Mechanizm podzielonej płatności na fakturze walutowej
Od 1 listopada 2019 roku niektóre branże obowiązkowo zostały objęte split payment. Pomimo, że od jego wprowadzenia minęło trochę czasu, to nadal nie wszyscy podatnicy do końca wiedzą w jakich okolicznościach zobowiązani są do wykonywania płatności z zastosowaniem MPP, dlatego czasami asekuracyjnie wybierają split payment, aby nie narazić się na sankcje. Czy mechanizm podzielonej płatności obowiązuje również w przypadku faktur walutowych?
Czym jest mechanizm podzielonej płatności (MPP) i kiedy jest obowiązkowy?
Split payment, czyli mechanizm podzielonej płatności (MPP) został wprowadzony w 2019 roku i polega na dokonywaniu płatności za towar lub usługę z zastosowaniem tzw. komunikatu przelewu. W przypadku takiego przelewu całość kwoty nie trafia na rachunek sprzedawcy, a zostaje podzielona na kwotę netto i podatek VAT. W tej sytuacji jedynie kwota netto trafia na konto sprzedawcy, a kwota podatku VAT zostaje przelana na specjalny rachunek VAT, który jest automatycznie tworzony przez bank lub SKOK na zasadzie dodatkowego konta dopiętego do rachunku firmowego podatnika założonego w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Mechanizm podzielonej płatności należy zastosować w sytuacji, kiedy płatność dotyczy nabytych towarów i usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT udokumentowanych fakturą, której kwota należności ogółem jest wyższa niż 15 000 zł lub jej równowartości wyrażonej w walucie obcej. Split payment mogą stosować jedynie podatnicy VAT opłacający transakcje przelewem w polskiej walucie. Mechanizm podzielonej płatności może mieć charakter dobrowolny lub obowiązkowy. Zależy to od rodzaju towarów i usług oraz od wartości transakcji.
Split payment nie dotyczy:
osób nieprowadzących działalności gospodarczej
podatników VAT zwolnionych
przedsiębiorców rozliczających się gotówką lub kartą.
PRZYKŁAD 1 Podatnik posiada warsztat samochodowy. W czerwcu kupił części samochodowe na kwotę 20 000 zł. Transakcja została udokumentowana fakturą VAT, na której nie było adnotacji o zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności. Czy podatnik powinien dokonać płatności za fakturę z zastosowaniem split payment?
Odpowiedź Tak, podatnik powinien wykonać płatność za pomocą split payment, ponieważ części samochodowe zostały wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, a dodatkowo wartość sprzedaży przekroczyła kwotę 15 000 zł. Sam brak adnotacji o zapłacie za pomocą mechanizmu podzielonej płatności nie daje prawa, żeby płatność była wykonana z pominięciem split payment.
PRZYKŁAD 2 Przedsiębiorca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zajmuje się naprawą komputerów. W związku z tym często kupuje różne części komputerowe oraz inne akcesoria. Ostatnio dokonał zakupu dysków SSD o wartości 3 500 zł. Z hurtowni, w której zakupił towar otrzymał fakturę VAT zawierającą adnotację „Mechanizm podzielonej płatności”. Sprzedawca jest przekonany, że taka adnotacja musi znaleźć się na każdej fakturze sprzedażowej, ponieważ wymagają tego przepisy. Czy w przedstawionej sytuacji nabywca ma obowiązek dokonać zapłaty za pomocą split payment?
Odpowiedź: W opisanym przypadku, nabywca nie ma obowiązku dokonania płatności za pomocą mechanizmu podzielonej płatności. Sama adnotacja na dokumencie „mechanizm podzielonej płatności” nie oznacza, że przedsiębiorca musi dokonać zapłaty w ten sposób. Muszą jeszcze zostać spełnione pozostałe warunki.
Transakcje, które dotyczą sprzedaży towarów lub usług spoza załącznika nr 15 ustawy lub wystawione są na kwotę niższą niż 15 000 zł nie są objęte obowiązkowym MPP.
Obowiązek zapłaty za pomocą split payment – zapłata za faktury walutowe
Mechanizm podzielonej płatności dotyczy tylko transakcji krajowych, co oznacza, że jeżeli polski przedsiębiorca współpracuje z kontrahentem zagranicznym, to zawierane transakcje nie są objęte split payment. W takim przypadku podatnik będący częścią międzynarodowej grupy lub współpracujący z taką zobowiązany jest do stosowania rozliczeń w obcej walucie.
