Na czym polega mechanizm podzielonej płatności?

Mechanizm podzielonej płatności (split payment) związany jest z podatkiem VAT. Jego wprowadzenie miało na celu zmniejszenie i w ostateczności wyeliminowanie luki podatkowej w podatku VAT.

Split payment – podstawowe informacje

Mechanizm podzielonej płatności (MPP) został wprowadzony ustawą o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych usług z dnia 1 sierpnia 2017 roku. Dla podatników przepisy obowiązują od 1 lipca 2018 roku dobrowolnie oraz od 1 listopada 2019 roku obowiązkowo. 

Zgodnie z art. 108a ust. 1 ustawy, split payment przeznaczony jest dla nabywców, którzy otrzymali od sprzedawcy fakturę z podziałem na 2 kwoty, gdzie wartość netto musi trafić na rachunek bankowy rozliczeniowy, a podatek VAT na specjalny rachunek VAT sprzedawcy. 

Od 1 listopada 2019 roku zgodnie z art. 108a ust. 1a ustawy jeżeli zapłata za faktury dotyczy czynności wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, a kwota należności na fakturze wynosi minimum 15 000 zł, to płatność koniecznie musi być dokonana za pomocą podzielonej płatności. 
Split payment dotyczy jedynie transakcji dokonywanych na rzecz innych podatników, czyli B2B (firma-firma). Nie stosuje się go w transakcjach firma – osoba prywatna. Płatność może być dokonana tylko w polskiej walucie. 

Zapłata w ramach mechanizmu podzielonej płatności

Celem umożliwienia wszystkim przedsiębiorcom dokonywania wpłat w ramach podzielonej płatności, banki i SKOK-i zostały zobowiązane do założenia specjalnych rachunków VAT dla każdego podatnika. Rachunki zostają założone automatycznie bez konieczności zawierania dodatkowych umów. Dla banków i SKOK-ów założenie oraz prowadzenie rachunków VAT jest neutralne pod względem finansowym.

Jeżeli więc opłata za normalny przelew wynosi np. 2 zł, to opłata za przelew w mechanizmie podzielonej płatności nie może być wyższa, niż 2 zł. Czynnik finansowy nie może być czynnikiem zniechęcającym podatników do korzystania z mechanizmu podzielonej płatności.

Na rachunek bankowy, który służy do rozliczania transakcji w split payment nie mogą być wpłacane inne środki jak tylko te pochodzące z podatku VAT (art. 62b ust. 2 ustawy Prawo bankowe). Z kolei zgodnie z art. 62b ust. 1 ustawy Prawo bankowe, na rachunek VAT mogą być przelewane jedynie środki pieniężne pochodzące z: 

• podatku VAT wykazane na wystawionej fakturze sprzedaży oraz fakturze korygującej
• podatku VAT pochodzące z innego rachunku VAT z tego samego banku należącego do tego samego podatnika
• zwrotu podatku VAT.

Z rachunku VAT można:

• dokonać zapłaty całości lub części kwoty podatku VAT z otrzymanej faktury
• dokonać zwrotu kwoty VAT jaka wynika z faktury korygującej wystawionej na rzecz nabywcy
• uregulować należności podatkowe wynikające z deklaracji VAT oraz odsetek podatkowych z tytułu niedopłaty podatku VAT
• uregulować należności podatkowe z tytułu podatku CIT lub PIT oraz odsetek podatkowych za zwłokę
• zapłaty składek na ZUS
• zapłaty podatku akcyzowego
• zapłaty należności celnych
• zapłaty zobowiązań podatkowych z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych
• dokonać przelewu kwoty podatku VAT, która wskutek błędu wpłynęła na rachunek VAT nie tego dostawcy towarów – właściciel rachunku VAT otrzymał zapłatę za fakturę, której nie był wystawcą (nabywca pomylił się dokonując przelewu)
• dokonać przelewu zwrotnego kwoty VAT na rzecz nabywcy w przypadku nienależnie otrzymanej płatności
• dokonać przelewu pomiędzy rachunkami VAT tego samego właściciela rachunków
• przekazywać kwoty VAT na rachunek wskazany przez naczelnika US na podstawie postanowienia dotyczącego uwolnienia środków zgromadzonych na rachunku VAT
• przekazać kwotę VAT na rachunek jednostki budżetowej
• dokonać wpłaty należności z tytułu podatku wynikającego z egzekucji (zajęcie na podstawie administracyjnego tytułu wykonawczego).

