Wypowiedzenie umowy o pracę: jak określić datę początkową i końcową?

Rozwiązanie umowy o pracę może nastąpić na kilka sposobów, w zależności od przyjętej procedury oraz podstawy prawnej. Pracownik i pracodawca mają do dyspozycji m.in. porozumienie stron, wypowiedzenie umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia oraz rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia. Ważnym aspektem jest prawidłowe określenie daty początkowej i końcowej wypowiedzenia. Od tego zależy nie tylko termin zakończenia stosunku pracy, ale także prawa i obowiązki stron.

Czym jest wypowiedzenie umowy o pracę?

Wypowiedzenie umowy o pracę to jednostronne oświadczenie woli pracownika lub pracodawcy, mające na celu zakończenie stosunku pracy po upływie okresu wypowiedzenia. Co ważne, nie wymaga ono zgody drugiej strony – wystarczy, że osoba składająca wypowiedzenie dopełni formalności zgodnie z przepisami prawa pracy.

Od 2023 roku wprowadzono obowiązek podawania przyczyny wypowiedzenia także w przypadku umów na czas określony, co wcześniej dotyczyło wyłącznie umów bezterminowych.

Dokument wypowiedzenia powinien zawierać następujące elementy:

• datę i miejscowość,
• dane pracownika oraz pracodawcy,
• informację o wypowiedzeniu umowy, w tym datę jej zawarcia i rodzaj umowy,
• wskazanie okresu wypowiedzenia oraz daty jego zakończenia,
• podpis osoby składającej wypowiedzenie.

Długość okresu wypowiedzenia umowy o pracę uzależniona jest od dwóch czynników - rodzaju umowy oraz okresu zatrudnienia u danego pracodawcy.

Rodzaje wypowiedzenia umowy o pracę

Wypowiedzenie umowy o pracę może przyjąć różne formy, zależnie od okoliczności oraz trybu rozwiązania stosunku pracy:

• porozumienie stron – najprostsza metoda, wymagająca zgody obu stron; strony ustalają termin zakończenia umowy w sposób dowolny, co pozwala na elastyczne dopasowanie warunków do sytuacji obu stron,
• wypowiedzenie jednostronne – składane przez pracownika lub pracodawcę, uwzględniające ustawowe okresy wypowiedzenia; jest to najczęstszy sposób rozwiązania umowy o pracę, który podlega ściśle określonym zasadom prawnym,
• rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia – stosowane w wyjątkowych sytuacjach, np. z powodu rażącego naruszenia obowiązków przez jedną ze stron; może to dotyczyć ciężkich naruszeń regulaminu pracy, np. nieusprawiedliwionych nieobecności czy naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa,
• wygaśnięcie umowy – umowa na czas określony kończy się automatycznie po upływie terminu jej obowiązywania; w takim przypadku nie jest wymagane wypowiedzenie, a jedynie zakończenie pracy zgodnie z uzgodnioną datą.

Jak liczyć okres wypowiedzenia?

Długość okresu wypowiedzenia uzależniona jest od rodzaju umowy oraz stażu pracy u danego pracodawcy. Nowelizacja Kodeksu Pracy z 1 stycznia 2025 roku wprowadziła jasne zasady dotyczące tych terminów:

• umowa na okres próbny:
  • 3 dni robocze – jeśli okres próbny jest krótszy niż 2 tygodnie,
  • 1 tydzień – jeśli okres próbny przekracza 2 tygodnie,
  • 2 tygodnie – jeśli okres próbny wynosi pełne 3 miesiące.
• umowa na czas określony i nieokreślony:
  • 2 tygodnie – gdy pracownik jest zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
  • 1 miesiąc – gdy pracownik jest zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
  • 3 miesiące – gdy pracownik jest zatrudniony co najmniej 3 lata.

Przy obliczaniu okresu wypowiedzenia dla umów terminowych zawartych przed 1 stycznia 2025 roku nie bierze się pod uwagę okresów zatrudnienia sprzed tej daty.

Od kiedy liczy się okres wypowiedzenia?

Okres wypowiedzenia nie rozpoczyna się w dniu złożenia wypowiedzenia, lecz zgodnie z określonymi zasadami:

• dni robocze – jeśli okres wypowiedzenia wynosi kilka dni, liczy się on od pierwszego dnia roboczego po doręczeniu wypowiedzenia,
• tygodnie – okres rozpoczyna się od pierwszej niedzieli po dniu złożenia wypowiedzenia,
• miesiące – liczone są od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono wypowiedzenie.

