Pracodawca ma prawo obniżyć wymiar etatu pracownika. Zmniejszenie wymiaru czasu pracy wiąże się ze zmianą wynagrodzenia na niższe oraz ma wpływ na czas pracy i wysokość urlopu wypoczynkowego.
Zmniejszenie wymiaru czasu pracy w świetle umowy o pracę
Pracodawca zmniejszając etat pracownikowi nie musi spisywać z nim nowej umowy o pracę. Wystarczy, że sporządzi aneks do umowy na mocy porozumienia stron lub w trybie wypowiedzenia zmieniającego. W aneksie należy wskazać nową ilość godzin pracy w danym miesiącu. Liczba godzin przekraczająca określony w umowie wymiar czasu pracy daje pracownikowi uprawnienia do otrzymania dodatkowego wynagrodzenia za godziny nadliczbowe.
Warunki pracy poza umową, a zmniejszenie wymiaru etatu
Obowiązkiem pracodawcy jest dostarczenie pracownikowi w terminie 7 dni licząc od momentu zawarcia umowy o pracę informacji o pozaumownych warunkach pracy.
Aktualizacją powinny zostać objęte poniższe warunki pracy:
dobowa i tygodniowa norma czasu pracy
częstotliwość i termin wypłaty wynagrodzenia za pracę
wymiar przysługującego urlopu wypoczynkowego
długość okresu wypowiedzenia umowy o pracę.
Aktualizacja powinna być przekazana pracownikowi w terminie nie późniejszym niż 1 miesiąc od wejścia w życie zmian lub do dnia rozwiązania umowy o pracę w zależności od tego, który termin jest pierwszy. Dobowa i tygodniowa norma osoby zatrudnionej na niecały etat wynosi tyle samo co pracownika na pełnym etacie. Jeżeli wymiar czasu pracy ulega zmniejszeniu, to dobrze jest podać taką wiadomość w informacji. Konsekwencją zmiany wymiaru długości etatu jest zmiana wymiaru urlopu wypoczynkowego do wykorzystania. Pracownikowi zatrudnionemu na część etatu należy się urlop wypoczynkowy w wysokości proporcjonalnej do wymiaru etatu.
Nie zawsze informacja o pozaumownych warunkach pracy musi być aktualizowana, ponieważ przepisy, do których się odwołuje są aktualne także dla zmian wprowadzonych w umowie.
Zmniejszenie wymiaru etatu, a wysokość wynagrodzenia za pracę
W przypadku kiedy zmiana wymiaru etatu będzie miała miejsce w trakcie miesiąca, to wysokość stałego miesięcznego wynagrodzenia ustalana jest na podstawie stawki godzinowej obowiązującej dla poszczególnych okresów zatrudnienia w danym miesiącu. Wynagrodzenie w stałej miesięcznej wysokości dzieli się przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu.
PRZYKŁAD Pracownik w okresie od 1.06.2020 r. do 10.06.2020 r. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy z minimalnym wynagrodzeniem. Pracownik wykonywał swoje obowiązki służbowe od poniedziałku do piątku pracując 8 godzin dziennie. Strony ustaliły między sobą, że pracownik od 11 czerwca 2020 r. będzie miał zmniejszony wymiar etatu z pełnego do ½ z wynagrodzeniem minimalnym proporcjonalnie do wymiaru etatu. W czerwcu 2020 r. wymiar czasu pracy dla pracownika zatrudnionego na pełen etat wynosił 176 godzin, a dla pracownika zatrudnionego na ½ etatu – 88 godzin. Pracownik przepracował w czerwcu 64 godziny na pełen etat i 56 godzin na ½ etatu.
Wynagrodzenie za okres: 1.06.2020r. do 10.06.2020 r 2 600 zł : 176 godz. = 14,77 zł 14,77 zł x 64 godz. = 945,28 zł
Pracownik za miesiąc czerwiec 2020 r. otrzyma wynagrodzenie w wysokości 1 772,40 zł.
Zmniejszenie wymiaru etatu, a urlop wypoczynkowy
Pracownikowi, któremu został zmniejszony wymiar etatu należy obliczyć urlop wypoczynkowy proporcjonalnie do czasu pracy jego zatrudnienia z uwzględnieniem okresu pracy na poszczególnych etatach. W przypadku zmniejszenia wymiaru etatu w trakcie miesiąca, to najczęściej za ten miesiąc przyjmuje się wymiar etatu, w którym pracownik świadczył pracę przez większą liczbę dni.
Zmniejszenie wymiaru etatu, a zmiana podstawy zasiłku chorobowego
Ze zmianą wymiaru etatu pracownika wiąże się też zmiana podstawy wymiaru wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego. Podstawę wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym pracownik zachorował lub zmierzył się z inną niezdolnością do pracy. Wraz ze zmianą wymiaru etatu należy ustalić nową podstawę do chorobowego, którą jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru etatu.
Zmniejszenie wymiaru etatu – zgłoszenie do ZUS
Pracodawca nie musi informować ZUS-u o zmniejszeniu wymiaru etatu pracownika na deklaracji zgłoszeniowej. Aktualizacji dokonuje się za pomocą miesięcznego raportu ZUS RCA, który sporządzany jest za miesiąc, w którym wystąpiła zmiana.
Nowe warunki pracy, a brak zgody pracownika na zmiany
Pracownik ma prawo nie zgodzić się i nie przyjąć nowych warunków zatrudnienia. W takim wypadku powinien przedłożyć pracodawcy stosowne oświadczenie. Konsekwencją nie przyjęcia przez pracownika nowych warunków zatrudnienia jakim jest zmniejszenie wymiaru etatu jest rozpoczęcie biegu wypowiedzenia stosunku pracy. Jego wysokość zależy od okresu obowiązywania umowy o pracę.
Art. 42 par. 3 Kodeksu Pracy
W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki; pismo pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie. W razie braku takiego pouczenia, pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków.
