Przedsiębiorstwa zostały zobowiązane do zakładania Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK). Podpisanie umowy o prowadzenie programu PPK powinno być poprzedzone uzyskaniem informacji na temat programu, między innymi kwestią uczestnictwa w nim.
W dniu 20 maja 2022 roku w życie weszła nowelizacja ustawy o pracowniczych planach kapitałowych. Dzięki zmianom możliwe jest wcześniejsze zgłoszenie pracownika do PPK, już po 14 dniach od zatrudnienia. Natomiast zmianie nie uległ maksymalny termin jaki obowiązuje w związku z zawarciem umowy o prowadzenie PPK dla osoby zatrudnionej.
Zdecydowana większość pracowników objęta jest automatycznie zgłoszeniem do Pracowniczych Planów Kapitałowych. Są to osoby, które:
zostały objęte obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi z tytułu umowy o pracę, umowy o pracę nakładczą, umowy zlecenia lub kontraktu menedżerskiego
są w wieku od 18 lat do 55 lat.
Pracownicze Plany Kapitałowe nie dają prawa do uczestnictwa osobom opłacającym dobrowolnie składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Do PPK mogą zostać zgłoszone wyłącznie osoby zatrudnione u danego pracodawcy przez okres co najmniej 14 dni w terminie nie późniejszym niż do 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynęły 3 miesiące od zatrudnienia danej osoby.
Do okresu zatrudnienia wliczane są wszystkie okresy pracy z wcześniejszych 12 miesięcy przez które pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy, jak i okresy zatrudnienia u innych przedsiębiorców pod warunkiem, że na podstawie odrębnych przepisów dany pracodawca jest ich następcą prawnym. Pracownicy przebywający na urlopach: macierzyńskim, rodzicielskim czy wychowawczym zostają z automatu przypisani do Pracowniczych Planów Kapitałowych. W okresie przebywania na wymienionych urlopach pracownik nie płaci składek. Dopiero powrót do pracy powoduje ich naliczenie.
Zgłoszenie do PPK – nietypowe przypadki
W niektórych zakładach pracy w ramach nauki zawodu zatrudniani są pracownicy młodociani. Zgodnie z przepisami, do PPK mogą zostać zgłoszone tylko osoby pełnoletnie. Jeżeli pracownik młodociany zakończy naukę jeszcze przed ukończeniem 18 lat to nie będzie objęty programem PPK. W sytuacji, kiedy będzie kontynuował naukę po okresie, po którym stanie się pełnoletni to automatycznie zostanie przypisany do programu.
PRZYKŁAD 1 Pani Anna z dniem 1 marca 2022 roku rozpoczęła pracę w nowym zakładzie. Od kiedy będzie mogła być zgłoszona do PPK?
Odpowiedź: Zgodnie z przepisami będzie mogła przystąpić do programu 15 marca. Pracodawca ma obowiązek dokonania zgłoszenia nie później niż do 10 czerwca 2022 roku.
PRZYKŁAD 2 Pan Jan został zatrudniony w firmie na podstawie stosunku pracy z dniem 1 stycznia 2021 roku. W 2022 roku był zatrudniony w tej samej firmie, ale na podstawie umowy zlecenia w następujących terminach: od 14 czerwca do 31 sierpnia oraz od 8 października do 3 listopada. Z tego tytułu podlegał pod ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Od jakiego dnia pan Jan może zostać zgłoszony do PPK?
Odpowiedź: W tym przypadku pracodawca może zgłosić pracownika do PPK już od pierwszego dnia trwania umowy.
PRZYKŁAD 3 Pan Piotr podjął współpracę z jedną z firm. Podpisał umowę zlecenia na okres 7 miesięcy. W tym czasie był studentem do 26 roku życia. W związku z tym nie został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych w ZUS-ie. Po ukończeniu 26 lat podpisał umowę o pracę z tym samym pracodawcą. Kiedy powinien zostać zgłoszony do PPK?
Odpowiedź: Wcześniejsza współpraca pracownika nie była objęta ubezpieczeniem emerytalno-rentowym, dlatego nie obowiązuje go 14-dniowy okres wymagany do przystąpienia do PPK.
