Posiłki i napoje profilaktyczne – niezbędny element ochrony zdrowia
Jednym z kluczowych obowiązków pracodawcy jest zapewnienie posiłków i napojów profilaktycznych pracownikom, którzy pracują w trudnych warunkach.Zgodnie z art. 232 Kodeksu pracy oraz rozporządzeniem Rady Ministrów, obowiązek ten dotyczy osób wykonujących:
- prace fizyczne, wymagające dużego wysiłku energetycznego, skutkującego wydatkiem powyżej 1.500 kcal u mężczyzn i 1.000 kcal u kobiet, gdy temperatura w pomieszczeniach zamkniętych stale wynosi poniżej 10°C,
- prace na otwartej przestrzeni w okresie zimowym (od 1 listopada do 31 marca), gdy efektywny wydatek energetyczny przekracza wskazane wartości.
Profilaktyczny posiłek musi być dobrze zbilansowany pod względem składników odżywczych – powinien zawierać około 50-55% węglowodanów, 30-35% tłuszczów i 15% białka, dostarczając łącznie około 1.000 kcal.
Dodatkowo, pracodawca musi zapewnić ciepłe napoje w warunkach zimowego mikroklimatu (np. przy temperaturze poniżej 10°C na zewnątrz lub gdy wskaźnik siły chłodzącej powietrza przekracza 1.000 WCI). Jeśli bezpośrednie dostarczenie posiłków w miejscu pracy jest niemożliwe, pracodawca może przekazać pracownikom składniki do samodzielnego przygotowania lub wydawać bony umożliwiające zakup posiłków.
Warto podkreślić, że zapewnienie posiłków i napojów profilaktycznych nie może zostać zastąpione ekwiwalentem pieniężnym, co oznacza, że pracodawcy muszą przestrzegać tego obowiązku w sposób zgodny z przepisami. Co więcej, nawet jeśli pracownik otrzyma posiłek profilaktyczny podczas podróży służbowej, nie wpływa to na obniżenie przysługującej mu diety.Bezpieczeństwo przy odśnieżaniu – jak należy organizować pracę?
Odśnieżanie, zarówno dachów, jak i chodników, jest jednym z podstawowych obowiązków pracodawców w okresie zimowym.Aby uniknąć ryzyka wypadków, przed rozpoczęciem takich prac teren musi zostać odpowiednio przygotowany:
- oznakowanie i odgrodzenie – strefy, w których może dojść do obsunięcia śniegu, lodu czy upuszczenia narzędzi, powinny być wyraźnie oznakowane i zabezpieczone przed dostępem osób postronnych,
- zabezpieczenie przed upadkami – pracodawca musi zapewnić środki ochrony indywidualnej, takie jak szelki asekuracyjne czy linki bezpieczeństwa, a także zadbać o stabilność dachu. Szczegółowe wymagania w tym zakresie określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej (Dz. U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.),
- przeszkolenie pracowników – prace na wysokościach, w tym odśnieżanie dachów, mogą być wykonywane jedynie przez pracowników posiadających aktualne szkolenie BHP oraz ważne orzeczenie lekarskie, które wyklucza przeciwwskazania zdrowotne. Pracownicy powinni także przejść instruktaż stanowiskowy, obejmujący podział zadań i omówienie zagrożeń zawodowych.
Minimalna temperatura w miejscu pracy
Przepisy BHP jasno określają minimalne wymagania dotyczące temperatury w pomieszczeniach pracy. Zgodnie z § 30 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów BHP w pomieszczeniach pracy, gdzie wykonywane są ciężkie prace fizyczne, temperatura nie może być niższa niż 14°C, o ile względy technologiczne nie wymagają innej wartości. Z kolei w biurach i przy lekkiej pracy fizycznej temperatura nie może być niższa niż 18°C.
