Czy pracownik może zmienić termin urlopu wypoczynkowego?

Czas urlopu jest wyczekiwany przez zdecydowaną większość pracowników. Czy zmiana terminu urlopu jest akceptowana przez pracodawcę? Jakie stanowisko przedstawiają przepisy? Szczegółowe informacje dotyczące planowania urlopów, odwoływania z urlopów, a także zmiany terminów można znaleźć w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeksu Pracy. W zdecydowanej większości miejsc pracy urlopy są przyznawane zgodnie z planem urlopów, ale nie ma przeciwwskazań, aby pracodawca uzgodnił szczegóły z pracownikiem, jeśli potrzebuje dni wolne od pracy w konkretnym terminie.

Urlop wypoczynkowy prawem pracownika

Pracownik ma wiele praw, a jednym z nich jest prawo do wypoczynku, które jest prawem nieprzerwanym, corocznym, płatnym oraz niezbywalnym. Dla porównania obowiązkiem pracodawcy jest udzielenie pracownikowi urlopu w roku kalendarzowym, kiedy pracownik ma do tego prawo.

Urlop przysługuje każdej osobie, która podpisała z pracodawcą umowę o pracę. Dla stażu krótszego niż 10 lat, wymiar urlopu wynosi 20 dni w ciągu roku, a dla stażu powyżej 10 lat, 26 dni w ciągu roku. Złożenie przez pracownika wniosku stanowi podstawę przyznania urlopu z dni, które są dla zatrudnionej osoby dniami pracy, zgodnie z rozkładem czasu pracy.

Przepisy podają, że urlop może być dzielony na raty, ale wymagane jest jednorazowe wykorzystanie 14 dni kalendarzowych.

Gdy urlop nie zostanie wykorzystany przez pracownika w ciągu roku kalendarzowe, musi go wybrać najpóźniej do 30 września następnego roku kalendarzowego.
Art. 163 Kodeksu pracy podaje, że urlopu pracowników udziela się zgodnie z planem urlopów, który wyznacza pracodawca, po uwzględnieniu wniosków pracownika i z zachowaniem obowiązku zapewnienia standardowego toku pracy. Plan urlopów nie obejmuje urlopu przyznanego pracownikowi, którzy jest na okresie wypowiedzenia. Pracodawca nie wyznacza planu urlopów, gdy zakładowa organizacja związkowa się na to nie zgodziła. Zatrudnione osoby muszą dowiedzieć się o wyznaczonym planie urlopów.

W tym miejscu należy mieć na uwadze, że pracodawca, który zmienił pracownikowi termin urlopu jest zobligowany do pokrycia kosztów związanych w sposób bezpośredni z jego urlopem wypoczynkowym. W praktyce oznacza to np. bilety lotnicze, jednak pracownik musi udowodnić, że te koszty poniósł i w jakiej wysokości.

Czy termin urlopu może ulec zmianie?

Zmiana terminu urlopu odbywa się po dostarczeniu przez pracownika wniosku, a wraz z nim odpowiedniego uzasadnienia prośby. Pracownik nie powinien nastawiać się na pozytywną decyzję, gdyż może spotkać się również z odmową.

Zmiana terminu urlopu występuje chociażby na skutek zastosowania przez pracodawcę prawa udzielenia urlopu w okresie wypowiedzenia.

Gdy urlop nie zostanie wykorzystany w terminie wyznaczonym planem, pracownik wspólnie z pracodawcą wyznacza alternatywny termin, na który muszą się zgodzić obie strony.

Oprócz wniosku pracownika przesunięcie urlopu może nastąpić na skutek szczególnych potrzeb pracodawcy, gdy nieobecność pracownika przyczyniłaby się do poważnych zakłóceń toku pracy, co oznacza przyczyny o podłożu ekonomicznym, technicznym, zawarcie sporego kontraktu, niemożliwa do zaplanowania kontrola z Urzędu Skarbowego albo Państwowej Inspekcji Pracy. W prezentowanym przykładzie musi pojawić się zależność, że na skutek nieobecności pracownika w zakładzie pracy wystąpiły poważne zakłócenia toku pracy.

Zabrania się, aby pracodawca zmieniał plan urlopów albo termin dni wolnych od pracy pracownika, jeżeli wiedział o danyvh przesłankach wcześniej. Zmiana planów urlopowych następuje na skutek niemożliwych do zaplanowania czy przewidzenia sytuacji czy zdarzeń.

Stroną decyzyjną o przesunięciu terminu urlopu jest pracodawca, nie ma znaczenia, kto wnioskuje o przesunięcie.

Jakie przesłanki przyczynią się do zmiany terminu urlopu?

Najczęściej akceptowaną przyczyną zmiany terminu jest szczególny interes osobisty lub rodzinny pracownika, co w praktyce oznacza chorobę członka, rodziny, sprawowanie opieki nad dzieckiem, brak urlopu innego członka rodziny, ważne sprawy osobiste, sytuacja polityczna, klęska żywiołowa i inne.

Co w sytuacji, gdy pracodawca nie udzieli zgody na urlop?

Jeżeli pracodawca nie wyrazi zgody na urlop pracownika w terminie pierwszego wyboru, może on znaleźć inny dogodny termin albo opcjonalnie zaakceptować plan urlopowy.

Jeżeli pracodawca nie akceptuje wniosku oraz dwóch następnych wniosków o udzielenie urlopu, nie ma miejsca ciężkie naruszenie obowiązków pracodawcy względem pracownika. Co ciekawe, podczas odmowy nie musi podawać przyczyny swojej decyzji.

Przesunięcie urlopu

Gdy pracownik nie ma możliwości wykorzystania urlopu w wyznaczonym terminie na skutek:

• czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby,
• odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
• powołania na ćwiczenia wojskowe w ramach pasywnej rezerwy, stawienia się do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie albo stawienia się do pełnienia służby w aktywnej rezerwie, na czas do 3 miesięcy,
• urlopu macierzyńskiego

obowiązkiem pracodawcy jest zmiana terminu urlopu.

Odwołanie pracownika z urlopu przed wyznaczonym terminem

Jednym z praw pracodawcy jest odwołanie pracownika z urlopu, jednak może to nastąpić tylko w przypadkach, kiedy pojawią się okoliczności niemożliwe do zaplanowania w momencie rozpoczynania urlopu przez zatrudnioną osobę. Zgodnie z okolicznościami, pracownik musi być obecny w zakładzie. W praktyce oznacza to chociażby konieczność naprawy maszyny, którą jako jedyny może naprawić dana osoba.

W przytoczonym przypadku pracodawca zwraca koszty ponoszone przez pracownika.

Jeżeli odwołanie pracownika jest niezgodne z przepisami prawa pracy, nakładana jest na niego odpowiedzialność cywilna zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.

Data publikacji: 2024-09-22, autor: FakturaXL