Jednym z podstawowych praw przysługujących pracownikom jest prawo do urlopu. Każda osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę ma prawo skorzystać z urlopu wypoczynkowego. Co w przypadku zatrudnienia na podstawie umowy B2B? Czy przy takiej formie zatrudnienia możliwe jest pójście na płatny urlop wypoczynkowy?
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy urlop wypoczynkowy jest płatną przerwą stosowaną przy świadczeniu pracy. Pracownik w zależności od wielkości stażu pracy może skorzystać z 20 lub 26 dni urlopu. Urlop wypoczynkowy wlicza się do stażu pracy.
Prawo pracownika do urlopu – podstawowe informacje
Każda osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę bez względu na rodzaj i czas trwania umowy oraz na podstawie umowy powołania, mianowania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę ma prawo do urlopu wypoczynkowego. Zgodnie z przepisami pracownik nie może zrzec się przysługującego mu urlopu dobrowolnie ani na prośbę pracodawcy. Zrzeczenie się urlopu jest poważnym naruszeniem prawa pracy. Pracownikowi przysługuje prawo do urlopu w celu zregenerowania organizmu po całorocznej pracy. Jest to główny powód, dla którego urlop wypoczynkowy powinien być przyznawany w naturze. W niektórych okolicznościach pracownik może otrzymać ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy. Taka możliwość istnieje tylko wtedy, kiedy pracownik z jakiś uzasadnionych powodów nie może wykorzystać urlopu w danym roku kalendarzowym. W przypadku, kiedy pracownik był długo nieobecny w pracy i z tego powodu nie został objęty planem urlopów, to może pójść na urlop tylko po uzgodnieniu terminu z pracodawcą.
Czym jest umowa B2B?
Umowa B2B, czyli Business to Business to umowa, którą zawierają między sobą strony będące podmiotami gospodarczymi i podejmujące współpracę na równych zasadach. Wielkość firm nie ma znaczenia, dlatego umowę mogą podpisać również osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. Umowa B2B stanowi alternatywę dla innych form zatrudnienia, takich jak umowa o pracę czy umowy cywilnoprawne w postaci umowy o dzieło lub umowy zlecenia. Osoby, które chcą podpisać umowę B2B muszą koniecznie założyć własną firmę.
Umowa B2B, a urlop
Z definicji umowy B2B wynika, że nie może ona stanowić podstawy nawiązania stosunku pracy. O umowie B2B nie możemy mówić w przypadku, kiedy osoba zatrudniona wykonuje swoje obowiązki w określonym, narzuconym miejscu i czasie oraz pozostaje do dyspozycji drugiej strony umowy. Wtedy miejsce ma umowa o pracę, a nie kontrakt B2B.
Prawo do urlopu wypoczynkowego regulowane jest przepisami Kodeksu pracy. Przepisy te nie mają zastosowania do umów B2B, co nie oznacza, że przy umowach, gdzie stronami są przedsiębiorcy nie może wystąpić prawo do urlopu, W przypadku tego typu umów pójście na urlop nie jest obowiązkiem, ale zależy od postanowień ustalonych przez obie strony kontraktu. Obecnie brak jest przepisu, który posiadałby w swojej treści regulacje dotyczące kwestii urlopów w kontraktach B2B. Strony mogą samodzielnie zawrzeć w treści umowy różne, dowolnie wybrane postanowienia pod warunkiem, że będą one zgodne z przepisami prawa i nie będą naruszały zasad współżycia społecznego, co pozwala im wprowadzić do umowy różne zapisy także te dotyczące urlopów wypoczynkowych oraz innych dni wolnych od pracy jakie przysługują zatrudnionym osobom. W związku z tym, że takie zapisy nie są obowiązkowe, to kwestie związane z urlopami nie muszą zostać wpisane do zawieranego kontraktu B2B. Jeżeli umowa nie będzie zawierała zapisu dającego zatrudnionemu prawo do urlopu, to zatrudniony nie będzie mógł rościć sobie do niego prawa. Takie prawo będzie mu przysługiwało jedynie wtedy, kiedy udowodni, że dana umowa jest umową o pracę, a nie umową B2B lub do kontraktu zostanie wpisane, że zatrudniony ma prawo do urlopu wypoczynkowego w określonej ilości dni. Jeżeli urlop ma być płatny to również taki zapis powinien znaleźć się w umowie. Przysługująca liczba dni urlopu może być inna niż ma to miejsce w przypadku umów o pracę. Zatrudnionemu w ramach kontraktu B2B w zależności od ustaleń i zapisów w umowie może przysługiwać więcej lub mniej dni urlopu niż pracownikowi zatrudnionemu w ramach stosunku pracy.
Umowa B2B – wpisanie urlopu do umowy
Umowy B2B często zawierają zapisy odnoszące się do możliwości skorzystania z urlopu. Najczęstszym powodem dokonania zapisu o dniach wolnych jest obawa zatrudniających przed utratą dobrego pracownika. Urlopy lub inne dni wolne od pracy udzielane w ramach umów B2B nie zawsze muszą być pełnopłatne, tak jak ma to miejsce w przypadku umów o pracę. Kwestia odpłatności zależy w dużej mierze od ustaleń pomiędzy stronami. Urlop może być bezpłatny, częściowo płatny lub pełnopłatny. Jeżeli zapis o wysokości wynagrodzenia za urlop znajdzie się w umowie, to zatrudniony ma prawo domagać się zapłaty za dni wolne. W przypadku, kiedy w umowie obok informacji o prawie do urlopu nie jest nic napisane o wypłacie wynagrodzenia za urlop, to zatrudniony ma prawo pójść na urlop, ale nie otrzyma za te dni wynagrodzenia. W tej sytuacji nie ma prawa do występowania z jakimikolwiek roszczeniami o zapłatę w stosunku do zatrudniającego.
