Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw zawiera nowelizację przepisów dotyczących składki zdrowotnej. Zmiana pozwoliła na uwzględnienie w wyliczeniu składki zdrowotnej różnicy remanentowej.
Remanent, czyli spis z natury lub inwentaryzacja oznacza policzenie i spisanie rzeczywistego stanu składników majątkowych firmy na dany dzień, na które składają się:
towary handlowe
gotowe wyroby
półwyroby oraz produkcja w toku
materiały wykorzystywane do produkcji
braki i odpady związane z produkcją wyrobów gotowych.
Przedsiębiorca może sporządzić remanent w każdej chwili, np. w każdym miesiącu roku lub co kwartał. Obowiązkowo zgodnie z par. 24 ust. 1 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej książki przychodów i rozchodów podatnik musi przeprowadzić spis z natury:
na dzień 1 stycznia
na koniec każdego roku podatkowego (31 grudnia)
na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego
w przypadku utraty w trakcie roku podatkowego prawa do opłacania podatku na zasadach ryczałtu
na dzień zmiany wspólnika
na dzień zmiany proporcji udziałów wspólników lub na dzień likwidacji działalności.
Przedsiębiorcy rozliczający się na podstawie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie muszą sporządzać remanentu, co oznacza, że nie ustalają różnicy remanentowej.
Co to jest różnica remanentowa?
Każdy przedsiębiorca rozliczający się i prowadzący książkę przychodów i rozchodów ma obowiązek sporządzić spis z natury na dzień rozpoczęcia prowadzenia firmy. Remanent początkowy nie ma wpływu na składkę zdrowotną. Zgodnie z nowelizacją ustawy w wyliczeniu podstawy składki zdrowotnej należy uwzględnić tzw. różnicę remanentową. Art. 81 ust. 2c ust. 5 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wskazuje, że przy obliczaniu podstawy wymiaru składki zdrowotnej w przypadku podatników prowadzących książkę przychodów i rozchodów, dochód ustalany jest na podstawie analizy art. 44 ust. 2 ustawy o PIT. Z kolei na podstawie tego przepisu, jeżeli podatnik na koniec miesiąca sporządzi spis z natury lub naczelnik urzędu skarbowego wyda zarządzenie sporządzenia takiego remanentu, to dochód będzie ustalany wg zasad określonych w art. 24 ust. 2 ustawy o PIT. Art. 24 ust. 2 ustawy o PIT mówi, że podatnicy osiągający dochody z działalności gospodarczej i prowadzący książkę przychodów i rozchodów ustalają dochód jako różnicę pomiędzy przychodem, a kosztami uzyskania przychodów:
powiększoną o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego pod warunkiem, że wartość remanentu końcowego przewyższa wartość remanentu początkowego
pomniejszoną o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego pod warunkiem, że wartość remanentu początkowego przewyższa wartość remanentu końcowego.
Różnica remanentowa w postaci różnicy wysokości dwóch remanentów będzie miała miejsce wtedy, kiedy zostaną sporządzone przynajmniej dwa spisy z natury (początkowy i końcowy). Różnica może zwiększać lub zmniejszać dochód. Jeżeli wartość remanentu początkowego będzie mniejsza niż wartość remanentu końcowego, to dochód zwiększy się o powstałą różnicę remanentową. W odwrotnej sytuacji, kiedy wartość remanentu początkowego będzie większa od wartości remanentu końcowego, to dochód będzie mniejszy o powstałą różnicę.
Składka zdrowotna w 2022 roku – różnice remanentowe
Art. 36 ustawy zmieniającej mówi, że przy ustalaniu podstawy wymiaru składki zdrowotnej w 2022 roku, różnice remanentowe zwiększające dochód nie są uwzględniane w wyliczeniu. W 2022 roku sporządzając remanent końcowy w trakcie roku można jedynie zmniejszyć wysokość składki zdrowotnej. W przypadku, kiedy remanent końcowy będzie przewyższał wartość remanentu początkowego, to nie zostanie on uwzględniony w kalkulacji składki zdrowotnej. W rozliczeniu końcowym składki zdrowotnej po zakończonym roku (roczna składka zdrowotna) podatnik będzie mógł uwzględnić różnicę remanentową niezależnie od tego czy dochód zwiększy się czy zmniejszy.
