaczenie, na jego podstawie, indywidualnych warunków umów o pracę.
Pracodawca zatrudniający do 50 pracowników, którzy nie zostali objęci zakładowym układem zbiorowym pracy ani ponadzakładowym układem zbiorowym pracy wyznaczającym warunki wynagrodzenia za pracę i przyznawania innych świadczeń dotyczących pracy w zakresie oraz w sposób pozwalający na wyznaczenie, na jego podstawie indywidualnych warunków umowy o pracę, może wyznaczyć zasady wynagradzania za pracę w regulaminie wynagradzania.
Pracodawca zatrudniający minimum 20 pracowników, ale nie więcej niż 50 pracowników, którzy nie są objęci zakładowym układem zbiorowym pracy ani ponadzakładowym układem zbiorowym pracy wyznaczającym warunki wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń dotyczących pracy w zakresie oraz w sposobie pozwalającym na wyznaczanie, na jego podstawie indywidualnych warunków umów o pracę, wskazuje zasady wynagradzania za pracę w regulaminie wynagradzania, gdy zakładowa organizacja związkowa wystąpi z takim wnioskiem.
W regulaminie wynagradzania często widnieje także informacja o innych świadczeniach dotyczących pracy oraz zasad, na jakich są udzielane.
Wyznaczony przez pracodawcę regulamin wynagradzania jest obowiązkowy do chwili, zanim pracownicy dołączą do zakładowego układu zbiorowego pracy albo ponadzakładowego układu zbiorowego pracy wyznaczającego zasady wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń dotyczących pracy w zakresie i w sposobie pozwalającym na wskazanie, przy jego pomocy, indywidualnych warunków umów o pracę.
Treść regulaminu wynagradzania jest wyznaczona przez pracodawcę, a gdy w zakładzie pracy funkcjonuje zakładowa organizacja związkowa, pracodawca wyznacza regulamin wynagradzania razem z organizacją. Zaczyna obowiązywać po upływie dwóch tygodni, liczonych od dnia podania go do wiadomości pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy.
Zgodnie z obowiązującymi zasadami regulamin wynagradzania nie dotyczy członków korpusu służby cywilnej, pracowników urzędów państwowych zatrudnionych na podstawie mianowania oraz powołania, pracowników samorządowych, którzy pracują na podstawie wyboru, mianowania oraz powołania w urzędach marszałkowskich, starostwach powiatowych, urzędach gminy oraz biurach (ich odpowiednikach) związków jednostek samorządu terytorialnego, biurach (ich odpowiednikach) jednostek administracyjnych oraz jednostkach samorządu terytorialnego, sędziach, asesorach sędziów oraz prokuratorach.
Pracodawca ma obowiązek przekazać zatrudnionym osobom informację o wejściu w życiu regulaminu wynagradzania oraz jego zmianach. Oprócz tego jest zobowiązany do przekazania zakładowej organizacji związkowej wymaganej liczby egzemplarzy przygotowanego regulaminu. Jeżeli pracownik będzie miał takie żądanie, niezbędne jest przekazanie zatrudnionej osobie tekstu oraz treści do wglądu.
Trzeba mieć świadomość, iż zmiany postanowień regulaminu wynagradzania, które są dla pracowników korzystniejsze, obowiązują z dniem jego wejścia w życie i zastępują z mocy prawa aktualne warunki umowy o pracę lub innego aktu będącego podstawą do nawiązania stosunku pracy.
Układ zbiorowy pracy zostaje wyznaczony dla wszystkich pracowników zatrudnionych przez pracodawców objętych jego postanowieniami, z zastrzeżeniem, że strony w układzie nie postanowią inaczej. W układzie zbiorowym zostają opisane warunki, którym powinna odpowiadać treść stosunku pracy, a także wzajemne zobowiązania stron układu, wliczając do tego zobowiązania związane z używaniem stosunku pracy i wzajemne zobowiązania stron układu, a w tym związane z używaniem układu i respektowania jego postanowień.
Nie ma przeciwwskazań, aby układ zbiorowy pracy wyznaczał inne sprawy oprócz wymienionych, które nie zostały wyznaczone w przepisach prawa pracy w sposób bezwzględnie obowiązujący. Podpisanie układu zbiorowego pracy odbywa się w drodze rokowań. Podmiot, którego inicjatywą jest podpisanie układu zbiorowego pracy, jest zobowiązany do przekazania stosownej informacji na ten temat do wszystkich organizacji związkowych reprezentujących pracowników, których dotyczy układ, co pozwala na wspólne przeprowadzenie rokowań przez wszystkie organizacje związkowe.W jakiej formie wypłacane jest wynagrodzenie?
Pracodawca jest zobowiązany do wypłacenia pracownikowi wynagrodzenia za pracę w formie pieniężnej. Co do tej zasady nie ma żadnych wątpliwości. Przepisy Kodeksu pracy pozwalają na częściowe spełnienie tego świadczenie w innej formie niż pieniężna, jednak dotyczy to sytuacji, kiedy taka możliwość istnieje.
