Zasiłek macierzyński jest świadczeniem pieniężnym jaki otrzymuje kobieta za okres przebywania na urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie rodzicielskim oraz urlopie ojcowskim, pod warunkiem, że w okresie ubezpieczenia chorobowego była ubezpieczona i:
urodziła dziecko
przyjęła dziecko w wieku do 7 roku życia lub do 10 roku życia (w przypadku podjęcia w stosunku do dziecka decyzji o odroczeniu obowiązku szkolnego)
przyjęła dziecko do 7 roku życia na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyłączeniem rodziny zastępczej zawodowej lub dziecko do 10 roku życia (w przypadku podjęcia w stosunku do dziecka decyzji o odroczeniu obowiązku szkolnego).
Zasiłek macierzyński wypłacany jest automatycznie bez konieczności wnioskowania o niego i okresu wyczekiwania. Prawo do niego nabywane jest już od pierwszego dnia podlegania pod ubezpieczenie chorobowe. Świadczenie macierzyńskie może być pobierane maksymalnie przez okres 52 tygodni przy urodzeniu lub adopcji jednego dziecka. W przypadku urodzenia bądź adopcji większej liczby dzieci okres przebywania na urlopie macierzyńskim lub rodzicielskim zostaje wydłużony maksymalnie do 71 tygodni.
Zasiłek macierzyński – wysokość
Wysokość zasiłku macierzyńskiego, który wypłacany jest w okresie przebywania na urlopie macierzyńskim zależy od okresu za jaki przysługuje urlop. Zasiłek w pełnej wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku otrzymuje osoba za okres urlopu macierzyńskiego przysługującego na warunkach urlopu macierzyńskiego i urlopu ojcowskiego.
Zasiłek macierzyński udzielony w czasie urlopu rodzicielskiego ma różną wysokość i wynosi odpowiednio 100% podstawy wymiaru zasiłku i przysługuje:
do 6 tygodni urlopu rodzicielskiego w przypadku urodzenia 1 dziecka przy 1 porodzie lub przyjęcia na wychowanie 1 dziecka
do 8 tygodni urlopu rodzicielskiego w przypadku urodzenia przynajmniej 2 dzieci przy jednym porodzie lub przyjęcia jednocześnie na wychowanie przynajmniej 2 dzieci
do 3 tygodni urlopu rodzicielskiego jeżeli pracownikowi przysługuje 9 tygodni urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.
Zasiłek macierzyński może być wypłacany również w wysokości 60% podstawy wymiaru zasiłku w przypadku kiedy okres urlopu rodzicielskiego przypada po wyżej wymienionych okresach kiedy osoba ubezpieczona wykorzysta 3, 6, 8 tygodni urlopu rodzicielskiego. Po złożeniu przez kobietę wniosku o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający urlopowi macierzyńskiemu i urlopowi rodzicielskiemu w pełnym wymiarze w terminie 21 dni od dnia porodu, to w tej sytuacji wysokość zasiłku za cały czas jego trwania wyniesie 80% podstawy.
Podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego ustalana jest na takich samych zasadach co dla zasiłku chorobowego. Dla osoby ubezpieczonej prowadzącej działalność gospodarczą podstawą będzie przeciętny miesięczny przychód za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, za który powstała niezdolność do pracy. Przychód stanowi kwota będąca podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe po odliczeniu kwoty w wysokości 13,71%.
Wysokość zasiłku wypłacanego przedsiębiorcy zależy od zadeklarowanej przez niego podstawy wymiaru składek, czyli od wysokości opłacanych składek na ubezpieczenie chorobowe, od której planuje opłacać składkę na ubezpieczenie chorobowe. Minimalna podstawa została określona na 60% przeciętnego wynagrodzenia, a maksymalna na 250% przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku.
Wysokość zasiłku macierzyńskiego przy działalności gospodarczej trwającej poniżej 12 miesięcy
Jeżeli okres opłacania składek jest niższy od 12 miesięcy przy podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia chorobowe w wysokości zadeklarowanej kwoty, to podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego jest sumą:
przeciętnej miesięcznej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tej podstawy
kwoty będącej iloczynem 1/12 przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe w części przekraczającej najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tej podstawy za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia oraz liczby tych miesięcy.
Wysokość zasiłku macierzyńskiego przy działalności gospodarczej trwającej powyżej 12 miesięcy
Do obliczania wysokości zasiłku macierzyńskiego pod uwagę brana jest wysokość podstawy wymiaru składek za okres 12 miesięcy kalendarzowych jakie poprzedzają nabycie praw do zasiłku. W związku z tym wyższa wysokość zasiłku macierzyńskiego wiąże się z pełną zadeklarowaną podstawą i dlatego składki powinny być odprowadzane w wyższej wysokości przez cały rok kalendarzowy. Jeżeli składki w wyższej wysokości będą naliczane za krótszy okres niż 12 miesięcy, to zasiłek macierzyński będzie otrzymywany w kwocie powiększonej o 1/12 za każdy miesiąc opłacania wyższych składek przed nabyciem do niego prawa.
Zasiłek macierzyński, jego wysokość i preferencyjny ZUS
Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą po spełnieniu określonych wymogów mają prawo skorzystać z obniżonych składek na ZUS, w tym ubezpieczenia chorobowego. Zgodnie z art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych mogą mieć naliczone składki od kwoty 30% minimalnego wynagrodzenia. Kwota ta będzie stanowiła podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego, co oznacza, że zasiłek macierzyński będzie miał niską wartość. Po złożeniu wniosku zostanie uzupełniony do wysokości świadczenia rodzicielskiego.
Zgodnie z obowiązującymi zasadami, podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo w sytuacji kiedy pomiędzy okresami pobierania zasiłków takiego samego rodzaju, a także innego rodzaju nie było przerwy lub była ona krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe. Powyższe dotyczy ubezpieczonych kobiet, które zanim otrzymały zasiłek macierzyński pobierały zasiłek chorobowy oraz tych, które po zakończeniu zasiłku macierzyńskiego z tytułu urodzenia dziecka nabyły prawo do zasiłku macierzyńskiego na kolejne dziecko w ciągu 3 miesięcy. Kobieta podczas trwania urlopu macierzyńskiego ma prawo nadal prowadzić działalność gospodarczą. W tym okresie ma obowiązek opłacania jedynie składki zdrowotnej. Jeżeli wartość zasiłku macierzyńskiego nie przekracza kwoty świadczenia rodzicielskiego, to w takiej sytuacji przysługuje zwolnienie z opłacania składki.
