Czasami przedsiębiorca podejmuje współpracę z najbliższymi członkami swojej rodziny. Czy taka współpraca podlega opodatkowaniu? Jak prawidłowo rozliczyć usługę świadczoną przez członka rodziny?
Odpłatne świadczenie usług na rzecz członka rodziny
Świadczenie odpłatnej usługi na rzecz członka rodziny prowadzącego działalność gospodarczą wymaga rozliczenia zgodnie z zasadami ogólnymi. W tym wypadku obowiązek podatkowy powstaje w momencie wykonania usługi. Jeżeli podatnik otrzyma część lub całość zapłaty jeszcze przed wykonaniem usługi, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania zapłaty, w odniesieniu do otrzymanej kwoty. Jest to zgodne z art. 19a ust. 1 i 8 ustawy o VAT.
W przypadku kiedy na rzecz członka rodziny świadczona jest usługa, którą rozlicza się w kolejno następujących po sobie okresach rozliczeniowych, to należy postępować zgodnie z zapisem z art. 19a ust. 3 ustawy o VAT. Jeżeli dla danej usługi w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, to należy uznać ją za wykonaną po upływie każdego okresu, do którego odnoszą się dane płatności lub rozliczenia aż do chwili zakończenia jej świadczenia. Przy ustalaniu momentu powstania obowiązku podatkowego, przedsiębiorca musi wziąć pod uwagę rodzaj świadczonej usługi oraz uzgodnienia pomiędzy stronami, jak np.: ustalenie okresów rozliczeniowych dla usług ciągłych. Jeżeli strony powiązane są ze sobą więzami rodzinnymi, to organ podatkowy może określić podstawę opodatkowania zgodnie z wartością rynkową, jeżeli powiązania rodzinne miały wpływ na ustalenie wynagrodzenia z tytułu świadczonych usług lub dostawy towarów. Przez powiązania rodzinne określa się małżeństwo, pokrewieństwo lub powinowactwo do drugiego stopnia.
Nieodpłatne świadczenie usług na rzecz członka rodziny
Zgodnie z zapisem art. 8 ust. 2 ustawy o VAT za odpłatne świadczenie usług uznawane jest również:
użycie towarów będących częścią przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. Szczególnie jeżeli zostały one użyte do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, również byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, o ile podatnik miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych w całości lub w części
nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, również byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia oraz inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. Zgodnie z powyższym w przypadku nieodpłatnego świadczenia usług, np.: programowania, przedsiębiorca powinien naliczyć VAT z właściwą stawką (23%). Podstawą opodatkowania będzie koszt świadczenia usług poniesiony przez podatnika. W koszt świadczenia usług wlicza się także część odpisów amortyzacyjnych dokonywanych od wartości początkowej środka trwałego wykorzystywanego przy świadczeniu nieodpłatnej usługi, pod warunkiem, że przysługiwało do niego prawo do odliczenia VAT.
Usługobiorca – rozliczenie
Usługobiorca na rzecz, którego świadczona jest nieodpłatna usługa przez członka rodziny nie ma obowiązku wykazywania z tego tytułu podatku VAT. W przypadku kiedy usługa ma charakter płatny, to usługobiorca ma prawo do odliczenia podatku VAT na zasadach ogólnych z wystawionych faktur.