Jeśli praca odbywa się na otwartej przestrzeni lub w nieogrzewanych pomieszczeniach, pracodawca musi zapewnić pomieszczenie do odpoczynku – Schronienie, w którym pracownicy mogą się ogrzać, zmienić odzież lub spożyć ciepły posiłek. Wymagane jest także ogrzewane zaplecze. Pomieszczenia muszą być wyposażone w urządzenia do podgrzewania jedzenia, a temperatura wewnątrz nie może spadać poniżej 16°C.Odśnieżanie dachów – wymagania BHP w zimie
Praca na wysokości, zwłaszcza w trudnych warunkach zimowych, wymaga szczególnej uwagi oraz przestrzegania surowych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP). Odśnieżanie dachów to zadanie, które niesie ze sobą ryzyko związane z niskimi temperaturami, oblodzeniem powierzchni oraz potencjalnymi upadkami.
Do odśnieżania dachów mogą być skierowani wyłącznie pracownicy spełniający określone wymagania:- orzeczenie lekarskie – pracownik musi posiadać aktualne zaświadczenie lekarskie potwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na wysokościach,
- instruktaż stanowiskowy – przed rozpoczęciem pracy pracownik musi zostać przeszkolony na stanowisku pracy oraz zapoznać się z potencjalnymi zagrożeniami związanymi z wykonywanym zadaniem,
- informacja o ryzyku zawodowym – pracodawca ma obowiązek poinformować zatrudnionych o ryzykach wynikających z pracy na wysokości.
Pracownicy odśnieżający dachy muszą być wyposażeni w odpowiedni sprzęt ochronny, który minimalizuje ryzyko wypadków, czyli kask ochronny, szelki bezpieczeństwa i obuwie antypoślizgowe.
Przed rozpoczęciem pracy pracodawca musi także odgrodzić teren wokół budynku i oznaczyć go jako strefę niebezpieczną. Dzięki temu osoby postronne będą chronione przed ryzykiem spadającego śniegu, lodu lub narzędzi.Praca na otwartej przestrzeni – kluczowe zasady
Przepisy BHP regulują również pracę na otwartej przestrzeni w okresie zimowym. Przy temperaturach poniżej +10°C pracodawca ma obowiązek zapewnić odzież ochronną chroniącą przed wiatrem, zimnem oraz wilgocią, a także posiłki regeneracyjne i ciepłe napoje. Posiłki profilaktyczne przysługują pracownikom wykonującym intensywną pracę fizyczną, gdy wydatkowany przez organizm wydatek energetyczny przekracza określone normy (1500 kcal dla mężczyzn, 1000 kcal dla kobiet).
Każdy posiłek powinien dostarczać około 1000 kcal i zawierać proporcjonalne ilości węglowodanów (50-55%), tłuszczów (30-35%) oraz białek (15%). Posiłki te nie mogą być zastąpione ekwiwalentem pieniężnym, a ich dostępność powinna być zapewniona w pobliżu miejsca pracy.Schronienie dla pracowników
Praca na otwartej przestrzeni w niskich temperaturach wymaga możliwości regularnego ogrzania się. Pracodawca musi zapewnić pomieszczenia ogrzewane, gdzie temperatura wewnątrz powinna wynosić co najmniej 16°C. Bardzo ważne jest także miejsce na zmianę odzieży, gdzie każde pomieszczenie powinno oferować minimum 8 m² powierzchni, z uwzględnieniem przepisów przeciwpożarowych.Kilka słów podsumowania
Przepisy BHP w okresie zimowym mają na celu zapewnienie komfortu i bezpieczeństwa pracowników, którzy w tym czasie są szczególnie narażeni na negatywne skutki pracy w trudnych warunkach atmosferycznych. Pracodawcy powinni traktować te obowiązki jako priorytet, nie tylko ze względu na przepisy prawne, ale także na dobrostan swoich pracowników. Zadbane i bezpieczne środowisko pracy przekłada się na lepszą efektywność oraz pozytywne relacje w zespole.
Data publikacji: 2025-02-03, autor: FakturaXL