PRZYKŁAD 1 Pani Hanna została zatrudniona na podstawie umowy B2B. Kontrakt zawierał zapis mówiący, że ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 20 dni w ciągu całego roku kalendarzowego. W umowie nie została poruszona kwestia odpłatności za urlop. Zatrudniający wspomniał jedynie podczas rozmowy kwalifikacyjnej, że za urlop będzie przysługiwało jej wynagrodzenie. Pani Hanna wykorzystała część urlopu. Jednak nie otrzymała żadnego wynagrodzenia za wolne dni, a dodatkowo jej wynagrodzenie miesięczne zostało zmniejszone o wykorzystaną liczbę dni wolnych od pracy. W związku z tym zwróciła się o wyjaśnienie zaistniałej sytuacji. Otrzymała odpowiedź, że osoby zatrudnione w firmie na umowach B2B korzystają z urlopu nieodpłatnie. W tej sytuacji pani Hanna nie ma prawa do wystąpienia z roszczeniem wobec zatrudniającego, ponieważ w umowie brak jest zapisu o odpłatności za urlop wypoczynkowy.
Umowa B2B – inne urlopy
Osobom zatrudnionym na podstawie stosunku pracy oprócz prawa do odpłatnego urlopu wypoczynkowego przysługuje również prawo do innego rodzaju urlopów, jak np. do urlopu wychowawczego, macierzyńskiego lub innego przysługującego na opiekę na dziecko, a także do urlopu chorobowego oraz dni wolnych na dokształcanie i poszukiwanie pracy. Za przebywanie na wymienionych dniach wolnych zatrudniony otrzymuje wynagrodzenie. W przypadku umów B2B obowiązuje taka sama zasada jak przy urlopie wypoczynkowym. Strony muszą uzgodnić możliwość skorzystania z takich dni wolnych, a także muszą wypowiedzieć się co do kwestii wynagrodzenia. Wszelkie uzgodnienia powinny zostać zawarte w treści umowy. Jeżeli tak się nie stanie, to zatrudniający nie ma obowiązku wypłaty wynagrodzenia za te dni, a zatrudniony nie może występować z roszczeniami wobec zatrudniającego z tego tytułu. Teoretycznie urlopy przyznane w umowie B2B mogą zostać zabrane. W rzeczywistości wymaga to jednak zgody obu stron zobowiązania, a także sporządzenia aneksu do podpisanego wcześniej kontraktu. Jeżeli jedna ze stron podejmie samodzielnie decyzję o wycofaniu urlopu z umowy, to jej decyzja będzie bezskuteczna i nie będzie miała żadnej mocy prawnej. Jeżeli w tej sytuacji zatrudniony nie otrzymałby urlopu, to ma prawo wystąpić z roszczeniem o odszkodowanie do zatrudniającego. Bez znaczenia jest przyczyna zabrania urlopu.
PRZYKŁAD 2 Pani Ola jest od kilku lat zatrudniona na podstawie umowy B2B. W podpisanej umowie znalazł się zapis mówiący, że przysługuje jej w każdym roku płatny urlop wypoczynkowy w wymiarze 21 dni. Przez kilka lat pani Ola bez problemu korzystała z przysługującego jej prawa do urlopu i wynagrodzenia. Jednak w 2024 roku pojawiły się problemy. Pani Ola nie otrzymała wynagrodzenia za 15 dni wykorzystanego urlopu. Osoba zatrudniająca tłumaczyła, że z uwagi na trudną sytuację ekonomiczną, panującą w kraju inflację, a także spadek dochodów w firmie pani Ola nie będzie otrzymywała wynagrodzenia za urlop do odwołania. Swoją decyzję wraz z uzasadnieniem pracodawca przesłał zatrudnionej listem poleconym. Zgodnie z przepisami decyzja zatrudniającego nie jest zgodna z prawem i jest nieważna. Jeżeli pani Ola w dalszym ciągu nie otrzyma wynagrodzenia za wykorzystane dni urlopu, to będzie mogła wystąpić z roszczeniem wobec zatrudniającego do sądu i może domagać się również zapłaty odsetek za nieterminową płatność.
Podsumowanie
Zatrudniony na podstawie umowy B2B ma prawo do urlopu, ale tylko wtedy, kiedy w umowie znajdzie się zapis regulujący to zagadnienie. Wszelkie kwestie związane z urlopami i innymi dniami wolnymi muszą zostać zawarte w treści zobowiązania łącznie z podaniem rodzaju przyznanego urlopu oraz jego odpłatności. Z uwagi na to, że obecnie obowiązujące przepisy nie zobowiązują do stosowania żadnych urlopów w umowach B2B, to przyznanie prawa do urlopu jest uzależnione od woli obu stron umowy. W przypadku wpisania urlopu do umowy, to obowiązek ten może zostać uchylony tylko po sporządzeniu aneksu do umowy i wyrażeniu zgody przez obie strony.
