WSTO – Wewnątrzwspólnotowa Sprzedaż Towarów na odległość
Przedsiębiorca zajmujący się sprzedażą towarów może zawierać transakcje nie tylko na rynku krajowym, ale także poza terytorium kraju i sprzedawać towary na rzecz osób prywatnych z innych krajów UE oraz państw spoza jej obszaru w ramach sprzedaży wysyłkowej, która od 1 lipca 2021 roku określana jest jako Wewnątrzwspólnotowa Sprzedaż Towarów na odległość (WSTO).
Wewnątrzwspólnotowa Sprzedaż Towarów na odległość – czym jest?
Wewnątrzwspólnotowa Sprzedaż Towarów na odległość, w skrócie WSTO oznacza sprzedaż wysyłkową towarów na rzecz osób prywatnych z innych krajów UE. Do 1 lipca 2021 roku obowiązywała definicja sprzedaży wysyłkowej z terytorium i na terytorium kraju.
W art. 2 pkt 22a ustawy o VAT zostały wskazane 4 warunki jakie muszą zostać spełnione, aby wystąpiło WSTO:
sprzedawane towary muszą być wysłane lub transportowane przez dostawcę lub na jego rzecz przez osobę trzecią (dostawca może pośrednio uczestniczyć w wysyłce lub transporcie towaru)
wysyłka lub transport musi rozpocząć się z terytorium jednego kraju UE i skończyć na terytorium innego państwa UE
przedmiotem sprzedaży nie mogą być:
nowe środki transportu
towary wymagające instalowania lub montażu z próbnym uruchomieniem bądź bez niego
nabywcą towaru musi być:
podatnik podatku od towarów i usług lub osoba prawna niebędąca podatnikiem podatku od towarów i usług, która nie jest zobowiązana do rozliczania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT), również nietransakcyjnego WNT, a więc firma, która nie ma obowiązku rozliczania WNT
podmiot niebędący podatnikiem, jak np.: osoba prywatna nieprowadząca działalności gospodarczej.
PRZYKŁAD 1 Przedsiębiorca prowadzi sprzedaż towarów na rzecz osób prywatnych oraz firm z Polski i Francji. Podpisał umowę o współpracy z firmą kurierską, która ma dostarczać zamówione towary do nabywców. Czy każda dokonana sprzedaż wysyłkowa może być traktowana jak WSTO?
Odpowiedź: Nie może. Nie każda transakcja spełnia warunki, aby być wewnątrzwspólnotową sprzedażą towarów na odległość, czyli:
sprzedaż wysyłkowa na rzecz firm i osób prywatnych z Polski nie spełnia warunku żeby dostawa została zakończona na terytorium innego kraju UE niż Polska
sprzedaż wysyłkowa na rzecz firmy z innego kraju UE jest transakcją wewnątrzwspólnotową, ale w tym przypadku do nabywcy należy obowiązek rozpoznania WNT
sprzedaż wysyłkowa na rzecz osób prywatnych z innych krajów UE spełnia warunki WSTO, nabywca nie jest zobowiązany do rozliczenia WNT. Sprzedawane towary są przetransportowywane pomiędzy krajami UE.
PRZYKŁAD 2 Przedsiębiorca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zajmuje się sprzedażą maszyn razem z montażem na rzecz osób prywatnych z Czech. Transport maszyn do klienta został zlecony firmie transportowej. Czy wymieniona transakcja może zostać uznana za WSTO?
Odpowiedź: Nie może. Co prawda nabywcą jest osoba prywatna, a towar transportowany jest na terytorium innego państwa UE, to maszyna, która jest sprzedawana powinna być zamontowana i zainstalowana, a to wyklucza możliwość zaliczenia sprzedaży do WSTO.
Jeżeli sprzedaż towarów na terytorium innego kraju UE obejmuje także ich montaż, to w takiej sytuacji miejscem dostawy towarów jest kraj montażu, co oznacza, że taka transakcja nie jest opodatkowana podatkiem VAT w Polsce. Powinna zostać opodatkowana zgodnie z przepisami kraju, w którym nastąpił montaż lub instalacja sprzedanych towarów.
Transport towarów w ramach WSTO – kiedy będzie spełniony?
Aby transport lub dostawa spełniały warunki pozwalające na stwierdzenie WSTO, to sprzedawca musi bezpośrednio lub pośrednio uczestniczyć w transporcie. Projekt objaśnień podatkowych dotyczących pakietu VAT e-commerce, także w zakresie WSTO wskazuje, że sprzedawca uczestniczy pośrednio w dostawie jeżeli:
zleca trzeciej osobie dostawę lub transport sprzedawanych towarów
ponosi całkowitą lub częściową odpowiedzialność za dostarczenie towarów do nabywcy przez trzecią osobę
nie organizuje transportu bezpośrednio, ale jest wystawcą faktury dla nabywcy i pobiera od niego opłatę za wysyłkę towaru lub transport, którego organizatorem była osoba trzecia
reklamuje nabywcy, usługi wykonywane przez osobę trzecią odpowiedzialną za transport lub dostawę towarów bądź umożliwia nabywcy kontakt z taką osobą.
