Po wprowadzeniu Polskiego Ładu największym obciążeniem dla podatników okazała się być składka zdrowotna, która zgodnie z nowymi przepisami naliczana jest w inny sposób niż było to do końca 2021 roku. Aby zniwelować straty ponoszone przez podatników zostały wprowadzone kolejne zmiany umożliwiające ujmowanie różnic remanentu przy wyliczaniu podstawy i pozwalające na nieujmowanie w podstawie części dochodu ze sprzedaży środków trwałych.
Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw
Początkowo w przepisach Polskiego Ładu brak było uregulowań kwestii związanych ze składką zdrowotną w sytuacji kiedy przedsiębiorca kilka lat wcześniej wprowadził do majątku firmowego środek trwały i obecnie chciałby go sprzedać. Zgodnie z nowymi przepisami dochód przedsiębiorcy, od którego odprowadzana jest składka zdrowotna został powiększony o wartość ze sprzedaży środka trwałego, chociaż wcześniej jego zakup nie był brany pod uwagę do podstawy wyliczania składki zdrowotnej.
Art. 35 ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw mówi:
W przypadku ustalania dochodu, o którym mowa w art. 81 ust. 2 i 2c ustawy zmienianej w art. 10, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, od przychodów, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochód ustalony z uwzględnieniem art. 24 ust. 2 zdanie drugie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie jest powiększany o odpisy amortyzacyjne zaliczone do kosztów uzyskania przychodów przed dniem 1 stycznia 2022 roku.
Podsumowując, dochód z odpłatnego zbycia środków trwałych nie będzie powiększany o odpisy amortyzacyjne jakie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów przed 1 stycznia 2022 roku, czyli:
w sytuacji kiedy środek trwały został całkowicie zamortyzowany, to do dochodu dodaje się różnicę pomiędzy kwotą sprzedaży, a umorzoną wartością środka trwałego, czyli ujętą w kosztach w formie odpisów amortyzacyjnych (dla celu składki zdrowotnej)
w sytuacji kiedy środek trwały nie jest do końca zamortyzowany, to do dochodu dodaje się różnicę pomiędzy kwotą sprzedaży, a umorzoną wartością środka trwałego, a więc ujętego w kosztach w formie odpisów amortyzacyjnych jaka powstała do końca 2021 roku (dla celu składki zdrowotnej). W tym przypadku musi być zachowana zasada ujęcia części niezamortyzowanej na dzień sprzedaży w kosztach.
PRZYKŁAD 1 Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną wg skali podatkowej. Jest zwolniony z VAT. W lutym 2016 roku kupił samochód za kwotę 20 000 zł. Zakup został udokumentowany fakturą. Przedsiębiorca wprowadził pojazd do ewidencji środków trwałych i poddał go amortyzacji. Samochód został w całości zamortyzowany w 2021 roku. W kwietniu 2022 roku został sprzedany. Przedsiębiorca wystawił fakturę na kwotę 10 000 zł. Kwota ta była niższa od kosztu amortyzacji. W kwietniu 2022 roku przedsiębiorca osiągnął przychód ze swojej głównej działalności gospodarczej w wysokości 43 000 zł. W jakiej wysokości przedsiębiorca zapłaci składkę zdrowotną za miesiąc maj?
Odpowiedź: Przy opodatkowaniu skalą podatkową za podstawę obliczenia składki zdrowotnej przyjmuje się dochód. Po zmianie przepisów wysokość składki zdrowotnej wyniesie 3 870 zł. Przed zmianą byłaby to kwota 4 770 zł, czyli więcej o 900zł.
Składka zdrowotna przed zmianą przepisów: (43 000 zł +10 000 zł) x 9% = 4 770 zł
Składka zdrowotna po zmianie przepisów: 43 000 x 9% = 3 870 zł.
PRZYKŁAD 2 Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych. Jest zwolniony z VAT. W lutym 2018 roku zakupił środek trwały udokumentowany fakturą wystawioną na kwotę 20 000 zł. Środek jest amortyzowany. Do końca 2021 roku został zamortyzowany do kwoty 15 666,67 zł. W kwietniu 2022 roku został sprzedany za 30 000 zł. Na dzień sprzedaży pozostała jeszcze do zamortyzowania kwota 3 000,01 zł. W kwietniu 2020 roku przedsiębiorca z podstawowej działalności gospodarczej uzyskał dochód w wysokości 57 000 zł. Ile wyniesie składka zdrowotna za maj?
Składka zdrowotna po zmianie przepisów (57 000 zł + 30 000 zł – 15 666,67) x 9% = 6 150 zł.
Sprzedaż majątku firmowego o wartości niższej niż 10 000 zł
Majątek firmowy, którego wartość jest niższa niż 10 000 zł nie zostaje ujęty w ewidencji środków trwałych, a bezpośrednio w kosztach uzyskania przychodu. W tym przypadku nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych. Przy sprzedaży takiego środka zwiększa się przychód, który ma znaczenie przy ustalaniu podstawy wymiaru składki zdrowotnej. Podobnie jest przy leasingu operacyjnym. Jeżeli raty leasingowe zostały doliczone do kosztów uzyskania przychodów, a następnie pojazd został wykupiony i ujęty w ewidencji środków trwałych, to w takiej sytuacji cała wartość ze sprzedaży środka trwałego dopisywana jest do podstawy naliczenia składki zdrowotnej nawet jeżeli część raty leasingowej kapitałowej została ujęta w kosztach w latach poprzednich jeszcze przed zmianą sposobu wyliczenia składki zdrowotnej w 2022 roku.
