Faktura jest podstawowym dokumentem służącym do rozliczania w zakresie podatku od towarów i usług. Fakturę sporządza się zarówno w przypadku transakcji krajowych, jak i zagranicznych. W przypadku tych drugich na dokumencie powinien znajdować się numer NIP UE nabywcy.
Przez import usług należy rozumieć „świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 inne kategorie podatników ust. 1 pkt 4” ustawy o VAT. W tym miejscu warto wziąć pod uwagę przepisy regulujące miejsce świadczenia usług. W przypadku podatnika bedzie to miejsce, w którym podatnik usługobiorca posiada siedzibę działalności gospodarczej. Jest to więc kraj nabywcy usługi, a nie kraj usługodawcy.
Zgodnie z treścią art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT podatnikami są także osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi pod warunkiem, że łącznie zostaną spełnione poniższe warunki:
usługodawcą jest podatnik niemający siedziby działalności gospodarczej i stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4
usługobiorcą jest:
podatnik, o którym mówi art. 15 lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mówi art. 15 zarejestrowana lub zobowiązana do zarejestrowania (art. 97 ust. 4) – w przypadku usług, do których stosowany jest art. 28b
podatnik, o którym mówi art. 15 lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mówi art. 15 – w przypadku transferu bonów jednego przeznaczenia, dla których miejscem świadczenia usług dotyczących tych bonów, jest terytorium kraju
podatnik, o którym mówi art. 15 posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mówi art. 15, której siedziba mieści się na terytorium kraju i jest zarejestrowana lub zobowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4 – pozostałe przypadki.
Transakcje wewnątrzunijne, a obowiązek rejestracji
Jednym z obowiązków przedsiębiorców z Polski, którzy współpracują z kontrahentami z innych krajów Unii Europejskiej jest rejestracja jako podatnik VAT UE. Zgodnie z art. 97 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy, o których mowa jest w art. 15, którzy powinni być zarejestrowani jako czynni podatnicy VAT mają obowiązek przed dniem dokonania pierwszej wewnątrzwspólnotowej dostawy lub pierwszego wewnątrzwspólnotowego nabycia powiadomić naczelnika urzędu skarbowego za pomocą zgłoszenia rejestracyjnego (art. 96) o zamiarze rozpoczęcia wykonywania w/w czynności.
W oparciu o zapis z art. 97 ust. 3 lit. a ustawy o VAT, powyższy przepis dotyczy również podatników nabywających usługi, do których ma zastosowanie art. 28b o ile usługi te stanowiłyby u tych podatników import usług. Polski przedsiębiorca, który nosi się z zamiarem nabywania usług od kontrahentów z Unii Europejskiej powinien zarejestrować się jako podatnik VAT UE jeszcze przed nabyciem tych usług. W tym celu musi dokonać zgłoszenia na formularzu VAT-R. Na tej podstawie naczelnik Urzędu Skarbowego rejestruje go jako podatnika VAT UE i nadaje mu numer NIP UE. Jest to dotychczasowy numer NIP podatnika poprzedzony przedrostkiem „PL”.
Faktura od kontrahenta bez numeru NIP UE nabywcy
Czasami zdarza się, że sprzedawca z innego kraju UE, z którym współpracuje polski przedsiębiorca na wystawianej fakturze nie umieści numeru NIP UE polskiego nabywcy. Jednak nie ma to znaczenia przy rozliczaniu podatku. Import usług może rozliczyć zarówno podatnik zarejestrowany dla celów VAT UE, jak również ten, który ma obowiązek dokonać rejestracji, ale nie dopełnił tego obowiązku. Zarówno w jednym jak i w drugim przypadku zasady odprowadzania VAT są takie same. Niedopełnienie przesłanki formalnej jaką jest np.: brak numeru NIP UE nabywcy na fakturze nie ma wpływu na sposób opodatkowania transakcji. Sposób rozliczenia podatku na podstawie faktury zależy od spełnienia przesłanek mających charakter materialny, które zostały wymienione w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT.
PRZYKŁAD Przedsiębiorca z Polski nabył usługę informatyczną od kontrahenta z Francji. W chwili podjęcia współpracy nie był zarejestrowany jako podatnik VAT UE. Jednak nie ma to znaczenia przy rozliczeniu. Polski podatnik ma obowiązek rozliczyć import usług na zasadach ogólnych oraz odprowadzić podatek należny z tego tytułu.
PRZYKŁAD 2 Polski przedsiębiorca ma w planie nabyć usługę reklamową od kontrahenta z Irlandii, dlatego złożył zgłoszenie rejestracyjne VAT-R i zarejestrował się na potrzeby VAT UE. Otrzymał NIP UE i podał go sprzedawcy z Irlandii. Po wykonaniu usługi otrzymał fakturę, na której nie został zawarty NIP UE. Pomimo tego polski przedsiębiorca ma obowiązek rozliczyć import usług na zasadach ogólnych i odprowadzić podatek należny z tego tytułu.
Podsumowanie
Rozliczenie importu usług nie zależy od tego czy na fakturze został umieszczony numer NIP UE nabywcy, czy też nie. Jego brak na dokumencie nie zwalnia polskiego podatnika nabywcy z obowiązku rozliczenia podatku na zasadach ogólnych oraz odprowadzenia podatku należnego z tego tytułu.
