Zgodnie z Kodeksem pracy pracownik zatrudniony w firmie powinien przepracować 8 godzin na dobę i 40 godzin w tygodniu. Dodatkowo pracownik ma prawo do odpoczynku poza godzinami pracy. Czasami zdarza się, że z jakiś powodów musi zostać w pracy dłużej poza standardowymi godzinami pracy. Mówimy wtedy o nadgodzinach. Za pracę w godzinach nadliczbowych pracownikowi należą się dodatkowe środki pieniężne.
O godzinach nadliczbowych mówi się w sytuacji kiedy pracownik wykonuje pracę ponad obowiązujące normy czasu pracy. Godziny nadliczbowe to obowiązki służbowe wykonywane ponad dobowy wymiar czasu pracy. Zgodnie z Kodeksem pracy istnieje możliwość nałożenia na pracownika dodatkowych obowiązków, które mogą być wykonywane poza normalnymi godzinami pracy wg ściśle określonych zasad.
Pracodawca może zlecić pracownikowi pracę w godzinach nadliczbowych tylko w szczególnych okolicznościach. Do takich okoliczności należą sytuacje kiedy pracodawca nagle znajdzie się w potrzebie, np. kiedy wielu pracowników przebywa na zwolnieniu lekarskim lub konieczne jest przeprowadzenie akcji ratowniczej, usunięcie awarii itp. Przez szczególne potrzeby pracodawcy należy rozumieć nagłe, nieprzewidziane i wyjątkowe sytuacje.
Nadgodziny – dodatkowa zaplata
Pracownikowi za pracę w godzinach nadliczbowych należy się rekompensata w postaci dodatkowego wynagrodzenia lub odebrania dni wolnych. W przypadku dnia wolnego, jeżeli pracownik sam zaproponuje takie rozwiązanie, to za każdą przepracowaną godzinę nadliczbową należy mu się jedna wolna godzina. Jeżeli propozycja wyjdzie od pracodawcy, to w takiej sytuacji pracownik za jedną przepracowaną godzinę nadliczbową powinien odebrać 1,5 wolnej godziny.
Rekompensata w postaci wypłaty dodatkowego wynagrodzenia przedstawia się następująco:
godziny nadliczbowe inne niż wymienione dni – 50% stawki wynagrodzenia.
Godziny nadliczbowe – obowiązujące limity
W Kodeksie pracy znajduje się zapis, który mówi, że tygodniowy czas pracy razem z nadgodzinami nie powinien przekraczać 48 godzin, a w roku kalendarzowym 150 godzin. Dodatkowo, nadgodziny nie mogą być zaplanowane. Dopuszczalne są jedynie w wyjątkowych sytuacjach. Limit nadgodzin nie dotyczy osób zarządzających firmą w imieniu pracodawcy. Przepisy dopuszczają zwiększenie limitu 150 nadgodzin w roku jeżeli pracodawca objęty jest zbiorowym układem pracy i dodatkowo obowiązkiem ustalenia określonych regulaminów pracy. Jeżeli pracodawca nie podlega pod wymienione zobowiązania, to może porozumieć się z pracownikami i razem mogą ustanowić inny wymiar nadgodzin, których maksymalna ilość nie może przekroczyć 416 godzin w roku. W przypadku podpisania standardowej umowy niezawierającej wskazań dotyczących godzin nadliczbowych, to należy przyjąć, że ich łączna liczba może wynieść 150 godzin w całym roku kalendarzowym.
Przekroczenie limitu nadgodzin
Kwestie związane z przekroczeniem limitu nadgodzin nie są do końca uregulowane, co daje pracodawcom możliwość indywidualnego ich ustalenia. Jednak nie mogą oni zapominać, że brak regulacji może być powodem nałożenia na przedsiębiorcę, który przekroczy ustawowy limit nadgodzin, kary grzywny w wysokości od 1 000 zł do nawet 30 000 zł. Ten przedsiębiorca, który wcześniej ustali z pracownikami kwestie związane z nadgodzinami i zawrze z nimi porozumienie może uniknąć kary.
