SOTI – Sprzedaż na odległość towarów importowanych
Jedną ze zmian, która w ostatnim czasie weszła w życie były regulacje dotyczące transakcji sprzedaży na odległość towarów importowanych z państw trzecich. Co charakteryzuje specyfikę tych transakcji?
SOTI, czyli sprzedaż na odległość towarów importowanych – charakterystyka (art. 2 pkt 22b ustawy o VAT)
Przez sprzedaż na odległość towarów importowanych (SOTI) należy rozumieć dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych przez ich dostawcę lub na jego rzecz, także w sytuacji kiedy dostawca jest jedynie pośrednikiem w transporcie lub wysyłce towarów z terytorium państwa trzeciego do nabywcy będącego na terytorium państwa członkowskiego. Oznacza to, że do sprzedaży na odległość towarów importowanych dojdzie tylko wtedy, kiedy rzeczywiście będzie miał miejsce transport lub wysyłka towarów z państwa trzeciego lub terytorium państwa trzeciego na terytorium dowolnego państwa członkowskiego UE, czyli towary transportowane lub wysłane z państwa trzeciego powinny znaleźć się u odbiorcy jednego z państw członkowskich.
Dla SOTI najważniejsze jest miejsce, w którym znajdują się towary w chwili ich sprzedaży/dostawy. Towary koniecznie muszą znajdować się poza terytorium UE, czyli na terenie państwa trzeciego, z którego następnie wysyłane są lub transportowane do klienta z terytorium UE. W tym przypadku nie ma znaczenia czy siedziba firmy lub stałe miejsce prowadzenia działalności znajduje się na terenie państw członkowskich Unii, czy poza nim.
SOTI nie będzie miało miejsca, jeżeli towary trafią do składu celnego będącego na terytorium jednego z państw członkowskich, z którego dalsza dostawa towarów zostanie zrealizowana do nabywców z Unii Europejskiej. Towary przetransportowane z państwa trzeciego lub terytorium państwa trzeciego do składu celnego znajdującego się w państwie UE są od tego momentu obecne na terenie Unii.
PRZYKŁAD 1 Siedziba działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę znajduje się w jednym z krajów UE oraz poza terytorium Unii. Podatnik korzysta ze składu celnego w jednym z krajów członkowskich. Pierwsza podróż towarów odbywa się z państwa trzeciego do składu celnego, a następnie towary transportowane są do odbiorcy końcowego w UE. Czy taka sprzedaż może być przyporządkowana do SOTI?
Odpowiedź: W tym przypadku transakcji nie można zaliczyć do SOTI, ponieważ towary najpierw transportowane są z kraju trzeciego do składu celnego na terytorium Unii Europejskiej i dopiero potem trafiają do odbiorcy końcowego.
W przypadku kiedy towary transportowane są przez dostawcę lub na jego rzecz, to dostawca bierze pośrednio udział w transporcie lub wysyłce towarów. Mówimy wtedy, że występuje SOTI.
Zgodnie z art. 5a Rozporządzenia wykonawczego Rady UE 2019/2026 z dnia 21 listopada 2019 roku SOTI nie wystąpi jeżeli:
transportem lub wysyłką towarów zajmuje się bezpośrednio nabywca
transportu lub wysyłki towarów dokonuje nabywca z udziałem osoby trzeciej
dostawca całkowicie nie uczestniczy ani bezpośrednio ani pośrednio w organizowaniu transportu lub wysyłce towarów.
W art. 5a Rozporządzenia UE 2019/2026 zostały wskazane okoliczności, które pozwalają uznać, że towary zostały wysłane lub przetransportowane przez dostawcę lub na jego rzecz.
Okoliczności uznania, że dane towary zostały wysłane lub przetransportowane przez dostawcę bądź na jego rzecz - (warunki) SOTI
dostawca zleca podwykonawstwo wysyłki lub transportu towarów trzeciej osobie dostarczającej towary nabywcy
wysyłka lub transport dokonywane są przez trzecią osobę, ale dostawca ponosi całkowitą lub częściową odpowiedzialność za dostarczenie towarów nabywcy
dostawca wystawia fakturę i pobiera od nabywcy opłatę za transport lub wysyłkę, a następnie dokonuje przekazania ich osobie trzeciej, która jest organizatorem wysyłki lub transportu
dostawca zachęca nabywcę w dowolny sposób do korzystania z usług w zakresie dostarczania towarów świadczonych przez osobę trzecią, umożliwia kontakt nabywcy z osobą trzecią lub przekazuje tej osobie w inny sposób informacje potrzebne do dostarczenia towarów nabywcy.
Sprzedaż na odległość towarów importowanych – jaki status ma nabywca?
Nabywca uczestniczący w SOTI powinien posiadać określony status prawny. W tej sytuacji towary muszą zostać dostarczone do odbiorcy będącego:
podatnikiem podatku od towarów i usług lub osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku VAT, który nie musi rozliczać się z WNT
podatnikiem podatku od wartości dodanej lub osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, który nie ma obowiązku rozliczania WNT jaka odpowiada wewnątrzwspólnotowemu nabyciu towarów
podmiotem niebędącym podatnikiem, czyli konsumentem.
