Przedsiębiorcy, którzy rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej w danym roku podatkowym lub posiadający status małego podatnika mają prawo skorzystać z amortyzacji jednorazowej na warunkach preferencyjnych i do pomocy de minimis. Taka pomoc udzielana jest w zakresie oraz zgodnie z zasadami określonymi bezpośrednio w przepisach dotyczących prawa wspólnotowego w zakresie pomocy udzielanej w ramach zasady de minimis.
Odpisów w ramach amortyzacji jednorazowej mogą dokonywać:
podatnicy, którzy rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej w danym roku podatkowym z zastrzeżeniem ust. 11 art. 22 ustawy o PIT
mali podatnicy, czyli podatnicy, których przychód ze sprzedaży w działalności gospodarczej zgodnie z art. 5a pkt 20 ustawy razem z kwotą podatku należnego VAT nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym kwoty wyrażonej w złotówkach odpowiadającej równowartości 2 000 000 euro, a w przypadku przedsiębiorstwa w spadku również przychodu ze sprzedaży u zmarłego przedsiębiorcy. Przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się wg średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października z poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł.
Odpisów jednorazowych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 KŚT z wyłączeniem samochodów osobowych w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Mogą być dokonywane do wysokości nieprzekraczającej w danym roku podatkowym równowartości kwoty 50 000 euro o łącznej wartości tych odpisów. Przeliczenia na złotówki należy dokonać wg średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym miało miejsce zdarzenie zaokrąglając kwotę do 1 000 zł. Do limitu 50 000 euro nie wlicza się odpisów amortyzacyjnych naliczanych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nieprzekraczającej wartości 3 500 zł, o których mowa jest w art. 22f ust. 3 ustawy o PIT. Podatnicy uprawnieni do zastosowania amortyzacji jednorazowej mogą dokonywać odpisów w roku podatkowym, w którym środki trwałe podlegające amortyzacji jednorazowej zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ale nie wcześniej niż w miesiącu, w którym zostały one wprowadzone do ewidencji.
Zasady pomocy de minimis w ramach wykorzystania amortyzacji jednorazowej
Amortyzacja jednorazowa zastosowana w stosunku do środków trwałych o wartości przekraczającej 10 000 zł w ramach pomocy de minimis może okazać się bardzo korzystna dla przedsiębiorców. Dzięki takiemu rozwiązaniu jakim jest amortyzacja jednorazowa podatnicy mają możliwość jednorazowego zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów całej kwoty naliczonego odpisu środka trwałego. Podatnik ma także prawo dokonać jedynie częściowej amortyzacji jednorazowej w dowolnej wysokości jaka mieści się w ustawowym limicie określonym dla amortyzacji jednorazowej.
Kiedy mówimy o częściowej amortyzacji jednorazowej?
Podatnik, który uprawniony jest do stosowania amortyzacji jednorazowej nie musi dokonywać amortyzacji środka trwałego w całości. Dla przedsiębiorcy oznacza to, że jeżeli wartość początkowa środka trwałego w części, co do której podatnik chce zastosować amortyzację jednorazową nie będzie mieścić się w limicie równowartości 50 000 euro, to podatnik ma prawo dokonać częściowej amortyzacji jednorazowej danego składnika majątkowego. Dodatkowo podatnik, który posiada uprawnienia do skorzystania z amortyzacji jednorazowej w ramach pomocy de minimis może samodzielnie podjąć decyzję o zastosowaniu jednorazowej metody amortyzacji w części wartości środka trwałego. Przedsiębiorca może w roku podatkowym, w którym wprowadził dany środek trwały do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zastosować jednorazowy odpis amortyzacyjny w dowolnej wysokości jaka będzie mieścić się w ustawowym limicie przewidzianym tej metody amortyzacyjnej.
Amortyzację jednorazową w stosunku do środków trwałych o wartości przekraczającej 10 000 zł w ramach pomocy de minimis można zastosować tylko w roku podatkowym, w którym środki zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Jeżeli więc przedsiębiorca w danym roku podatkowym zastosuje amortyzację częściową, to w kolejnym roku nie będzie już mógł zastosować amortyzacji jednorazowej do pozostałej części, która nie została zamortyzowana. Oznacza to, że prawo do amortyzacji częściowej przysługuje jedynie w jednym roku. W kolejnych latach odpisy muszą być dokonywane na zasadach ogólnych.
PRZYKŁAD Mały podatnik VAT w lipcu 2022 roku kupił samochód ciężarowy za kwotę 250 000 zł. Zgodnie z przepisami mali podatnicy mają prawo dokonywać odpisów amortyzacyjnych za pomocą metody jednorazowej od wartości początkowej danego środka trwałego zaliczonego do grupy 3-8 KŚT. W związku z tym podatnik ma prawo zastosować jednorazową amortyzację w stosunku do samochodu ciężarowego. W tym przypadku przy korzystaniu z pomocy de minimis obowiązuje limit, do którego możliwe jest dokonywanie odpisów amortyzacyjnych. Limit ten wynosi 50 000 euro. Przeliczenia na złotówki dokonuje się wg średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym wystąpiło dane zdarzenie.
Przedsiębiorca kupił samochód ciężarowy w lipcu 2022 roku, co oznacza, że do przeliczenia 50 000 euro na złotówki należy zastosować średni kurs ogłoszony przez NBP na pierwszy dzień października 2021 roku. 50 000 euro x 4,5941 zł = 229 705 zł. Po zaokrągleniu do 1 000 zł limit jednorazowych odpisów amortyzacyjnych w ramach pomocy de minimis w 2022 roku wyniesie 230 000 zł.
Przedsiębiorca może dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego od wartości początkowej samochodu ciężarowego o wartości 230 000 zł. Od początku kolejnego roku podatkowego 2023, przedsiębiorca powinien dokonywać odpisów amortyzacyjnych od pozostałej niezamortyzowanej części na zasadach ogólnych. Pozostała część w wysokości 20 000 zł może być amortyzowana metodą liniową. Dla samochodu ciężarowego odpowiednią stawką amortyzacji jest 20%. Samochód ciężarowy został sklasyfikowany pod pozycją 742. Miesięczny odpis amortyzacyjny od następnego roku będzie wynosił: (250 000 zł x 20%) / 12 = 4 166,67 zł. Amortyzacja będzie kontynuowana aż do chwili wyrównania sumy dokonywanych odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową środka trwałego.