Zgodnie z art. 5a rozporządzenia wykonawczego Rady UE nr 282/2011, towary nie zostają uznane za wysłane lub przetransportowane przez dostawcę lub na jego rzecz w sytuacji jeżeli nabywca dokonuje transportu tych towarów samodzielnie lub z udziałem osoby trzeciej organizuje dostarczenie towarów, a dostawca nie bierze w tym udziału bezpośrednio ani pośrednio organizując, czy pomagając w organizacji wysyłki lub transportu tych towarów.
PRZYKŁAD 3 Przedsiębiorca prowadzi sprzedaż towarów na rzecz konsumentów z innych państw członkowskich UE. Do każdej dostawy dolicza koszt transportu. Czy sprzedaż ta może być traktowana jak WSTO?
Odpowiedź: Tak, może być. Przedsiębiorca jest uczestnikiem dostawy towarów. Pobiera od nabywcy opłatę za transport. Sprzedawca nie ma obowiązku dostarczania sprzedawanych towarów własnym środkiem transportu i może zlecić wysyłkę firmie transportowej lub kurierskiej.
PRZYKŁAD 4 Przedsiębiorca zajmuje się sprzedażą towarów za pośrednictwem strony internetowej. Klienci mają możliwość odbioru towaru osobiście w siedzibie firmy. W ten sposób nie mają doliczonej dodatkowej opłaty za transport. Czy w takiej sytuacji kiedy osoba prywatna z Unii Europejskiej odbiera towar osobiście ma miejsce WSTO?
Odpowiedź: W tym przypadku nie wystąpi WSTO. Warunkiem do uznania transakcji za WSTO jest fakt, że sprzedawca bezpośrednio lub pośrednio uczestniczy w dostawie bądź transporcie sprzedawanych towarów.
Dostawa w ramach WSTO na terytorium innego kraju UE – potwierdzenia
Do potwierdzenia sprzedaży w ramach WSTO potrzebne są odpowiednie dokumenty poświadczające dostarczenie towarów do nabywcy na terytorium innego kraju UE. Sprzedawca musi być w ich posiadaniu jeszcze przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za okres, w którym sprzedaż miała miejsce. Art. 22a ust. 8 i 9 ustawy o VAT zawiera otwarty katalog potwierdzający dostarczenie towarów, jak:
dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika, który odpowiedzialny jest za wywóz towarów z terytorium kraju – przewóz towarów został zlecony przez sprzedawcę przewoźnikowi (spedytorowi)
dokumenty potwierdzające odbiór towarów poza terytorium kraju – dostarczenie towarów do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego zakończenia wysyłki lub transportu towarów potwierdzone łącznie przez wszystkie dokumenty
korespondencja handlowa z nabywcą razem z zamówieniem
dokument potwierdzający zapłatę za towar. W przypadku dostawy o charakterze nieodpłatnym lub kiedy zobowiązanie realizowane jest w innej formie, to inny dokument potwierdzający wygaśnięcie zobowiązania.
Z posiadanych dokumentów powinno jednoznacznie wynikać, że towar został dostarczony na terytorium innego kraju UE do nabywcy. Jeżeli tak nie jest, to taka transakcja nie powinna być wykazywana w rejestrze VAT OSS w okresie rozliczeniowym, w którym wystąpiła sprzedaż, a dopiero w następnym. Jeżeli i w tym okresie sprzedawca nadal nie będzie w posiadaniu wymaganych dokumentów, to transakcja będzie musiała być wykazana jak sprzedaż krajowa, którą należy opodatkować stawką podatku VAT obowiązującą w Polsce i ująć w zwykłym rejestrze VAT sprzedaży.
W przypadku kiedy sprzedawca otrzymał potrzebne dokumenty, które pozwolą rozpoznać WSTO i minęły dwa okresy rozliczeniowe, to może on dokonać korekty podatku VAT należnego w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał dokumenty. Pozwoli to wyksięgować dokumenty z rejestru VAT sprzedaży i ująć je w rejestrze VAT OSS oraz skorzystać z opodatkowania zagraniczną stawką VAT.