PRZYKŁAD 4 Pani Anna została zatrudniona w firmie w ramach nauki zawodu. Zaczęła pracować mając jeszcze 15 lat. Praca i nauka zawodu będą trwały jeszcze do czasu, po którym pracownica skończy 18 lat. Od momentu ukończenia 18 roku życia będzie pracownikiem podlegającym pod zgłoszenie do PPK. Od kiedy pracodawca może zgłosić ją do programu?
Odpowiedź: W tym przypadku pracodawca powinien zgłosić pracownicę do PPK po upływie 14 dni liczonych od dnia uzyskania pełnoletności.
PRZYKŁAD 5 Pracownica przebywa na urlopie rodzicielskim do dnia 11 września 2022 roku. Kiedy pracodawca powinien naliczyć pierwsze wpłaty do PPK?
Odpowiedź: Pracodawca powinien pierwsze składki na PPK zacząć naliczać od wynagrodzenia za miesiąc wrzesień.
Zgłoszenie pracownika do PPK – kogo nie można zgłosić?
Określone grupy osób nie mogą zostać zgłoszone do uczestnictwa w PPK. Należą do nich:
osoby niepodlegające ubezpieczeniom emerytalno-rentowym, np.:
osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia
uczniowie lub studenci do 26 roku życia
osoby objęte wyłącznie ubezpieczeniem zdrowotnym
wykonawcy zatrudnieni na podstawie umowy o dzieło
osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą
osoby współpracujące z osobami prowadzącymi działalność
osoby, które ukończyły 70 lat.
Do programu PPK mogą dobrowolnie dołączyć osoby, które ukończyły 55 lat, a nie przekroczyły 70 roku życia na własny wniosek.
Wszelkie kwestie dotyczące możliwości zgłoszenia do PPK zostały zawarte w art. 15 ustawy o Pracowniczych Planach Kapitałowych, w którego treści można przeczytać:
1. Podmiot zatrudniający nie zawiera umowy o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej, która najpóźniej w pierwszym dniu zatrudnienia ukończyła 70. rok życia. 2. Podmiot zatrudniający zawiera umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej, która ukończyła 55. rok życia i nie ukończyła 70. roku życia, wyłącznie na jej wniosek, z zastrzeżeniem ust. 3. Podmiot zatrudniający jest obowiązany do poinformowania osoby zatrudnionej, o której mowa w zdaniu pierwszym, o możliwości złożenia wniosku. 3. Podmiot zatrudniający zawiera umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej, o której mowa w ust. 2, jeżeli w okresie 12 miesięcy poprzedzających pierwszy dzień zatrudnienia osoba ta była zatrudniona w tym podmiocie zatrudniającym łącznie przez co najmniej 3 miesiące.
PRZYKŁAD 6 Pani Jagoda zatrudniona jest w danej firmie od stycznia 2023 roku. 14 maja 2023 roku skończy 55 lat. Czy pracownica powinna złożyć wniosek o objęcie jej planem PPK?
Odpowiedź: Pani Jagoda zostanie automatycznie zgłoszona do programu PPK i nie musi już składać u pracodawcy wniosku o objęcie jej programem PPK.
Zgłoszenie pracownika do PPK w późniejszym terminie
Lista uczestników programu powinna być przekazana do instytucji finansowej łącznie z umową o prowadzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych. Czasami może dojść do sytuacji, kiedy pracownicy najpierw zrezygnowali z uczestnictwa w PPK, a następnie zmieniają zdanie i przystępują do programu w późniejszym terminie, przykładowo po upływie pół roku od zatrudnienia. W tej sytuacji pracodawca musi od razu wysłać zgłoszenie do instytucji finansowej, a wpłaty powinny zostać naliczone począwszy od kolejnej wypłaty następującej po dniu zgłoszenia.
PRZYKŁAD 7 Pan Jan został zatrudniony na okres próbny począwszy od 5 stycznia 2023 roku. Początkowo nie był zainteresowany przystąpieniem do PPK, ale po pół roku zmienił zdanie i zdecydował się na udział w programie. W tym celu złożył do pracodawcy wniosek o przystąpienie. Kiedy pracodawca powinien zawrzeć umowę o prowadzenie PPK?
Odpowiedź: Pracodawca ma obowiązek niezwłocznie zawrzeć umowę o prowadzenie PPK. Wpłaty powinny zostać pobrane już od kolejnego wypłaconego wynagrodzenia.