W niektórych przypadkach możliwe są odstępstwa od standardowych zasad wypowiedzenia. Pierwsze z nich to skrócenie okresu wypowiedzenia w przypadku likwidacji zakładu pracy lub upadłości pracodawcy, trzymiesięczny okres wypowiedzenia może zostać skrócony do jednego miesiąca, z obowiązkiem wypłaty odszkodowania. Drugim przypadkiem jest zwolnienie na poszukiwanie pracy. Pracownik w okresie co najmniej dwutygodniowego wypowiedzenia ma prawo do dni wolnych na poszukiwanie nowego zatrudnienia (2 dni robocze przy wypowiedzeniu dwutygodniowym lub miesięcznym, 3 dni robocze przy trzymiesięcznym okresie wypowiedzenia).

W niektórych sytuacjach pracodawca nie może rozwiązać umowy o pracę, np. gdy pracownik jest na urlopie lub jego nieobecność jest usprawiedliwiona.

Jak liczyć okres wypowiedzenia?

Obliczenie okresu wypowiedzenia zależy od tego, czy jest on wyrażony w miesiącach, tygodniach czy dniach roboczych.

Jeżeli okres wypowiedzenia wynosi 1 lub 3 miesiące, jego bieg rozpoczyna się pierwszego dnia kolejnego miesiąca po złożeniu wypowiedzenia i kończy z ostatnim dniem tego miesiąca.

PRZYKŁAD 1
Jeśli wypowiedzenie zostało złożone 15 marca, okres wypowiedzenia zacznie biec 1 kwietnia i zakończy się:

• 30 kwietnia (przy 1-miesięcznym wypowiedzeniu),
• 30 czerwca (przy 3-miesięcznym wypowiedzeniu).

Okres wypowiedzenia wyrażony w tygodniach (np. 2 tygodnie) zaczyna się w pierwszą niedzielę po złożeniu wypowiedzenia i kończy w sobotę.

PRZYKŁAD 2
Jeśli pracownik wręczył wypowiedzenie w środę 10 kwietnia, to okres wypowiedzenia rozpocznie się w niedzielę 14 kwietnia i zakończy w sobotę 27 kwietnia.

Okres wypowiedzenia liczony w dniach roboczych dotyczy on tylko umów na okres próbny krótszy niż 2 tygodnie. W takim przypadku okres wypowiedzenia liczy się od pierwszego dnia roboczego po złożeniu wypowiedzenia i obejmuje dni robocze, z wyłączeniem niedziel i świąt.

Jakie są konsekwencje błędnego ustalenia terminu wypowiedzenia?

Nieprawidłowe określenie daty początkowej lub końcowej wypowiedzenia może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych. W przypadku niezgodnego z przepisami skrócenia okresu wypowiedzenia pracownik może dochodzić odszkodowania za brak możliwości dalszego świadczenia pracy. Pracodawca natomiast może ponieść konsekwencje w postaci sankcji finansowych lub roszczeń ze strony pracownika.

Ponadto, niedopełnienie formalności związanych z wypowiedzeniem umowy może skutkować koniecznością przywrócenia pracownika do pracy lub zapłatą dodatkowych świadczeń. Dlatego kluczowe jest przestrzeganie określonych w przepisach terminów oraz zasad obliczania okresu wypowiedzenia.

Kiedy najlepiej złożyć wypowiedzenie?

Jeśli umowa ma zostać jak najszybciej rozwiązana, warto dostosować moment złożenia wypowiedzenia do obowiązującego okresu wypowiedzenia:

• przy okresie wypowiedzenia liczonym w tygodniach – najlepiej zrobić to w piątek, aby okres rozpoczął się od najbliższej niedzieli,
• przy okresie liczonym w miesiącach – najlepiej pod koniec miesiąca, aby uniknąć niepotrzebnego wydłużenia okresu wypowiedzenia.

Podsumowanie

Prawidłowe określenie daty początkowej i końcowej wypowiedzenia umowy o pracę jest kluczowe dla uniknięcia nieporozumień oraz spełnienia wymogów prawnych. Okres wypowiedzenia zależy od rodzaju umowy, stażu pracy i obowiązujących przepisów. Warto pamiętać o zasadach liczenia okresu wypowiedzenia, gdyż mogą one wpływać na ostateczny termin zakończenia stosunku pracy. Znajomość tych regulacji pozwala zarówno pracownikom, jak i pracodawcom na świadome i zgodne z prawem podejmowanie decyzji. Dodatkowo, przestrzeganie formalności związanych z wypowiedzeniem pozwala uniknąć problemów prawnych oraz finansowych w przyszłości.

Data publikacji: 2025-03-13, autor: FakturaXL