PRZYKŁAD 3 Podatnik z Polski prowadzi firmę budowlaną. Jest podwykonawcą prac budowlanych wykonywanych dla koncernu międzynarodowego. Firmy podpisały ze sobą umowę o współpracy, z której wynika, że wszystkie transakcje zarówno krajowe jak i zagraniczne będą rozliczane w euro. Jak w takiej sytuacji podatnik powinien rozliczyć otrzymane faktury? Czy są one objęte mechanizmem podzielonej płatności?
Odpowiedź: Transakcje zagraniczne nie są objęte obowiązkiem rozliczania za pomocą MPP, ale jeżeli transakcja będzie dotyczyła prac budowlanych wykonywanych na terytorium Polski, to płatność musi być wykonana za pomocą split payment, nawet jeżeli faktura została wystawiona w obcej walucie. W przypadku, kiedy transakcja dotyczy towarów z załącznika nr 15 ustawy, to jedyną dopuszczalną formą zapłaty podatku jest wpłata w złotówkach z użyciem komunikatu przelewu. W przeciwnym razie, kiedy podatnik nie zastosuje mechanizmu podzielonej płatności to może ponieść określone konsekwencje w postaci nałożenia na niego sankcji.
PRZYKŁAD 4 Podatnik otrzymał fakturę na kwotę 17 000 euro za usługi budowlane wykonywane na terytorium Polski. W jaki sposób powinien dokonać płatności?
Odpowiedź: Zapłata kwoty netto z faktury może nastąpić w dowolny sposób, przykładowo na rachunek walutowy. Natomiast kwota podatku VAT jaka wynika z otrzymanej faktury powinna być przelana na rachunek VAT.
Jeżeli faktura została wystawiona w obcej walucie, to kwotę podatku po przeliczeniu należy wpłacić w złotówkach z użyciem komunikatu przelewu. Z powyższego wynika, że podatnik musi wykonać 2 przelewy, jeden na rachunek walutowy, a drugi na rachunek VAT.
Split payment – sankcje za niewywiązanie się z obowiązku
W sytuacji, kiedy podatnicy zobowiązani do wykonania płatności za pomocą mechanizmu podzielonej płatności nie wywiążą się ze swojego obowiązku muszą liczyć się z konsekwencjami w postaci nałożenia na nich sankcji. Jak stanowi art. 108a ust. 7 ustawy o VAT, jeżeli zostanie stwierdzone, że podatnik, pomimo, że miał taki obowiązek nie dokonał płatności za pomocą split payment, to organ podatkowy może wobec niego ustalić dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości równowartości 30% kwoty podatku jaka przypada na nabyte towary lub usługi z załącznika nr 15 do ustawy wykazane na fakturze dotyczącej danej płatności.
PRZYKŁAD 5 Podatnik wykonał usługę budowlaną, za którą otrzymał fakturę wystawioną w obcej walucie. Miejscem wykonania usługi była Polska. Na fakturze została ujęta kwota 65 000 euro. Zdaniem podatnika, jeżeli faktura została wystawiona w euro to nie ma on obowiązku zapłaty z zastosowaniem MPP i dokonał zwykłego przelewu. Czy w tej sytuacji podatnik postąpił słusznie?
Odpowiedź: Podatnik powinien dokonać wpłaty z wykorzystaniem split payment. Jeżeli dokonał zwykłego przelewu z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności, pomimo że miał taki obowiązek, to musi liczyć się z tym, że organ podatkowy może nałożyć na niego sankcję. Nie ma tu żadnego znaczenia fakt, że faktura została wystawiona w euro.
Podatnik może uniknąć kary pod warunkiem, że dostawca lub usługodawca rozliczy całą kwotę podatku jaka wynika z faktury zapłaconej z naruszeniem przepisu art. 108a ust. 1a ustawy o VAT.
Podsumowanie
Podatnicy współpracujący z zagranicznymi kontrahentami szczególną uwagę powinni zwrócić na faktury otrzymywane w obcej walucie. Przede wszystkim muszą sprawdzić czy nie mają obowiązku zastosowania mechanizmu podzielonej płatności. W przeciwnym razie, kiedy zaniechają wykonania tego obowiązku i opłacą fakturę z pominięciem split payment, to muszą liczyć się z nałożeniem na nich sankcji.