W tym miejscu warto zaznaczyć, że w 2019 roku nastąpiła zmiana przepisów i wynagrodzenie trafia na rachunek płatniczy podany przez pracownika. Jeżeli zatrudniona osoba pragnie otrzymywać wynagrodzenie do rąk, w formie gotówki, musi dostarczyć odpowiedni wniosek – w formie papierowej albo elektronicznej – o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych.Określenie wynagrodzenia w umowie o pracę
W umowie o pracę znajdują się informacje dotyczące wynagrodzenia za pracę odpowiadającej rodzajowi pracy z wyszczególnieniem składników wynagrodzenia. Można wskazać zarówno stałe, jak i zmienne składniki wynagrodzenia za pracę.
Do stałych składników wynagrodzenia za pracę zaliczamy:- miesięczne wynagrodzenie zasadnicze,
- stałe dodatki, chociażby stażowy czy funkcyjny,
- stałe miesięczne premie regulaminowe.
- wynagrodzenie wyznaczone prowizyjne albo stawką godzinową lub akordową,
- wynagrodzenie za godziny nadliczbowe,
- premie w zmiennej wysokości.
Pensja na żądanie – nowy rodzaj benefitu pracowniczego
Na Zachodzie od dłuższego czasu funkcjonuje bardzo popularne wynagrodzenie na żądanie, które oznacza benefit pozapłacowy.
Jeżeli zatrudniona osoba ma taką potrzebę, zgłasza pracodawcy konieczność wypłacenia części wynagrodzenia, oczywiście kwoty, która została już wypracowana. Druga część wynagrodzenia jest wypłacana w terminie ustalonym przez pracodawcę. Zazwyczaj pensja na żądanie jest ograniczona do konkretnego limitu albo regulowana w formie dniówki.
Nie ma przeciwwskazań, aby pracodawca stosował specjalne serwisy obsługujące ten rodzaj benefitów, ale trzeba mieć świadomość, że oznacza to dla niego dodatkowy wydatek.Wypłata wynagrodzenia przed terminem jego otrzymania
Wypłata części wynagrodzenia przed terminem funkcjonuje w Polsce od kilkudziesięciu lat. Powszechnie mówi się, że pracodawca reguluje „zaliczkę” na poczet wynagrodzenia za pracę, jednak to tak naprawdę przekazanie części świadczenia, przed terminem wymagalności. Uregulowane kwoty muszą zostać zarachowane na poczet wynagrodzenia należnego za okres obrachunkowy. Z kolei zasady rozliczeń w takim przypadku należy odszukać w umowie o pracę.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, nie ma przeciwwskazań, żeby pracodawca uregulował część wynagrodzenia za pracę przed terminem wynikającym z zasad obowiązujących w zakładzie. Jednocześnie pracodawca ma prawo wypłacić wcześniej całe wynagrodzenie zatrudnionej osoby.
Wcześniejsza wypłata wynagrodzenia może być zarówno inicjatywą pracodawcy, jak i działaniem zainicjowanym poprzez wniosek pracownika. Pracodawca nie jest zobowiązany uwzględnić wniosku pracownika o wcześniejszą wypłatę wynagrodzenia. Ostateczna decyzja jest uzależniona od jego woli.
Wypłata wynagrodzenia przed terminem nie generuje żadnych skutków. Sytuacja przedstawia się inaczej, jeżeli pracodawca nie reguluje wynagrodzenia w wyznaczonym terminie. Wiąże się to dla niego z popełnieniem wykroczenia przeciwko prawom pracownika, co oznacza dla niego odpowiedzialność i obowiązek uregulowania karnych odsetek.
Bardzo ważne, aby wypłata wynagrodzenia przed terminem została zarówno opodatkowana, jak i oskładkowana, gdyż ten obowiązek musi zostać sfinalizowany w momencie uregulowania świadczeń na rzecz pracowników.
Pracodawca powinien odpowiednio zatytułować przelew, czyli zaznaczyć, że przekazuje część wynagrodzenia przed terminem płatności. Zaliczka na wynagrodzenie może zostać uregulowana również w formie gotówkowej, wtedy należy zadbać o uzyskanie pokwitowania na potwierdzenie wypłacenia części albo w niektórych przypadkach całości wynagrodzenia za pracę.
Jeżeli pracownik otrzyma całe wynagrodzenie, a praca, za którą uzyskał wynagrodzenie, nie była wykonana, ma obowiązek zwrócić uzyskane środki. Przekazanie pełnego wynagrodzenia przed terminem wiąże się jednak z pewnym ryzykiem, szczególnie gdy praca nie zostanie wykonana, a zatrudniona osoba będzie miała opory przed zwrotem środków.
PRZYKŁAD 2Czy pan Tomasz może uzyskać wynagrodzenie za kwiecień 2023 płatnego do 10 maja 2023 przed terminem w sytuacji, gdy jego żona musi przejść bardzo kosztowną rehabilitację po wypadku? Pan Tomasz złożył wniosek o uzyskanie świadczenia przed terminem wymagalności, dokładnie opisał całą sytuację. Pracodawca po zapoznaniu się z wnioskiem, podejmuje decyzję. Nie musi wyrazić zgody.
Kilka słów podsumowania
Pensja na żądanie to nowe narzędzie dostępne dla pracowników, chociaż już wcześniej nie było przeciwwskazań, aby zatrudniona osoba otrzymała całość lub część pensji przed wyznaczonym terminem wypłaty należności. Pensa na żądanie cieszy się coraz większą popularnością i jest wykorzystywana przede wszystkim w korporacjach. Ma na to wpływ również trudna sytuacja, jaka panuje na rynku.
Data publikacji: 2023-07-11, autor: FakturaXL