Art. 36 (wersja od 1 sierpnia 2022 roku)
Przy ustalaniu w 2022 r. podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne nie powiększa się dochodu, o którym mowa w art. 81 ust. 2 i ust. 2c pkt 1 i 3 ustawy zmieniającej w art. 10, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, o różnicę określoną w art. 24 ust. zdanie pierwsze ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
PRZYKŁAD 1 Przedsiębiorca jako formę opodatkowania wybrał zasady ogólne. Na dzień 1 stycznia 2022 roku sporządził remanent początkowy, którego wartość wyniosła 30 000 zł. 30 czerwca 2022 roku sporządził remanent końcowy, który wyniósł 40 000 zł. Jaki wpływ na składkę zdrowotną będzie miał remanent?
Odpowiedź: Wartość remanentu końcowego jest wyższa niż początkowego. W tej sytuacji będzie on powiększał dochód. Jeżeli chodzi o składkę zdrowotną to w 2022 roku dodatnia różnica remanentowa nie ma na nią wpływu. Oznacza to, że sporządzony spis z natury nie będzie miał wpływu na podstawę wyliczenia składki zdrowotnej.
PRZYKŁAD 2 Przedsiębiorca wybrał jako formę opodatkowania ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Zawsze na początek i koniec każdego roku sporządzał dobrowolnie remanent. W 2021 roku wartość remanentu początkowego sporządzonego na dzień 31 grudnia wyniosła 1 500 zł. Natomiast wartość remanentu początkowego w 2022 roku sporządzonego na dzień 1 stycznia 2022 roku wyniosła 1 000 zł. Czy przedsiębiorca może ująć remanent w wyliczeniu podstawy składki zdrowotnej?
Odpowiedź: Przedsiębiorca nie może uwzględnić remanentu w podstawie wymiaru składki zdrowotnej z tego względu, że remanent w przypadku podatnika stosującego ryczałt nie ma wpływu na wysokość składki.
Sposób wyliczania składki zdrowotnej po nowelizacji przepisów
Sposób wyliczania podstawy wymiaru składki zdrowotnej został wskazany w art. 81 ust. 2c pkt 1 – 5 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zgodnie z przepisem należy:
ustalić dochód narastająco od początku roku. Przychody uzyskane narastająco pomniejsza się o koszty uzyskania przychodu także w ujęciu narastającym
od wyliczonego dochodu odejmuje się dochód narastająco od początku roku za poprzednie miesiące
od uzyskanego wyniku należy odjąć zapłacone w danym miesiącu składki społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe) pod warunkiem, że nie zostały ujęte jako koszt w książce przychodów i rozchodów
jeżeli został sporządzony remanent końcowy, to należy uwzględnić różnicę remanentową.
Za podstawę składki zdrowotnej przyjmuje się dochód uzyskany za poprzedni miesiąc. Składka za dany miesiąc obliczana jest na podstawie dochodu, opłaconych składek społecznych oraz różnicy remanentowej.
PRZYKŁAD 3 Przedsiębiorca wybrał opodatkowanie w formie skali podatkowej. Na dzień 1 stycznia 2022 roku sporządził remanent początkowy, którego wartość wyniosła 50 000 zł. W dniu 31 maja 2022 roku sporządził remanent końcowy o wartości 40 000 zł. Wysokość składek społecznych opłaconych w maju wyniosła 1 138,24 zł. Składki nie zostały uwzględnione w KPiR po stronie kosztów. Od stycznia do maja 2022 roku dochód przedsiębiorcy wyniósł 60 000 zł, a od stycznia do kwietnia 2022 roku wyniósł 45 000 zł. Jaką składkę zdrowotną przedsiębiorca zapłaci za miesiąc czerwiec przed zmianą przepisów i po ich zmianie?
Wysokość składki zdrowotnej wg Polskiego Ładu 1.0 wynosi: 1 247,56 zł
Wyliczenia: dochód za maj: 60 000 zł – 45 000 zł = 15 000 zł dochód pomniejszony o składki społeczne zapłacone w maju: 15 000 zł - 1 138,24 zł = 13 861,76 zł wysokość składki zdrowotnej: 9% x 13 861,76 zł = 1 247,56 zł.
Wysokość składki zdrowotnej wg Polskiego Ładu 2.0 wynosi: 347,56 zł
Wyliczenia: dochód za maj: 60 000 zł – 45 000 zł = 15 000 zł dochód pomniejszony o składki społeczne zapłacone w maju: 15 000 zł - 1 138,24 zł = 13 861,76 zł różnica remanentowa: 50 000 zł – 40 000 zł = 10 000 zł wysokość składki zdrowotnej: 9% x (13 861,76 zł – 10 000 zł) = 347,56 zł.
Przedsiębiorca w wyniku nowelizacji ustawy o składce zdrowotnej zaoszczędził 900 zł.
