Jak wziąć urlop na żądanie?

W niektórych okolicznościach pracownicy mogą skorzystać z tzw. urlopu na żądanie. W jaki sposób mogą to zrobić? Czy to opłacalne rozwiązanie?

Kodeks pracy – rodzaje urlopów

Przepisy Kodeksu pracy wyróżniają kilka rodzajów urlopów, z których mogą skorzystać pracownicy. Wyróżnia się urlop:

• wypoczynkowy
• bezpłatny
• wychowawczy
• okolicznościowy.

Urlop na żądanie wchodzi w urlop wypoczynkowy. Nie ma wpływu na wymiar urlopu jaki przysługuje pracownikowi na wypoczynek. Przykładowo, jeżeli pracownikowi w danym roku kalendarzowym przysługuje 26 dni urlopu wypoczynkowego, a maksymalny wymiar urlopu na żądanie wynosi 4 dni to i tak dni te nie zwiększają wymiaru urlopu do 30 dni. Urlop na żądanie nie przechodzi na następny rok. Chęć skorzystania z niego pracownik musi zgłosić do pracodawcy. 

Zgłoszenie urlopu na żądanie

Kwestie związane z urlopem na żądanie zostały zawarte w art. 167(2) Kodeksu pracy. Zgodnie z przepisem:

Pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.

Łączny wymiar urlopu wypoczynkowego jaki pracownik wykorzystuje na zasadach i w trybie określonym w wymienionym powyżej przepisie nie może w danym roku kalendarzowym przekroczyć 4 dni i to niezależnie od liczby pracodawców, z którymi pracownik w danym roku pozostaje w stosunku pracy. Dni przypadające na urlop na żądanie przysługują każdemu w takim samym wymiarze. Jeżeli pracownik w danym roku wykorzysta całą pulę urlopu wypoczynkowego jaka należy mu się w danym roku (20 lub 26 dni), to nie przysługuje mu prawo ubiegania się o urlop na żądanie. 

Urlop na żądanie – wynagrodzenie

Urlop na żądanie jest urlopem wypoczynkowym i traktowany jest na równo z nim, również w kwestii wynagrodzenia. Jeżeli pracownik ma prawo do wypłaty wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy w wysokości 100%, to w takiej samej wysokości będzie przysługiwało mu wynagrodzenie za urlop na żądanie. 

Czy pracodawca ma prawo odmowy urlopu na żądanie? 

Jak wskazuje Kodeks pracy, pracownik może zgłosić żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia. Pracodawca powinien przychylić się do żądania pracownika i udzielić mu urlopu na jego żądanie w terminie wskazanym przez pracownika w maksymalnej wysokości 4 dni. Zgodnie z przepisami pracownik nie może rozpocząć urlopu na żądanie dopóki pracodawca nie wyrazi na niego zgody, czyli nie udzieli mu takiego urlopu. Oznacza to, że pracodawca w niektórych okolicznościach ma prawo odmówić pracownikowi udzielenia urlopu na żądanie. Dowodem takiej interpretacji może być wyrok sądu o treści: 

Urlopu wypoczynkowego co do zasady udziela pracodawca, a zgodnie z art. 161 k.p., „jest obowiązany udzielić pracownikowi” urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo. Na tle tego przepisu nie budzi wątpliwości, że wyrażony w nim obowiązek pracodawcy nie ma charakteru bezwzględnego. Do udzielania urlopu mają bowiem zastosowanie ogólne reguły, w tym także ta z art. 163 § 11k.p., zgodnie z którą wniosek urlopowy pracownika jest brany przez pracodawcę pod uwagę, ale nie jest dla niego wiążący. Pracodawca powinien go uwzględnić, jeżeli zwolnienie urlopowe we wnioskowanym czasie nie koliduje z koniecznością zapewnienia normalnego toku pracy.

Zgodnie z powyższym prawo pracownika do wypoczynku może być w niektórych okolicznościach skorygowane potrzebami pracodawcy, których realizacja może wymagać konieczności obecności pracownika w zakładzie pracy. W związku z tym w niektórych przypadkach urlop na żądanie może nie zostać pracownikowi udzielony. 

Urlop na żądanie – czy się opłaca?

Urlop na żądanie wydaje się być dobrym rozwiązaniem dla pracownika, który w nagłych wypadkach potrzebuje dnia wolnego. Jednak nie zawsze zgłoszenie na tzw. ostatnią chwilę będzie mile widziane przez pracodawcę. Poza tym pracownik musi liczyć się z tym, że czasami nie otrzyma zgody na wolne, a samoistne pozostanie w domu może mieć dla niego przykre konsekwencje w postaci nieusprawiedliwionej nieobecności. 

Podsumowanie

Pracownik ma prawo skorzystać z urlopu na żądanie maksymalnie 4 razy w ciągu jednego roku kalendarzowego (po 1 dniu) lub jednorazowo przez 4 dni bez przerwy. Urlop na żądanie wchodzi w wymiar urlopu wypoczynkowego. Nie jest dodatkowym urlopem. Jeżeli pracownik wykorzysta w danym roku cały urlop wypoczynkowy, to nie ma już prawa do urlopu na żądanie.

Data publikacji: 2023-01-08, autor: FakturaXL