Transakcje wymienione poniżej nie podlegają opodatkowaniu VAT, co oznacza, że u nabywcy powstaje WNT, od którego nie ma obowiązku rozliczania podatku VAT. Chodzi o:
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, które obejmuje zwolnienie dostawy na terytorium państwa członkowskiego nabycia zgodnie z art. 148, jak między innymi zaopatrzenie w paliwo oraz art. 151, czyli dostawa towarów lub świadczenie usług na rzecz organizacji międzynarodowych jakie dokonywane są przez podatnika lub osobę prawną niebędącą podatnikiem
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów inne niż to, o którym mowa jest powyżej oraz inne niż nabycia nowych środków transportu oraz wyrobów podlegających akcyzie, które podatnik nabywa w związku z prowadzonym przez niego gospodarstwem rolnym, leśnym lub rybackim, które podlega ryczałtowi dla rolników. Chodzi o podatnika, który dokonuje jedynie dostaw towarów lub świadczy usługi z tytułu, których nie ma prawa odliczyć VAT-u bądź przez osobę prawną niebędącą podatnikiem.
Operator interfejsu elektronicznego, a realizacja transakcji SOTI
Podatnik, który ułatwia dostawę towarów za pomocą interfejsu elektronicznego, jak: platforma handlowa, własny sklep internetowy, sklep aukcyjny i inne podobne, to podatnik, realizujący transakcje SOTI, który sam otrzymał i dokonał dostawy towarów na rzecz osoby niebędącej podatnikiem, odbiorcy w UE:
na terytorium Unii Europejskiej
jako podatnik nieposiadający siedziby na terytorium krajów UE
w przesyłkach o wartości rzeczywistej, która nie przekracza 150 euro.
Podatnik może pełnić rolę podatnika ułatwiającego dostawę towarów za pośrednictwem interfejsu elektronicznego, który samodzielnie otrzymał i dokonał dostawy towarów:
w transakcji sprzedaży na odległość towarów importowanych z terytorium państw trzecich SOTI w przesyłkach o wartości rzeczywistej niższej niż 150 euro
w transakcji dostawy towarów na terytorium UE przez podatnika niemającego siedziby na terytorium UE na rzecz osoby niebędącej podatnikiem.
Sprzedaż w ramach SOTI – wyłączenie niektórych towarów
Sprzedaż na odległość towarów importowanych nie dotyczy sprzedaży wszystkich rodzajów towarów.
Transakcją w ramach SOTI nie są objęte towary:
będące nowymi środkami transportu
instalowane lub montowane z uruchomieniem lub bez uruchomienia przez dostawcę lub podmiot działający na jego rzecz.
Za miejsce, w którym towary są instalowane lub montowane nie można uznać instalacji lub montażu prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru zgodnie z jego przeznaczeniem.
PRZYKŁAD 2 Siedziba działalności gospodarczej podatnika znajduje się w Szwecji i Danii. Dodatkowo podatnik korzysta ze składu celnego w Niemczech. Towary przed sprzedażą najpierw są transportowane z terytorium państwa trzeciego do składu celnego w państwie UE. Następnie są przesyłane do odbiorcy końcowego UE. Czy dana transakcja może być zidentyfikowana i rozliczona jako SOTI?
Odpowiedź: W tej sytuacji jeżeli towar zostaje wysłany lub przetransportowany z terytorium kraju trzeciego do składu celnego znajdującego się na terenie Unii Europejskiej, to dana transakcja nie może być zidentyfikowana jako SOTI. Podatnik po wysłaniu towarów ze składu celnego i dopuszczeniu ich do obrotu gospodarczego na terenie UE zobowiązany jest do zapłaty podatku VAT zgodnie ze stawką z kraju UE importu i należności celne. W momencie sprzedaży do państwa członkowskiego UE konsumpcji dostawca musi doliczyć podatek VAT wg właściwej stawki obowiązującej w danym państwie. Podatnik ma prawo zarejestrować się do procedury unijnej VAT OSS.
SOTI, a miejsce dostawy – zasada ogólna
W art. 33 Dyrektywy Rady UE 2017/2455 zostało określone miejsce dostawy SOTI z państwa trzeciego do państwa członkowskiego innego niż państwo członkowskie zakończenia wysyłki lub transportu towarów, za które zostaje uznane miejsce gdzie dane towary znajdą się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu do nabywcy.
W przypadku kiedy SOTI nastąpi do państwa członkowskiego zakończenia wysyłki lub transportu towarów, to za miejsce dostawy zostaje uznane to miejsce o ile VAT zostanie zadeklarowany w procedurze szczególnej IOSS. Powyższa zasada stanowi wyjątek od zasady ogólnej dotyczącej opodatkowania dostaw. Jeżeli towary wysyłane lub transportowane są przez dostawcę lub nabywcę bądź osobę trzecią, to za miejsce dostawy uznawane jest miejsce, w którym towary znajdują się w chwili rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy.