PRZYKŁAD 3 Przedsiębiorca korzysta z opodatkowania na zasadach ogólnych i jest podatnikiem zwolnionym z VAT.
w lutym 2019 roku zakupił maszynę produkcyjną na kwotę 9 000 zł, której zakup ujął bezpośrednio w kosztach podatkowych • w kwietniu 2022 roku dokonał sprzedaży maszyny za kwotę 5 000 zł i wystawił fakturę na taką wartość
w kwietniu 2022 roku przedsiębiorca uzyskał z podstawowej działalności gospodarczej dochód w wysokości 3 000 zł.
W jakiej wysokości będzie musiał zapłacić składkę zdrowotną w maju 2022?
Odpowiedź: Przy obliczaniu składki zdrowotnej pod uwagę brany jest dochód. Wysokość składki wyniesie 720 zł. Do podstawy obliczenia składki zdrowotnej zalicza się również majątek ujęty bezpośrednio w kosztach podatkowych przed 2022 rokiem. W przypadku gdyby maszyna została ujęta w ewidencji środków trwałych i zamortyzowana jednorazowo przed 2022 rokiem, to jej sprzedaż nie powiększyłaby dochodu. Kwota ze sprzedaży maszyny pomniejszona o odpisy amortyzacyjne byłaby mniejsza od 0 zł.
Składka zdrowotna przy zakupie ujętym bezpośrednio w kosztach: (3 000 zł + 5 000 zł) x 9% = 720 zł.
Składka zdrowotna w przypadku amortyzacji jednorazowej: (3 000 zł x9%) < 270,90 zł = 270 zł < 270,90 zł – kwota uzupełniona do wysokości minimalnej składki zdrowotnej.
Sprzedaż środka trwałego – składka zdrowotna przy ryczałcie
Po zmianie przepisów, wysokość składki zdrowotnej przy ryczałcie zależy od wysokości uzyskanego przychodu i kształtuje się następująco:
powyżej 60 000 zł, a mniej niż 300 000 zł – 100% przeciętnego wynagrodzenia - podstawa naliczenia stawki zdrowotnej: 6 221,04 zł, wysokość miesięcznej składki zdrowotnej: 559,89 zł
powyżej 300 000 zł – 180% przeciętnego wynagrodzenia - podstawa naliczenia stawki zdrowotnej: 11 197,87 zł, wysokość miesięcznej składki zdrowotnej: 1 007,81 zł.
Oznacza to, że każda sprzedaż środka trwałego oraz wykonywanie usług lub dostaw powiększa przychód i co się z tym wiąże wymiar podstawy wyliczenia składki zdrowotnej. Przy ryczałcie sprzedaż środka trwałego objęta jest stawką 3% z wyłączeniem sprzedaży budynków, przy których obowiązuje stawka 10%. W związku z tym limit składki zdrowotnej może zostać szybko przekroczony. W dalszym ciągu zasady dotyczące sprzedaży środka trwałego na ryczałcie pozostają bez zmian. Zmiany wprowadzone ustawą objęły jedynie podatników rozliczających się podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
PRZYKŁAD 4 Przedsiębiorca wybrał ryczałt jako formę opodatkowania. Jego miesięczny przychód wynosi średnio 5 000 zł. W lipcu 2022 roku planuje sprzedać samochód, który wcześniej wykupił z leasingu za kwotę 35 000 zł. Jak sprzedaż samochodu wpłynie na wysokość składki zdrowotnej?
Odpowiedź: Łączny przychód przedsiębiorcy ze sprzedaży podstawowej może wynieść w 2022 roku ok. 60 000 zł (5 000 zł x 12 miesięcy). W tej sytuacji składka miesięczna wyniosłaby 335,94 zł. Przychód roczny mieści się w pierwszym przedziale i nie przekracza kwoty 60 000 zł. Jeżeli do tego przychodu zostanie doliczona kwota za sprzedaż auta (35 000 zł), to przychód wzrasta i przekracza limit 60 000 zł. W związku z tym składki zdrowotne będą opłacane w dwóch kwotach:
od stycznia do czerwca – 335,94 zł
od lipca do grudnia – 559,89 zł.
Dodatkowo po podliczeniu przychodu z całego roku, przedsiębiorca ma obowiązek dokonania dopłaty różnicy w wysokości składki zdrowotnej za pół roku, od stycznia do czerwca w wysokości 1 343,70 zł.
Podsumowanie
Sprzedaż samochodu zwiększa kwotę podatku dochodowego do zapłaty oraz dodatkowo ma wpływ na wysokość składki zdrowotnej wpłacanej do ZUS-u.
sprzedaż środka trwałego w 2022 podatek liniowy - otrzymanego przy przekazaniu firmy w drodze darowizny /ojciec -syn/2021 czy składka zdrowotna podlega zmniejszeniu o wartość amortyzowanych środków?
W przykładzie nr. 2 z firmą "Pani Sary" coś nie zgadza się z równaniem, bowiem równanie (57 000 zł 30 000 zł – 15 666,67) x 9% daje wynik 3 990,00 zł, nie 6 150,00 zł jak jest podane w przykładzie. Autor zapewne zgubił w równaniu kwotę pozostałą do zamortyzowania w wysokości 3 000,01 zł.
