Kiedy można odliczyć podatek VAT?

Prawem czynnych podatników VAT jest prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony. Jeżeli kwota podatku naliczonego będzie wyższa od kwoty podatku należnego w danym okresie rozliczeniowym, to podatnik może uzyskać zwrot podatku. Jednak nie wszystkie faktury stanowią podstawę do odliczenia podatku VAT.

Prawo do odliczenia VAT w świetle obowiązujących przepisów

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT podatnik ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w takim zakresie w jakim towary i usługi wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych w działalności gospodarczej. Kwota podatku może być obniżona w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy u sprzedawcy. Prawo do odliczenia VAT przysługuje jednak nie wcześniej niż w momencie otrzymania faktury. 
Podatnik może odliczyć VAT od dokonanego zakupu jeżeli zostaną spełnione łącznie niżej wymienione warunki:

• podatnik otrzymał fakturę
• u sprzedawcy powstał obowiązek podatkowy
• nabyte towary lub usługi będą przez podatnika wykorzystywane w związku  z wykonywaniem czynności opodatkowanych.

W sytuacji kiedy podatnik nie dokona odliczenia podatku naliczonego w okresie rozliczeniowym, w którym powstał obowiązek podatkowy w stosunku do nabytych towarów, to będzie mógł to zrobić w deklaracji podatkowej składanej za jeden z trzech kolejnych okresów rozliczeniowych (VAT rozliczany miesięcznie) lub dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych (VAT rozliczany kwartalnie). Tak wskazuje art. 86 ust. 11 ustawy o VAT. 

Utrata prawa do odliczenia VAT

W niektórych sytuacjach wykazanych w art. 88 ust. 3a ustawy o VAT przedsiębiorca nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego za dokonane zakupy. Chodzi o przypadki kiedy:

• sprzedaż udokumentowana jest fakturami lub fakturami korygującymi wystawionymi przez nieistniejący podmiot
• transakcja udokumentowana fakturą nie jest opodatkowana lub zwolniona jest od podatku
• wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne:
  • potwierdzają czynności, które nie miały miejsca w części, które ich dotyczą
  • podają kwoty, które nie są zgodne z rzeczywistością – w tej części, która dotyczy tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością
  • potwierdzają czynności, do których zastosowanie mają przepisy art. 58 i 53 Kodeksu cywilnego w części dotyczącej tych czynności
• faktury oraz faktury korygujące wystawione przez nabywcę, które zgodnie z odrębnymi przepisami nie zostały zaakceptowane przez sprzedawcę
• zostały wystawione faktury, w których wykazana jest kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których na fakturze nie zostały wykazane kwoty podatku w części dotyczącej tych czynności.

Wymienione regulacje dotyczą także duplikatów faktur. 
Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 22 października 2015 roku, C-277/14 dotyczącego kwestionowania przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, prawa do odliczenia VAT z powodu na ustalenia, że dostawca towaru jest podmiotem nieistniejącym, stwierdził, że: 

przepisy szóstej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one przepisom krajowym, takim jak w postępowaniu głównym, które odmawiają podatnikowi prawa do odliczenia podatku VAT należnego lub zapłaconego od dostarczonych mu towarów z uwagi na to, iż faktura została wystawiona przez podmiot, który w świetle kryteriów przewidzianych przez te przepisy należy uważać za podmiot nieistniejący i nie ma możliwości ustalenia tożsamości rzeczywistego dostawcy towarów, chyba że zostanie wykazane, w świetle obiektywnych przesłanek i bez wymagania od podatnika ustaleń, do których nie jest on zobowiązany, że ów podatnik wiedział lub powinien był wiedzieć, iż rzeczona dostawa wiązała się z przestępstwem w zakresie podatku VAT, czego zbadanie należy do sądu odsyłającego.

Opierając się na wskazanym wyroku TSUE należałoby wykazać, że przedsiębiorca wiedział lub powinien wiedzieć, że dostawa wiąże się z przestępstwem w zakresie podatku. Organy podatkowe nie mogą wymagać, aby podatnik za każdym razem sprawdzał czy dostawca dysponuje towarami i jest w stanie je dostarczyć. 

Usługi gastronomiczne i noclegowe nabywane przez podatników, a prawo do odliczenia VAT

W art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT zostało wskazane, że obniżenia kwoty podatku należnego nie stosuje się w przypadku nabywanych usług gastronomicznych i noclegowych z wyjątkiem:

• nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób
• usług noclegowych nabywanych w celu ich odsprzedaży na zasadzie refakturowania.

Jeżeli chodzi o usługi gastronomiczne, to przepisy nie wymieniają konkretnych usług w przypadku, których nie przysługuje prawo do odliczenia VAT. W związku z tym można przypuszczać, że od usług cateringowych możliwe jest odliczenie podatku VAT. Podobnego zdania jest Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, który w interpretacji indywidualnej z dnia 4 kwietnia 2016 roku, nr IBPP1/4512-243/16/AW wskazał, że:

w sytuacji gdy nabyte usługi cateringowe są związane w sposób pośredni z wykonywaniem czynności opodatkowanych (...) to Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupu usług cateringowych. Mając natomiast na względzie brzmienie art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, prawo do odliczenia podatku naliczonego nie przysługuje Wnioskodawcy z tytułu zakupu usług gastronomicznych.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, że jeśli chodzi o możliwość odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur za usługi gastronomiczne, to Wnioskodawca nie będzie miał prawa do odliczenia, gdy wyłączenie powoduje art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, natomiast prawo do odliczenia podatku naliczonego VAT z tytułu usług cateringowych wystąpi, gdyż kosztu tego nie można utożsamiać z usługą gastronomiczną - należało uznać za prawidłowe.

Podsumowanie

Przedsiębiorca ma prawo do odliczenia VAT w takim zakresie w jakim zakupione towary lub usługi zostaną przez niego wykorzystane w działalności do czynności opodatkowanych jednak nie wcześniej niż w momencie powstania obowiązku podatkowego u sprzedawcy. W chwili dokonywania odliczenia podatnik musi posiadać fakturę dokumentującą daną transakcję. W niektórych przypadkach wskazanych w przepisach (art. 88 ustawy o VAT) podatnik nie ma prawa do dokonania odliczenia VAT.

Data publikacji: 2021-08-05, autor: FakturaXL