Stosowanie mechanizmu podzielonej płatności – korzyści dla nabywcy

W obowiązujących przepisach zostały zawarte powody, dla których warto skorzystać z split payment:

1. mniejsza kwota zobowiązania podatkowego (art. 108d ust. 1 projektu zmienianej ustawy o VAT). 
W przypadku kiedy zapłata zobowiązania podatkowego z tytułu podatku nastąpi w całości z rachunku VAT we wcześniejszym terminie niż ten jaki został określony dla zapłaty podatku, to kwotę należnego zobowiązania można obniżyć o kwotę jaka wynika z wyliczenia zgodnie ze wzorem:
S = Z x r x (n/360)

S – kwota, o którą zostaje obniżona kwota zapłaty zobowiązania podatkowego z tytułu podatku zaokrąglona do pełnych złotych

Z - kwota zobowiązania podatkowego z tytułu podatku jaka wynika z deklaracji podatkowej przed obniżeniem zobowiązania

r – stopa referencyjna NBP jaka obowiązuje na dni robocze przed dniem zapłaty podatku

n – liczba dni od dnia, w którym został zlecony przelew z wyłączeniem dnia do terminu określonego dla zapłaty podatku, łącznie z tym dniem. 

2. brak odpowiedzialności solidarnej (art. 108c ust. 1 ustawy). 
Przy zapłacie faktury z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności nie mają zastosowania przepisy o odpowiedzialności solidarnej. W dziale Xa zawarte regulacje związane ze stosowaniem sankcji określonych w art. 112b ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 oraz w art. 112c ustawy o VAT, które nie będą miały zastosowania, do wysokości kwoty podatku jaka wynika z otrzymanej faktury zapłaconej za pomocą split payment

3. zastosowanie art. 108c ust. 2: 

Do zaległości w podatku powstałej za okres rozliczeniowy, za który podatnik w złożonej deklaracji podatkowej wykazał kwotę podatku naliczonego, której co najmniej 95% wynika z otrzymanych przez podatnika faktur, które zostały zapłacone z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, przepisu art. 56b Ordynacji podatkowej nie stosuje się.

Tak więc podwyższona stawka odsetek za zwłokę do zaległości w podatku VAT w tym wypadku nie ma zastosowania. 

Zwrot środków zgromadzonych na rachunku VAT

W art. 108b ust. 1 ustawy zostało wskazane, że podatnik ma prawo wystąpić z wnioskiem o przelanie środków zgromadzonych na swoim rachunku VAT na własny rachunek bankowy rozliczeniowy prowadzony dla celów działalności gospodarczej. Przelew może być wykonany wyłącznie na wniosek podatnika, w którym powinien podać wysokość zwracanej kwoty o jaką się ubiega. Decyzję o zwrocie w formie postanowienia wydaje Naczelnik US po wcześniejszej weryfikacji wniosku. Ma na to 60 dni od daty jego otrzymania. 

W niektórych przypadkach Naczelnik Urzędu Skarbowego nie musi wyrazić zgody na przelanie środków z rachunku VAT na rachunek rozliczeniowy podatnika:

Naczelnik urzędu skarbowego odmawia, w drodze decyzji, wydania zgody na przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT:
1) w przypadku posiadania przez podatnika zaległości z tytułu podatków i należności, o których mowa w art. 62b uznanie i obciążenie rachunku VAT ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe – w wysokości odpowiadającej tej zaległości wraz z odsetkami za zwłokę, według stanu na dzień wydania decyzji;
2) w przypadku gdy zachodzi uzasadniona obawa, że:
a) zobowiązanie podatkowe z tytułu podatków i należności, o których mowa w art. 62b uznanie i obciążenie rachunku VAT ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, nie zostanie wykonane, w szczególności gdy podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań podatkowych lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję zobowiązań podatkowych, lub
b) wystąpi zaległość podatkowa z tytułu podatków i należności, o których mowa w art. 62b uznanie i obciążenie rachunku VAT ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, lub zostanie ustalone dodatkowe zobowiązanie podatkowe

Data publikacji: 2021-05-24, autor: FakturaXL