Co to jest wypowiedzenie zmieniające warunki pracy?
Pracodawca ma prawo zmienić warunki zatrudnienia danego pracownika w oparciu o art. 42 Kodeksu pracy. Zgodnie z nim może zastosować tzw. wypowiedzenie zmieniające warunki pracy.
Czym jest wypowiedzenie zmieniające i kiedy można je stosować?
Z wypowiedzeniem zmieniającym mamy do czynienia wtedy, kiedy pracownik otrzymuje wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy i płacy i jednocześnie pracodawca proponuje mu nowe warunki. Wypowiedzenie zmieniające może być pracownikowi wręczone tylko w sytuacji, kiedy zachodzi istotna zmiana wynikająca z umowy, jak np. zmiana zajmowanego stanowiska pracy, wysokości wynagrodzenia, wymiaru etatu, miejsca wykonywanej pracy. W uchwale Sądu Najwyższego nr I PZP 52/93 z dnia 28 kwietnia 1994 roku napisane jest, że:
nie jest dopuszczalna – przez dokonanie wypowiedzenia zmieniającego – zmiana rodzaju umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony na umowę na czas określony.
Forma wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy
Pracodawca powinien powiadomić pracownika o wypowiedzeniu warunków pracy i płacy na piśmie. Oświadczenie pracodawcy musi zawierać również pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy w terminie 21 dni. Dodatkowo, jeżeli z pracownikiem została zawarta umowa o pracę na czas nieokreślony, to pracodawca zobowiązany jest do podania na oświadczeniu przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie. Musi też o zamiarze wręczenia pracownikowi wypowiedzenia zmieniającego powiadomić zakładową organizację związkową reprezentującą danego pracownika.
Wypowiedzenie zmieniające – kto nie może go otrzymać?
Wypowiedzenie zmieniające nie może być wręczone pracownikowi przebywającemu np. na urlopie, będącemu na zwolnieniu lekarskim czy pracownicy w ciąży. Dodatkowo wypowiedzenie nie może otrzymać pracownik, któremu brakują nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego poza wyjątkami, kiedy wypowiedzenie musi być przekazane koniecznie z powodu:
wprowadzenia nowych zasad wynagradzania, które dotyczą wszystkich pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy lub grupy, do której przynależy pracownik
utraty przez pracownika zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy, która została stwierdzona orzeczeniem lekarskim
utraty uprawnień do wykonywania pracy nie z winy pracownika.
Wyjątki od reguły
W niektórych przypadkach pracownicy wymienieni wyżej, jak przykładowo kobiety w ciąży, pracownicy przebywający na urlopie rodzicielskim, macierzyńskim czy pracownicy w wieku przedemerytalnym nie są chronieni przed wręczeniem wypowiedzenia zmieniającego. Dotyczy to pracowników objętych zwolnieniem grupowym. Wymienieni pracownicy mogą liczyć na dodatek wyrównawczy pod warunkiem, że wypowiedzenie zmieniające mogłoby obniżyć ich wynagrodzenie. Dodatek przysługuje do końca okresu, w którym pracownik korzystałby z ochrony szczególnej w związku z wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy.
Pracownik ma prawo odmowy przyjęcia zaproponowanych mu warunków pracy lub płacy. W takiej sytuacji umowa o pracę zostaje rozwiązana z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Pracownik powinien złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych przez pracodawcę warunków pracy i płacy jeszcze przed upływem połowy okresu wypowiedzenia. Jeżeli tego nie zrobi to pracodawca ma prawo przyjąć, że pracownik wyraził zgodę na zmiany. Na wypowiedzeniu sporządzonym przez pracodawcę powinno znaleźć się pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania się od decyzji wypowiadającej warunki do sądu pracy w terminie 21 dni. Jeżeli takiego pouczenia nie będzie na wypowiedzeniu, to pracownik ma prawo do złożenia oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków w terminie do końca okresu wypowiedzenia.
Połowa okresu wypowiedzenia, do którego pracownik może złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia warunków pracy i płacy określana jest jako połowa okresu liczonego od dnia złożenia przez pracodawcę oświadczenia wypowiadającego aż do dnia upływu okresu wypowiedzenia, który powinien przypadać w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca. Prawo do odwołania się do sądu pracy od otrzymanego wypowiedzenia zmieniającego przysługuje każdemu pracownikowi, który otrzymał takie wypowiedzenie niezależnie czy przyjął zaproponowane warunki czy też je odrzucił.
Czym jest odprawa ekonomiczna?
Odprawa ekonomiczna należy się pracownikowi, z którym został rozwiązany stosunek pracy z przyczyn go niedotyczących. Obowiązek jej wypłaty mają pracodawcy zatrudniający co najmniej 20 pracowników. Nie ma obowiązku wypłaty odprawy ekonomicznej w sytuacji, w której pracodawca przekaże pracownikowi wypowiedzenie zmieniające z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, a pracownik takie odrzuci, co będzie skutkowało rozwiązaniem umowy. W takiej sytuacji pracownik również może wystąpić do sądu pracy i domagać się wypłaty odprawy.