Ustalenie miejsca opodatkowania przy WSTO
Celem ustalenia właściwego sposobu opodatkowania wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów na odległość należy najpierw ustalić miejsce dostawy. Zgodnie z ogólną zasadą miejscem dostawy towarów w WSTO jest miejsce, w którym towary znajdują się w chwili zakończenia wysyłki lub transportu do nabywcy. Od tej zasady obowiązuje wyjątek dotyczący limitu sprzedaży. Jeżeli dostawca towaru nie przekroczy ustalonego limitu, to taka sprzedaż traktowana jest jak transakcja krajowa ze stawką podatku obowiązującą w Polsce. Po przekroczeniu kwoty limitu będzie to już WSTO z kwotą opodatkowania obowiązującą w danym kraju, w którym zakończył się transport. Z takiej możliwości może skorzystać przedsiębiorca, którego:
siedziba działalności gospodarczej, a w przypadku jej braku stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu mieści się tylko na terytorium jednego kraju UE
towary wysyłane są lub transportowane na terytorium kraju członkowskiego UE innego niż kraj siedziby lub miejsca zamieszkania
suma całkowitej wartości dostaw towarów wysyłanych lub transportowanych do innych krajów UE, jak również całkowitej wartości usług telekomunikacyjnych, nadawczych oraz elektronicznych w trakcie roku podatkowego oraz w roku poprzednim nie przekroczyła kwoty 10 000 euro (w przeliczeniu 42 000 zł).
PRZYKŁAD 5 Siedziba firmy przedsiębiorcy znajduje się w Polsce. Przedsiębiorca prowadzi sprzedaż wysyłkową na rzecz osób prywatnych z innych krajów UE. W 2020 roku całkowita wartość sprzedaży na rzecz tych osób wyniosła 20 000 zł. W pierwszym kwartale 2021 roku było to 15 000 zł. W jaki sposób przedsiębiorca ma opodatkować sprzedaż wysyłkową sprzedawanych towarów?
Odpowiedź: W związku z tym, że przedsiębiorca posiada siedzibę firmy w Polsce oraz wysyła towary do nabywców na terytorium innych państw UE, a wartość sprzedaży zarówno w 2020 roku jak i w 2021 nie przekroczyła limitu 42 000 zł, to transakcje podlegają opodatkowaniu w Polsce. Są więc traktowane jak sprzedaż krajowa podlegająca opodatkowaniu polskim podatkiem VAT.
PRZYKŁAD 6 Siedziba firmy pani Haliny mieści się w Polsce. W 2020 roku pani Halina sprzedała w ramach sprzedaży wysyłkowej towary do klienta z Niemiec na kwotę 45 000 zł. W 2020 roku limit dla sprzedaży wysyłkowej do Niemiec wynosił 100 000 euro, a z Polski do Włoch 12 000 zł. Pani Halina nie przekroczyła limitu sprzedaży do żadnego z wymienionych krajów i dlatego dokonane transakcje zostały opodatkowane wg polskiej stawki VAT. Czy w 2021 roku pani Halina może nadal rozliczać WSTO na takich samych zasadach jak do tej pory?
Odpowiedź: Nie może, ponieważ w 2020 roku limit WSTO w Niemczech został przekroczony (42 000 zł). W tej sytuacji pani Halina może: 1. zarejestrować się do VAT w Niemczech i we Włoszech i od 1 lipca 2021 roku opodatkować towary sprzedawane do UE stawką VAT obowiązującą w tych krajach 2. skorzystać z procedury VAT OSS, co oznacza, że będzie mogła na wystawianych fakturach stosować stawki podatku obowiązujące w Niemczech bez konieczności rejestracji w tym kraju, a rozliczeń z tych transakcji dokonywać w urzędzie skarbowym w Polsce. W przypadku sprzedaży na rzecz klientów z Włoch pani Halina nadal musi wystawiać faktury z włoską stawką podatku pomimo, że limit sprzedaży w tym kraju nie został przekroczony.
Jeżeli do przekroczenia limitu WSTO dojdzie w trakcie roku podatkowego, to obowiązek rejestracji do VAT OSS lub rejestracji do VAT w kraju przekroczenia limitu sprzedaży i w każdym innym kraju, w którym będzie prowadzona sprzedaż niezależnie od jej wielkości zaczyna obowiązywać już od transakcji, która przyczyniła się do przekroczenia limitu.
Transakcje w ramach WSTO - obowiązek przedsiębiorcy
Przedsiębiorca przed przekroczeniem limitu sprzedaży do WSTO stosuje polską stawkę podatku VAT. Czynny podatnik VAT ma obowiązek stosować w części ewidencyjnej pliku JPK_V7 oznaczenie „EE”. Taki obowiązek powstaje w sytuacji kiedy na fakturze sprzedaży widnieje data przypadająca po 30 czerwca 2021 roku, czyli od 1 lipca 2021 roku. Po przekroczeniu limitu i rejestracji do VAT OSS oznaczenia „EE” nie trzeba stosować, ponieważ transakcja wykazywana jest w rejestrze sprzedaży VAT OSS (rejestr transakcji zagranicznych), a nie w krajowym rejestrze sprzedaży VAT, który stanowi podstawę do wypełnienia pliku JPK_V7.
Od 1 stycznia 2022 roku sprzedaż realizowaną do WSTO przed przekroczeniem limitu podatnik będzie oznaczał w części ewidencyjnej pliku JPK_V7 kodem „WSTO_EE”.
